مشکل ناباروری ۹۰ درصد زنان در مراحل اولیه درمان می‌شود / سن بالا، زنان را به چاه ناباروری می‌اندازد

گروه اجتماعی خبرگزاری دانشجو؛ دکتر سیمین ظفردوست جراح و فلوشیب زنان زیمان و ناباروری، در گفتگو باخبرنگار خبرگزاری دانشجو پیرامون مسئله ناباروری در زنان گفت: ناباروری یعنی زوجی یک سال اقدام به بارداری کنند و بارداری صورت نگیرد. البته در برخی شرایط مثلا وقتی که خانمی سنش بالای ۳۶ سال باشد، سابقه جراحی تخمدان داشته باشد، سابقه شناخته شده بیماری آندومتریوز، پی سی او یا عفونت‌های لگنی داشته باشد؛ یا زمانی که آقا مشکلات اسپرم یا سابقه تروما و جراحی بیضه داشته باشد به آن‌ها توصیه می‌کنیم زودتر، حتی بعد از شش ماه اقدام یا کمتر اگر بارداری رخ نداد به پزشک مراجعه کنند.

وی در مورد علل ناباروری در خانم‌ها گفت: حدود ۳۰ الی ۴۰ درصد ناباروری به دلیل مشکلاتی است که ممکن است تخمدان یا رحم یا در لوله‌های رحمی خانم باشد. عفونت‌های مکرر مخصوصاً عفونت‌های داخل لگن یکی دیگر از عوامل است. این عفونت‌ها می‌تواند به علت التهاب‌هایی که آنجا ایجاد می‌کند باعث مسدود شدن لوله‌های رحمی، ایجاد چسبندگی در ارگان‌های لگن شود و باعث ایجاد ناباروری در خانم‌ها شود.

ظفر دوست تغذیه نامناسب را یکی از عوامل موثر بر ناباروری دانست و گفت: خانم‌هایی که چاق هستند با توجه به اینکه اختلالات متابولیکشان به هم می‌ریزد موجب میشود در تخمک گذاری آن‌ها اختلال ایجاد شود. به همین دلیل خیلی از خانم‌هایی که با مشکل ناباروری به ما مراجعه می‌کنند بعد از کاهش وزن تخمک گذاری آن‌ها از سر گرفته می‌شود و مشکل ناباروری آن‌ها حل میشود.

وی افزود: ما توصیه می‌کنیم زیاد از فست فود و غذا‌های چرب استفاده نکنند و تغذیه سالم داشته باشند. ورزش و پیاده روی مناسب داشته باشند به این دلیل که سیستم متابولیک بدن آن‌ها تنظیم شود و تخمک گذاری مرتبی داشته باشند حتی عوارض بارداری آن‌ها کمتر باشد. اگر خانم‌ها چاق باشند و مشکلاتی مثل قند خون داشته باشند علاوه بر باردار شدن در دوران بارداری هم مشکلات خواهند داشت.

جراح زنان و زایمان با اشاره به اینکه راه‌های درمان ناباروری در خانم‌ها بستگی به این دارد که علت ناباروری چه باشد گفت: وقتی یک خانم ناباروری به ما مراجعه می‌کند ما از بعد‌های مختلف این را بررسی میکنیم. تخمک گذاری این خانم و ذخیره تخمدانش را بررسی می‌کنیم و با انجام هیستروسالپنگوگرافی یا حتی سونوهیسترو اینکه لوله‌های رحمی او باز است یا نه را بررسی می‌کنیم. اگر هر دو لوله رحمی خانمی بسته باشد ما هر چقدر هم به او داروی تحریک تخمک گذاری بدهیم یا آی یو آی کنیم هیچ فایده‌ای ندارد. باید رحم این خانم بررسی شود و ببینیم مشکلات مادرزادی رحم مثل رحم دو شاخ، رحم تک شاخ، بیماری رحمی دارد یا خیر.

وی ادامه داد: بسته به اینکه علت ناباروری چه باشد روش درمان هم متفاوت است. مثلا خانمی می‌آید و ما می‌بینیم که مشکل ناباروری اش اختلال تخمک گذاری است، باید ببینیم علتش چیست. گاهی بررسی می‌کنیم و می‌بینیم یک نفر ممکن است علت عدم تخمک گذاری اش کم کاری یا پرکاری تیروئید باشد. ممکن است اختلال در ترشح پرولاکتین باشد و هیچ ربطی به تخمدانش نداشته باشد و با تنظیم همین‌ها تخمک‌گذاری از سر گرفته شود. گاهی می‌بینیم که با کاهش وزن تخمک گذاری از سر گرفته می‌شود.

ظفردوست افزود: اگر این درمان‌ها جواب نداد ما دارو‌های تحریک تخمک گذاری می‌دهیم. یعنی بعد از اینکه بیمار را از نظر سلامت بررسی کردیم و مطمئن شدیم هیچ مشکل سلامتی و اختلال تیروئید و پرولاکتین ندارد و باز هم عدم تخمک گذاری دارد داروی‌های تحریک تخمک گذاری می‌دهیم. این دارو‌ها را در چند سیکل به بیمار می‌دهیم تا مطمئن باشیم این فرد در آن سیکل‌ها تخمک‌گذاری مناسب را دارد. ولی اگر باز هم ببینیم بعد از پنج، شش بار تحریک فرد باز هم باردار نشد معلوم است که مشکل فقط عدم تخمک‌گذاری ساده نیست و ما باید به دنبال روش‌های دیگر برویم.

فلوشیپ ناباروری ادامه داد: گاهی بیمار‌ها مراجعه می‌کنند و می‌بینیم لوله‌های رحمی بسته است یا اسپرم همسر شرایط مناسب برای بارداری طبیعی یا آی یو آی را ندارد، پس از همان قدم اول به آن فرد می‌گوییم باید از روش‌های کمک باروری دیگر مثل آی وی اف یا میکرواینجکشن استفاده کند. در این روش‌ها ما دارو‌های تحریک تخمک گذاری را به این خانم می‌دهیم تخمک‌ها را در اتاق عمل زیر بیهوشی می‌کشیم و در جنین شناسی لقاح را انجام می‌دهیم، یعنی اسپرم همسر را به داخل این تخمک‌ها تزریق می‌کنیم. بعد از اینکه جنین در آزمایشگاه تشکیل شد جنین آماده را وارد رحم مادر میکنیم.

وی افزود: در مورد خانمی که رحمش را بررسی می‌کنیم و می‌بینیم رحمش سپتوم، پولیپ دارد یا میومی دارد که به داخل رحم آمده است باید قبل از هر اقدامی با هیستروسکوپی سپتوم، پولیپ یا میوم را برداریم.

ظفردوست در مورد درصد احتمال درمان مشکلات ناباروری خانم‌ها گفت: اگر ذخیره تخمدانی یک خانم خوب باشد و فرد به مرحله یائسگی نرسیده باشد معمولا با دارو‌های تحریک تخمک گذاری، می‌شود تخمک به دست آورد و خیلی از مشکلات رحم هم به هر حال با روش‌های لاپاراسکوپی یا هیستروسکوپی قابل حل هستند؛ مگر اینکه مشکل تخمدان یا رحم خیلی شدید باشد که معمولا در درصد خیلی کمی از خانم‌ها این مشکل را داریم. مثلا بیمارانی داریم که در سن‌های کم مثل زیر چهل سال دچار یائسگی می‌شوند. یعنی ذخیره تخمدانی کاملا تمام می‌شود به چنین فردی هر چقدر هم داروی تحریک تخمک گذاری دهیم احتمال باروری زیر ۱۰ یا ۵ درصد است. خیلی از این خانم‌ها مثلا ۹۰ درصد آن‌ها ممکن است کارشان به تخمک اهدایی بکشد.

وی افزود: در مورد آن‌هایی که رحم هایشان مشکلات بزرگی دارند مثلا سندروم آشرمن خیلی سخت دارند. سندروم آشرمن این است که دیواره رحم بر اثر تروما یا علت قبلی کاملا به هم چسبیده باشد و اصلا نشود دیواره رحم را با هیچ جراحی باز کرد. یا رحم میوم‌های خیلی بزرگ و زیاد داشته باشد که درصد خیلی کمی از خانم‌ها این مشکل را دارند. ممکن است این خانم‌ها مجبور شوند از رحم اجاره‌ای یا رحم جایگزین استفاده کنند. یعنی تخمک از خود خانم گرفته شود با اسپرم همسرش جنین شود، ولی در داخل رحم فرد دیگری گذاشته شود. این دیگر خط آخر درمان‌های ناباروری است، وگرنه ۹۰ درصد خانم‌ها با همان درمان‌های ناباروری مشکلشان حل می‌شود و درمان می‌شوند.

جراح زنان و زایمان با بیان اینکه سن مولفه مهمی در بارداری است به زنان توصیه کرد: خانم‌ها هر چقدر سنشان بیشتر شود ذخیره تخمدانی و کیفیت تخمدان هایشان شدیداً کاهش پیدا می‌کند. مخصوصاً بعد از سن ۳۴_۳۵ سال یک دفعه ذخیره تخمدان به سرعت رو به کاهش می‌آید این شدت بعد از ۳۷_۳۸ سال بیشتر می‌شود و شیب آن بعد از ۴۰ سال بیشتر هم می‌شود. پس خانم‌هایی که قصد بارداری دارند باید حتما قبل از ۳۴_۳۵ سال اقدام به بارداری کنند و اگر هم نمی‌خواهند به دلیل شرایط زندگی شان باردار شوند حتماً برای فریز جنین و تخمک مراجعه کنند. متاسفانه سن روی تخمک و تخمدان خانم‌ها شدیداً تاثیر گذار است.