هویت ملی؛ ارزش کم رنگ شده

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری دانشجو_ فاطمه قدیری؛ هویت، اساسی‌ترین و شاخص‌ترین مبنای جامعه را تشکیل می‌دهد و آن را تعریف و تعیین می‌کند. هویت پاسخی است که افراد به سوال «تو چه کسی هستی؟» می‌دهند. هویت ملی، ویژگی‌های فرهنگی است که به ما در شناخت یک جامعه کمک می‌کند. هویت ملی بیان تعلق به یک فرهنگ است. افرادی که فرهنگ ایرانی دارند هویت ایرانی نیز دارند و همین تعلق است که باعث ایجاد حس ملی گرایی می‌شود. اما طی دهه‌های اخیر داشتن هویت ملی با دلایل مختلفی مانند مبارزه با نژاد پرستی، تشویق رسانه به فردگرایی و حتی آسان شدن مسیر مهاجرت در حال کمرنگ شدن است و به همین دلیل مسئله نداشتن هویت ملی که در گذشته تنها در نسل دوم مهاجران دیده می‌شد این روز‌ها درون بطن جوامع شهروندی نیزدیده می شود.

هویت اکتسابی یا ذاتی؟

برخلاف تصور عموم، هویت در درون انسان وجود ندارد بلکه در سنین کودکی و به صورت کاملا ناخودآگاه ساخته می‌شود. در ابتدا باید به این باور رسید که داشتن هویت ملی تنها به داشتن مدرک شناسایی و زندگی کردن درون مرز¬های یک کشور نیست. هویت ملی، از زمانی که هر فرد نام کشوری که ریشه در آن دارد را یاد می گیرد در درونش شروع به ساخته شدن می‌کند و با یادگیری مرز‌های کشور، نشان‌های ملی فرهنگ، سرود ملی و پرچم و قهرمانان ملی رشد می‌کند. هنگامی که هویت ملی تکامل پیدا کرد، افراد احساسات اجتماعی مانند غرور ملی، شرم ملی و دلبستگی عاطفی به هرآنچه مربوط به کشور است را پیدا می‌کنند. پرورش این احساسات بسیار مهم تر از آن است تصور می‌شود، به طوری که رهبری در دیدار با معلمان هم گفته بودند "بایستی کاری کنیم که دانش‌آموز ما دارای هویت ملی بشود. مهمتر از علم‌آموزی یا لااقل درحد علم‌آموزی اینست که او احساس هویت بکند، یک انسان باهویت ساخته بشود، یک هویت ملی، هویت احساس اعتماد به نفس ملی پیدا بکند. از عمق جان کودک ما با افتخارات کشور آشنا بشود".

قصه گویی، مسیر طلایی شناخت هویت

واضح است که کودکان از طریق کتاب، برنامه‌های تلوزیونی و انجام فعالیت‌های اجتماعی با گروه همسالان آموزش می‌بینند. برنامه‌های تلوزیونی و کتب داستانی ایرانی بی کیفیت و کم تنوع در کنار تعداد بی شمار کتاب‌های خارجی با تصویرسازی‌های عالی و داستان‌های روان نتیجه ای جز سرخوردگی ندارد. کودک هنگام قصه گویی درگیر این می شود که قهرمان چه کسی است و چه خصوصیتی دارد. کمرنگ شدن داستان‌های کهن، عدم تلاش برای شناساندن قهرمان‌های ملی در قالب داستان‌های مصور و جایگزین شدن آن‌ها با قهرمانانی که هیچ وجه تشابهی با کودک ندارد تنها باعث القای حس خود کم¬تر بینی و تنفر از آنچه به آن تعلق دارد می‌شود. این بی توجهی درحالی اتفاق می¬افتد که کشور‌های اروپایی کتاب‌هایی با موضوعیت اساطیر شاهنامه چاپ می‌کنند.

نمادها، ابزار بروز هویت

در بین تمام نماد‌هایی که منتسب به یک کشور است، پرچم و سرود ملی والاترین و مشهودترین نشانه‌های هویت ملی هستند. بچه‌هایی که نسبت به هویت ملی حساس می‌شوند در نقاشی‌های خود پرچم می‌کشند. از همین رو برای ساخت و تحکیم هویت ملی کودک باید در عمل نشان داد که پرچم کشور بیش از یک پارچه ساده است. دیگر نماد‌های ملی مانند ورزش‌ها، حیوانات بومی ایران (مانند یوز ایرانی)، صنایع و آداب رسوم کشور نیز باید به طور کامل به کودکان آموزش داده شود. چندی پیش جمهوری آذربایجان درخواست ثبت ورزش «زورخانه‌ای» را به نام خودش داده بود. باید از حالا به فکر آینده بود و چاره اندیشی کرد، که تنها راه محافظت از این میراث چند هزار ساله ایجاد حس تعلق به وطن در آینده سازان کشور است.