۱۴۰۱؛ سال پرچالش دانشگاه‌های زنجان / از بی‌برنامگی برای بازگشایی تا رفتار منفعلانه مسئولان در برابر اغتشاشگران

گروه استان‌های خبرگزاری دانشجو؛ * اگر دوباره به انتهای سال ۱۴۰۰ بازگردیم، بی شک کمترکسی دانشگاه‌های استان زنجان را این گونه که در ۱۴۰۱ سپری شد تصویر خواهد کرد؛ چرا که بعد از دوسال و اندی زندگی کرونایی و بلاتکلیفی دانشگاه‌ها، سالی مملو از رخداد‌های ریز و درشت جدید و بعضا غیر قابل باور برای همگان غیر قابل پیش بینی بود.

دانشگاه‌های استان زنجان در ۱۴۰۱ را بایستی به دو بخش تقسیم کرد. نیمه نخست سال که همچنان متاثر از شرایط کرونا بود و دانشگاه‌هایی که کمابیش بازگشایی شدند و همین گشایش میانه ترم تحصیلی، شرایط منحصر به فردی را ایجاد کرد و نیمه دوم سال که ورق برگشت و تب و تاب و گاهی التهاب محیط دانشجویی به حدی رسید که در طول تاریخ این دانشگاه‌ها بی سابقه بود و شرایطی نو، کار را برای متولیان و مسئولان نو دانشگاه‌ها خاص‌تر و پپیچیده‌تر کرد.

بهار؛ شروعی دوباره

واکسیناسیون گسترده نیمه دوم سال ۱۴۰۰ منجر به این شد که ابتدای سال ۱۴۰۱ قفل دوساله دانشگاه حضوری پس از کش و قوس‌های فراوان، بی میلی مسئولان دانشگاه‌ها و نگرانی‌های ناشی از انتقال کرونا، شکسته شده و بالاخره کلاس‌های درس، رنگ دانشجو به خود دید. این شروعی دوباره اگرچه به خودی خود نویدبخش روز‌های خوب و پر شور و نشاط جامعه دانشگاهی را می‌داد؛ اما مشکلات تلنبار شده ناشی از تعطیلی بسیاری از بخش‌های دانشگاه‌ها از یک سو و تغییر نسل دانشگاهی و ورود دانشجویان سال سومی و پایین‌تر دانشگاه ندیده و یک روز در کلاس درس استاد ننشسته از سوی دیگر منجر به پدیدآمدن شرایطی جدید شد.

مهمترین آسیب ابتدای سال خاموشی تشکل‌ها و کانون‌های دانشجویی بود و به جرات می‌توان ادعا کرد به جز بسیج دانشجویی در چند دانشگاه و قدری نیز انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی زنجان، شرایط دیگر تشکل‌های شناسنامه دار و رسمی دانشگاه‌ها اسفناک بود. اتمام تحصیل دانشجویان سابق این تشکل‌ها و حتی کانون‌های دانشجویی و عدم شکل گیری شورای مرکزی جدید منجر به رخوت بی مانند در فضای تشکلی دانشگاه‌ها گردیده بود و از همه بدتر معاونت‌های فرهنگی بیکار دوساله گذشته در کنار نسل جدید معاونین فرهنگی برآمده از دولت جدید که هنوز با چم و خم کار آشنا نشده بودند لحظه به لحظه دانشگاه منقبض شده را توی ذوق می‌زد و اگر نبود معدود فعالیت‌های دانشجویانی که در ایام کرونا نیز انسجام خود را حفظ کرده بودند، بهار ۱۴۰۱ غیرقابل تحمل‌ترین جو دانشگاهی پس از انقلاب را در استان زنجان به خود می‌دید.

از سوی دیگر مشکلات صنفی انتقال یافته از دوران کرونا همچون برخی خوابگاه‌های ناآماده، عدم سرویس دهی برخی سلف‌های دانشجویی، سرویس‌های اتوبوس یکی در میان و از همه بدتر ناآشنا بودن انبوهی از دانشجویان جدیدالورود با محیط حضوری دانشگاه که مجالی برای ارتباط گیری با نسل‌های پیشین خود را نیافته بودند، کار را دشوارتر کرده بود. به هر روی بهار ۱۴۰۱ که دانشگاه‌ها به صورت دست و پا شکسته خود را در حال بازیابی می‌دیدند با برگزاری امتحانات به پایان رسید و لحظه شماری برای پاییز پرماجرا آغاز شد.

تابستان؛ فصل اصلاح مشکلات با طعم جهاد

بازگشت دانشجویان به وطن مجالی فراخ برای مسئولان دانشگاهی ایجاد کرد تا بتوانند کاستی‌های مشاهده شده در فصل پیشین را رفع کرده و دانشگاه را آماده‌تر به نمایش بگذرانند. در این میان فصل تابستان همواره مترادف با فصلی جهادی برای دانشجویانی است که به دنبال فرصتی برای خدمت رسانی به محرومان و مستضعفان اند. شکل گیری دوباره اردو‌های جهادی دانشجویی که این بار مناطق محروم شهرستان ماهنشان را به عنوان هدف در نظر گرفته بود منجر به اعزام هفتگی و گسترده تعداد کثیری از دانشجویان دختر و پسر گردید که در زمینه‌های مختلفی همچون پزشکی و درمانی، عمرانی، فرهنگی، اجتماعی و ... مشغول خدمت رسانی شدند.

همچنین اعزام گسترده دانشجویی به کربلای معلی در ایام اربعین حسینی نیز یکی از اتفاقات جالب توجه پایانی تابستان ۱۴۰۱ بود که نویدبخش پاییزی دل انگیز و معنوی می‌داد.

پاییز؛ داغ و دیگرهیچ

هنوز خستگی دانشجویان بازگشته از سفر اربعین از تن درنیامده بود که کشور صحنه فتنه‌ای جدید و پیچیده با رمز آشوب «زن، زندگی، آزادی» گردید و تمامی شواهد و قرائن حاکی از برنامه ریزی گسترده برای برهم زدن آرامش دانشگاه و صحنه گردانی برخی فعالین دانشجویی به همراه غیر دانشجویان در بستر دانشگاه داشت.

پیش بینی‌ها همان روز ۱ مهر محقق شد و محوطه دانشکده مهندسی دانشگاه زنجان جمعیتی ۲۰-۳۰ نفره که به سرعت به حدود ۳۰۰ نفر رسید به خود دید که شعار‌هایی هم نوا و با دیگر دانشگاه‌های کشور سردادند. ۲ مهرماه دانشگاه علوم پزشکی زنجان نیز به این فضا پیوست و عدم مدیریت مناسب و منفعلانه مسئولان دو دانشگاه که به وضوح دچار غافلگیری شده بودند؛ فضا را رفته رفته متشنج‌تر می‌کرد. تجمعات دانشگاهی به مدت ۱۰ روز ادامه یافت و در این میان آنچه تغییر نیافت؛ انفعال متولیان دانشگاه‌ها بود. اگرچه عدم سردادن شعار‌های توهین آمیز مشابه دانشگاه‌هایی همچون صنعتی شریف، نکته مثبت فضای دانشگاهی در زنجان بود؛ اما برگزاری تجمعات بدون مجوز و تلاش برای تعطیلی کلاس‌های درس، اهانت‌های متداوم به طیف وسیعی از دانشجویانی که با این جمعیت ۱ درصدی همراه نشده بودند، همراهی برخی از اساتید دانشگاه‌ها از این تجمعات غیر قانونی و شکل گیری جبهه‌ای جدید از اساتید و دانشجویان معترض به این شیوه از هرج و مرج طلبی از نکات مهم این ایام بود.

تجمعات دانشگاهی به صورت جسته و گریخته و با جمعیت‌های متفاوت ۵۰ الی ۴۰۰ نفره در دانشگاه‌های زنجان، علوم پزشکی، آزاد زنجان و تحصیلات تکمیلی زنجان ادامه یافت و مدیریت خوب برخی دانشگاه‌ها همچون آزاد زنجان و نادرست همچون دانشگاه زنجان شرایط دانشگاهی را دستخوش تغییراتی می‌ساخت.

شروع موج دوم تجمعات دانشگاهی از چهارشنبه ۴ آبان ماه در دانشگاه زنجان و همزمان با چهلمین روز درگذشت مرحومه مهسا امینی آغاز شد. جایی که جمعیت اندک ۷۰ نفره در دانشگاه زنجان برای نخستین بار اقدام به سردادن شعار‌های توهین آمیز و ساختارشکنانه کرد و انفعال دوباره مسئولان دانشگاهی خبر از جری‌تر شدن این طیف فحاش می‌داد.

۸ آبان ماه بسیج دانشجویی تصمیم به برگزاری گرامیداشت شهدای فاجعه شاهچراغ کرد و از مهدی رسولی مداح محبوب زنجانی برای این مهم دعوت به عمل آورد. بلافاصله پس از انتشار پوستر برنامه، گروه‌ها و کانال‌های دانشگاهی فراخوان تقابل سردادند و در روز ۸ آبان صحن دانشگاه زنجان شاهد تقابل دو جریان و دو تفکر شد.

جریانی که فحاشی چهارشنبه گذشته به زبانشان مزه کرده بود و بی صبرانه منتظر ایجاد یک درگیری جامع و کامل در صحن دانشگاه بود، در این روز تا توانست از الفاظ رکیک و وقیحانه بهره جست و در انتها نیز با حمله به سلف دانشگاه و شکستن جداساز بین دختران و پسران در سلف، به خیال خود پیروز بازی گردید و جریان دیگری که به دنبال عزاداری بود و نجیبانه صرفا به اقامه عزای شهدا پرداخت و در برابر فحاشی‌ها و جسارت‌ها سکوت کرد تا مسئولان دانشگاهی کمی به خود آیند و از ماهیت حقیقی این جنبش فحاش و گستاخ مطلع شوند. تکرار این فحاشی‌ها در چند روز بعد منجر به برخورد گسترده انضباطی با دانشجویان فحاش گردید و رفته رفته فضای دانشگاه به شرایط عادی نزدیک‌تر شد.

در دانشگاه علوم پزشکی زنجان نیز اگرچه هیچگاه ادبیاتی مشابه ۳ روز تلخ دانشگاه زنجان شنیده نشد؛ اما ایجاد یک کانال تلگرامی که به انتشار خصوصی‌ترین اطلاعات دانشجویان ارزشی دانشگاه می‌پرداخت، نگرانی‌ها را از شیوع بداخلاقی افزایش داد؛ اگرچه این کانال توسط سربازان گمنام امام زمان (عج) منهدم و دست اندرکاران آن دستگیر شدند؛ اما خاطره‌ای تلخ از خود برجای گذاشت.

هر چقدر مهر و آبان دانشگاه‌ها در زنجان تلخ گذشت؛ اما آذرماه و خصوصا ایام مصادف با روز دانشجو دانشگاه را به روز‌های خوب خود برگرداند و برگزاری برنامه‌های متعدد از قبیل سخنرانی، مناظرات سیاسی، تریبون‌های آزاد و آیین‌های گرامیداشت روز دانشجو در دانشگاه ها، جلوه‌ای نو به دانشگاه‌های استان بخشید.

زمستان؛ بازگشت دانشگاه به اصل خویش

آغاز فصل سرما که همزمان با شروع امتحانات پایان ترم بود کم کم دانشگاه‌ها را به ماهیت اصلی خود برگرداند. برگزاری برنامه‌های متعدد دانشگاهی در فضای درخور، شکل گیری اندک اندک انجمن‌های علمی، کانون‌ها و تشکل‌ها در کنار کنشگری صنفی دانشجویان، حال و هوای دانشگاه‌ها را مثل گذشته کرد. در یک قلم چیدن سینی‌های مملو از غذای دست نخورده در دانشگاه علوم پزشکی زنجان از سلف دانشگاه تا اتاق‌های مسئولین نشان داد که هنوز هم شیوه‌های اعتراضی سنتی صنفی برجای خود پایدار است.

حضور بیش از ۷۰۰ نفر از دانشجویان دانشگاه‌های استان زنجان در اردو‌های راهیان نور که با رشدی ۴۰ درصدی نسبت به سال گذشته اتفاق افتاد نیز در کنار برگزاری اردو‌های زیارتی مشهد مقدس در دانشگاه‌های فرهنگیان، زنجان و علوم پزشکی به همراه اردو‌های تازه شکل یافته راهیان پیشرفت که با استقبال مناسبی همراه گردید؛ فضای دانشگاه‌ها را بیش از پیش به اصل خود نزدیک کرد و امید‌ها را برای ۱۴۰۲ افزایش داد.