گزارش| پرونده حق‌آبه هیرمند(۲)
گروه استان‌های خبرگزاری دانشجو، مسئله بحران آب در سیستان و بلوچستان سال‌هاست که از سوی کارشناسان و مسئولین مطرح می‌شود و دلیل اصلی آن بحث عدم تامین حق‌آبه هیرمند از سوی افغانستان عنوان می‌شود، اما می توان از سوی سیاسگذاران و تصمیم سازان با اجرای طرح‌هایی بندناف مسئله آب را از بحث حق آبه جدا کرد.
در گزارش قبلی که توسط خبرگزاری دانشجو تهیه شده بود به بحث عدم تامین حق‌آبه و کارشکنی دولت افغانستان در تامین حق‌آبه هیرمند و پیامد‌های آن پرداخته شده بود.
طبق این گزارش؛ میزان حق آبه ایران از رودخانه هیرمند طبق معاهده سال ۱۳۵۱ شمسی به میزان ۸۲۰ میلیون مترمکعب در سال است و در کنار این مقدار نیز اگر شرایط سیلابی وجود داشت، دولت افغانستان حق انحراف سیلاب را ندارد و این آب تحت عنوان «حق‌آبه زیست محیطی» باید روانه تالاب هامون شود که طی سال‌های اخیر دولت افغانستان پای را از بدعهدی‌ها فراتر گذاشته است و تحت تاثیر کشور‌های عربستان و ترکیه با تاسیس سد کمالخان و کانال‌های انحرافی اقدام به جلوگیری ورود آب به کشورمان کرد.
بیشتر بخوانید:
عدم تامین حق‌آبه هیرمند؛ مسئله‌ای که از هشدار به بحران رسیده است
با توجه به کارشکنی دولت افغانستان در تامین حق‌آبه دولت ایران در سال‌های گذشته که هنوز بحران آب سیستان به این مرحله از بحران نرسیده بود می توانست با اجرای طرح‌های اصولی و کارشناسی شده، خود را به حق آبه هیرمند وابسته نکند و اصطلاحا بند باف مسئله آب را از بازی‌های سیاسی منطقه جدا کند.
اما متاسفانه در این سال‌ها به جای اجرای طرح‌هایی برای تامین آب شرب، طرح‌های نیمه تمام و مافیای در سیستان و به اجرا درآمد که نه تنها برای مردم سودی نداشته است؛ بلکه بحران را تشدید کرده و پول زیادی نیز از بیت المال برای اجرای این طرح‌ها خرج شده است.
به عنوان مثال طرح نیم لوله‌های سیمانی و آبرسانی با لوله به دشت سیستان سال‌ها پیش با اعتبار دلاری به مساحت ۴۶ هزار هکتار اجرایی شد، اما این طرح نه تنها برای رونق کشاورزی سیستان سودی نداشت؛ بلکه سیستان را بیش از پیش به حق‌آبه هیرمند و دولت افغانستان وابسته می‌کرد و عملا بازی دو سر باخت برای مردم سیستان بود و باعث از دست رفتن ۸۵۰ میلیون دلار از سرمایه کشور شد و دولت افغانستان نیز وقتی این هزینه هنگفت برای لوله گذاری در زیر سطح زمین را دید، ادعای دریافت پول در قبال حق‌آبه را مطرح کرد و ایران را در بحث دیپلماسی در موضع ضعف قرار داد.
بیشتر بخوانید:
سیستان بهشت طرح‌های نیمه تمام ایران / سپاه قدس مأمور پیگیری حقابه تالاب هامون شده است؟
در سال‌های اخیر اجرای طرح‌های اینچنینی بیشتر در پازل وابسته کردن ایران به افغانستان بوده است، اما چند وقتی می‌شود که چند طرح از سوی دولت و مجلس برای تامین آب شرب و خودکفایی آبی سیستان مطرح می‌شود که مهمترین این طرح‌ها حفر چاه‌های ژرف به منظور بهره برداری از آب‌های عمق زیر زمین، طرح انتقال آب از دریای عمان و جلوگیری از هدررفت و تبخیر آب موجود است که مورد پیگیری دولت قرار گرفته است.
اما در اجرای این طرح‌ها که در این وضعیت بحرانی میتواند کمک بزرگی به مردم سیستان کند نیز مدت زیادی تعلل صورت گرفته است و عدم ارائه گزارش‌های دقیق مردم را از این طرح‌ها نیز ناامید کرده است و مردم نگران این هستند که مانند طرح‌های قبلی نیز سرشان کلاه رود و اجرای این طرح‌ها عایدی برای مردم نداشته باشد.
در بحث حفر چاه‌های ژرف علی رغم تاکید دولت سیزدهم بر اجرای طرح تا الان هیچ چاه جدیدی حفر نشده است و سومین چاهی که قرار بود به بهره برداری برسد، به نتیجه نرسیده است.
انتقال آب دریای عمان به سیستان نیز همینگونه است و تا الان به نتیجه‌ای نرسیده است و این طرح بسیار میتواند حیاتی باشد، زیرا که منبع تامین آب به دریا‌های بین المللی وصل است و منبع غنی و بی نهایتی به شمار می‌رود و با فعالیت دستگاه‌های آب شیرین کن میتوان حداقل آب شرب مردم سیستان را تامین کرد.
اما عدم شفافیت در میزان پیشرفت این پروژه‌ها باعث شده است که امام جمعه شهرستان‌های مختلف استان نیز به عملکرد مسئولین معترض شوند؛ حجت الاسلام والمسلمین عزیزی امام جمعه زابل در بخشی از خطبه‌های خود نماز جمعه دیروز زابل خطاب به متولیان تامین آب خواستار ارائه گزارش درخصوص آب پایدار و حقابه در سال ۱۴۰۱ شد و گفت: درخواست میکنم از مسئولین محترم که در حوزه تامین آب مسئولیت دارند، برای مردم گزارشی ارائه بدهند نسبت به پیگیری‌ها و اقداماتی که در سال ۱۴٠۱ برای تامین آب پایدار سیستان انجام دادند.
امام جمعه زابل افزود: در مورد چاه ژرف که ما فقط در اخبار و رسانه‌ها می‌شنویم آ میلیارد تومان برای چاه ژرف ب میلیارد تومان برای چاه ژرف، خب حق نیست که گزارش‌هایی داده شود؟ اینکه اینقدر اعتبار برای آب جذب شد دست شما دردنکند، ما ممنون هستیم، ما متشکر هستیم هم از نماینده‌ها هم از مسئولین استان و کشور، اما خب به قول عرب‌ها علی الارض ما باید اتفاق ملموسی هم ببینیم چه اشکالی دارد.
بیشتر بخوانید:
مسئولین درباره تامین آب پایدار سیستان گزارش دهند/ بی‌اطلاعی مردم نفعی ندارد و آن‌ها را ناامید می‌کند
با جمیع همه این مباحث مردم سیستان نسبت به عملکرد دولتمردان و نمایندگان مجلس ناراضی هستند و چند مرتبه نیز تجمعات اعتراضی نسبت به مسئله عدم تامین آب و ضعف دیپلماسی در گرفتن حق‌آبه برگزار کردند که آخرین تجمع مربوط به ۱۹ اسفند ۱۴۰۱ می‌شود و این تجمع حتی مورد پوشش صداوسیما نیز قرار گرفت، اما تاکنون واکنشی از سوی مسئولین به همراه نداشته است.
در فضای مجازی نیز در ایام تعطیلات عید نوروز هشتگ «به داد سیستان برسید» و «بحران آب در سیستان» در فضای توییتر فارسی ترند شد و کاربران فعال محیط زیستی و اجتماعی نسبت به عدم رسیدگی به وضعیت آب در سیستان و بحرانی شدن وضعیت واکنش نشان دادند.
با توجه به مطالبی که در این گزارش و گزارش قبلی خبرگزاری دانشجو منتشر شد باید مسئله بحران آب سیستان به مسئله‌ای ملی تبدیل شود و علاوه بر اینکه دستگاه دیپلماسی باید نسبت به حق آبه هیرمند فعال باشد و در جهت رسیدن به حقوق اولیه شهروندان ایران تلاش کند؛ باید یکسری طرح‌های کارشناسی با شفافیت مالی در دستور کار مسئولین قرار گیرد تا بندباف سیستان از حق‌آبه جدا شود و بحث تامین آب سیستان و بلوچستان محقق شود.
ارسال نظرات