قله خودکفایی گندم در آستانه فتح/ خرید تضمینی به ۱۰ میلیون تن رسید

گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو - ندا زارعی: خودکفایی در تولید گندم و برخی محصولات کشاورزی اساسی از جمله دانه‌های روغنی، برنج و جو از موضوعاتی بود که در سال‌های اخیر بیش از پیش مورد توجه مقام معظم رهبری قرار گرفته و بار‌ها در فرمایشات‌شان به این موارد اشاره کرده‌اند. در سال‌های اخیر به دلیل جنگ بین دو کشور اوکراین و روسیه و در ادامه افزایش قیمت جهانی گندم، اهمیت موضوع تولید پایدار و تامین امنیت غذایی بار دیگر با وضوح بیشتری مشخص شد.

به دلیل مصرف بالای گندم در کشور، رسیدن به خودکفایی برای تولید این محصولات و تامین امنیت غذایی ضروری است. بر اساس گفته علی‌قلی ایمانی، نایب رئیس بنیاد ملی گندمکاران در سال گذشته، مصرف گندم کشور تقریباً ۱۱ و نیم میلیون تن است که نسبت به استاندارد‌های جهانی بیشتر است. میزان گندم تولید شده در داخل کشور با میزان مصرف آن برابر نبوده و هر سال بخشی از گندم مورد نیاز وارد می‌شود.

با شروع فعالیت دولت سیزدهم، بخش کشاورزی و تامین مواد غذایی بیش از پیش مورد توجه قرار گرفت و دولت با در نظر گرفتن برخی برنامه‌ها از جمله کشت قراردادی، توسعه کشت دیم و مصوبه الگوی کشت در مسیر رسیدن به خودکفایی تلاش کرد. بعد از گذشت دو سال از اجرای برنامه و سیاست‌هایی در جهت افزایش تولید گندم و رسیدن به تولید پایدار، در سال ۱۴۰۲ شاهد رسیدن به خودکفایی در تولید گندم هستیم.

در سال ۱۴۰۰، ۷ میلیـون و ۷۵ هزار تن واردات گندم داشتیم. درحالی که در همان سال میزان خرید تضمینی گندم ۴ میلیون و ۷۰۰ هزار تن با قیمت ۵ هزارتومان بوده است. در ادامه با تغییر سیاست‌ها، کاهش میزان واردات گندم و حمایت از کشاورزان داخلی با خریدن گندم آن‌ها با قیمت ۱۱ هزار و ۵۰۰ تومان، در سال ۱۴۰۱ میزان گندم وارداتی کاهش پیدا کرد و به ۴ میلیون و ۴۴۵ هزارتن رسید. برخلاف این موضوع، میزان خرید گندم از کشاورز‌های داخلی افزایش پیدا کرد و در همان سال ۷ میلیون و ۵۰۰ هزار تن گندم از کشاورزان داخلی خریداری شد.

در حال حاضر بر اساس آمار‌های موجود در سال جاری، رقم خرید تضمینی گندم به حدود ۱۰ میلیون تن رسیده است که نسبت به سال گذشته دو و نیم میلیون تن افزایش داشته است. یعنی در مدت مشابه با رشد بیش از ۳۰ درصدی همراه بوده است. این اتفاق، نوید رسیدن ایران به خودکفایی در تولید گندم را می‌دهد و اگر این روند ادامه‌دار باشد در آینده‌ای نزدیک علاوه بر اینکه میزان گندم مصرفی در داخل کشور تامین می‌شود، شاید بتوان برای صادرات این محصول نیز برنامه‌هایی در نظر گرفت.

چالش ضایعات گندم

در بحث خودکفایی گندم، موضوع دیگری که باید به آن توجه ویژه‌ای شود، میزان هدر رفت و ضایعات این محصول است. بر اساس گفته عطااللّه هاشمی رئیس بنیاد ملی گندمکاران در اواخر سال گذشته، میزان هدر رفت محصولات کشاورزی حدود ۳۰ درصد بود که رقم بالایی محسوب می‌شود. با برنامه‌ریزی و کاهش هدر رفت محصولات کشاورزی، علاوه بر جلوگیری از هدر رفت آب، از لحاظ مالی نیز می‌توان صرفه‌جویی کرد.