مدعیان بلد بودن زبان دنیا، چگونه اقتصاد ایران را مسدود کردند؟/ رشد سرمایه‌گذاری خارجی در دولت سیزدهم
گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، حنانه فقیه‌منزه: یکی از شاخص‌های مهمی که می‌توان به واسطه آن میزان ارتباط با کشور‌های دنیا را سنجید، نرخ میزان سرمایه‌گذاری خارجی است. بررسی آمار سرمایه‌گذاری خارجی در دولت‌های یازدهم و دوازدهم نشان می‌دهد که این شاخص مهم برخلاف وعده گشوده شدن در‌های ایران به سوی سرمایه‌گذاران خارجی، محقق نشده و حتی در دوران کوتاه رفع تحریم‌ها نیز سرمایه‌گذاران سرمایه خود را وارد بازار ایران نکردند. به عبارتی شعار‌های دولت یازدهم و دوازدهم در این مدت هشت سال به همان وعده‌های کلامی محدود شد و در عمل اتفاق مثبتی از جهت ورود سرمایه‌گذاران به ایران اتفاق نیفتاد. این درحالی است که حسن روحانی مکررا گفته بود که زبان دنیا را بلد است و از نحوه درست تعامل با دنیا آگاهی دارد.
دولت سیزدهم برنامه‌های خود را با اتکا به توان داخل پیگیری کرد و رفع تحریم‌ها را موازی با تلاش‌های داخلی ادامه داد. نتایج حاصل شده از این دو سیاست نشان می‌دهد که دولت سیزهم رشد بیشتری در حوزه سرمایه‌گذاری خارجی داشته و بیش از دولت‌های روحانی موفق به جذب سرمایه خارجی شده است. براساس آخرین آمار‌های گزارش کنفرانس تجارت و توسعه بین‌الملل (آنکتاد)، سرمایه‌گذاری خارجی‌ها در هشت سال دولت‌های روحانی با وجود برداشته شدن موقتی تحریم‌ها، ۵۶ درصد کاهش یافته است. میزان سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی‌ها در سال ۲۰۱۳ (سال آغازین دوره نخست ریاست‌جمهوری حسن روحانی) ۳ میلیارد و ۵۰ میلیون دلار برآورده شده است. این رقم در سال پایانی دوره دوم ریاست‌جمهوری روحانی یعنی سال ۲۰۲۰ بالغ بر یک میلیارد و ۳۴۲ میلیون دلار تخمین زده شده است.
رکود سرمایه‌گذاری خارجی علی‌رغم بلد بودن زبان دنیا در دولت سیزدهم برطرف شده و روند صعودی به خود گرفته است. براساس آمار‌های وزارت اقتصاد و امور دارایی، دولت سیزدهم در طول سه سال فعالیت خود بیش از هشت سال دولت اصلاحات موفق به جذب سرمایه شده است.
نمودار فوق نشان می‌دهد که پس از روی کار آمدن دولت سیزدهم روند جذب سرمایه خارجی رو به رشد بوده و طی سال‌های ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۲ از ۲ به ۵.۵ میلیارد دلار رسیده است. این آمار‌ها نشان می‌دهدکه مجموع سرمایه‌گذاری خارجی در هشت سال دولت حسن روحانی مجموعا ۹.۷ میلیارد دلار بوده و این عدد در سه سال دولت شهید رئیسی ۱۱.۹ میلیارد دلار برآورد شده است.
کاهش سرمایه‌گذاری خارجی، به صنعت نفت سرایت کرد
آمار سرمایه‌گذاری در صنعت نفت و گاز به عنوان مهم‌ترین بخش در جذب سرمایه خارجی نشان دهنده اوضاع نامناسب این حوزه در هشت سال دولت آقای روحانی است. مجموع سرمایه‌گذاری خارجی در صنعت نفت در دولتی که وعده رفع تحریم و ارتباط با جهان را داده بود معادل ۵ میلیارد و ۴۸۲ میلیون دلار است. دولت سیزدهم این عدد را در مجموع سه سال فعالیت خود به ۴ میلیارد و ۸۲۶ میلیون دلار رسانده است.
یکی از مهم‌ترین سرمایه‌گذاران خارجی در ایران کشور چین است که در دولت‌های یازدهم و دوازدهم شراکت با این کشور به بهانه حضور شرکت‌های اروپایی به طرز قابل توجهی کاهش یافته بود. توسعه میادین مشترک نفتی ایران در غرب کارون شامل میدان آزادگان شمالی، آزادگان جنوبی و یادآوران از جمله قرارداد‌های مهم ایران و چین پیش از شروع دولت یازدهم بود که با روی کار آمدن آنها، منجر به اخراج چینی‌ها شد. بعضی از کارشناسان فعال در صنعت نفت معتقدند شرکت چینی به این دلیل از آزادگان جنوبی کنار گذاشته شد که شرکت انگلیسی- هلندی رویال داچ شل که توسعه همین میدان مشترک در بخش عراقی را بر عهده داشت خواستار مطالعه این میدان در بخش ایرانی شد. مسئولان وزارت نفت نیز هیجان‌زده از احتمال حضور شل در این میدان، هم اطلاعات مخزن در طرف ایرانی را در اختیار شل گذاشتند و هم چینی‌ها را از میدان خارج کردند تا فضا برای این شرکت غربی نه‌چندان خوشنام در ایران باز شود. با این حال در نهایت شل صرفا به گرفتن اطلاعات اکتفا کرد و پیشنهاد مشخصی هم برای توسعه میدان ارائه نداد.