چگونگی وقوع غیبت صغری

به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو، در شهر سامرا در حرم عسکریین علیهماالسّلام مرقد مطهّر امام هادی، امام عسکری، نرجس خاتون و حکیمه خاتون‌ علیهم‌السّلام در یک ضریح واقع شده است. این مکان‌، منزل مسکونی امام حسن عسکری علیه‌السّلام بوده است.

از نیمۀ شعبان سال ۲۵۵ هـ.ق که امام زمان‌ علیه‌السّلام متولّد شدند، تا سال ۲۶۰ هـ.ق که امام عسکری‌ علیه‌السّلام به شهادت رسیدند، امام عصر علیه‌السّلام در این منزل زندگی می‌کردند. غیبت صغرای امام زمان‌ علیه‌السّلام از سرداب همین منزل آغاز شد. ماجرای آغاز غیبت صغرای آن حضرت بدین قرار است:

بنابر عقيدۀ شيعيان‌،‌ بر پیکر شخص معصوم‌، چه پیغمبر و چه امام، احدی غیر از معصوم حقّ و امکان نماز ‌گزاردن ندارد‌ و کسی که بر پیکر امام قبل نماز بگزارد، امام بعد است.

پس از به شهادت رسیدن امام عسکری علیه‌السّلام جعفر برادر ایشان که فردی قدرت‌طلب، فاسد و فریب‌ خوردۀ دستگاه جور بود و با حكومت بنی‌عبّاس سر و سرّ و روابط حسنه‌ای داشت‌، می‌خواست با نماز ‌گزاردن بر پیکر برادر‌، خود را امام بعد جا بزند و به گمان خود، از این طریق امامتش برای شیعیان مسجّل شود و در صورتی که به این کار موفّق نشود، اعلام کند سلسلۀ امامت با ارتحال امام عسکری علیه‌السّلام ختم شده است.

زمانی که پیکر مطهّر امام عسکری علیه‌السّلام را آوردند و شیعیان برای نماز بر آن حضرت حاضر شدند و جعفر خود را برای امامت نماز بر پیکر برادر مهیّا می‌کرد، درِ منزل امام عسکری علیه‌السّلام باز شد و امام زمان علیه‌السّلام از منزل خارج شدند و گوشۀ عبای جعفر را گرفتند و او را کنار زدند و فرمودند‌:

تَأَخَّرْ يٰا عَمِّ‌! فَاَنَا اَحَقُّ بِالصَّلٰاةِ عَلىٰ اَبِی

ای عمو كنار برو‌! من سزاوارترم كه بر پيكر پدرم‌ نماز بگزارم.

بدین‌ ترتیب‌ نماز بر پیکر امام عسکری علیه‌السّلام به امامت حضرت مهدی ارواحنا‌فداه گزارده شد. در این مراسم مردم برای اوّلين بار امام زمان‌ علیه‌السّلام را دیدند.

درپی این ماجرا مأموران و جاسوسان به خلیفه خبر رساندند که فردی را که به دنبال او بودید، دیدیم. خلیفه دستور داد مأموران‌ برای دستگیری و به شهادت رسانن امام زمان‌‌‌‌ علیه‌السّلام‌‌ به منزل ایشان یورش برند.

در قدیم‌ الایّام که امکانات خنک کنندۀ هوا در فصل گرما وجود نداشت، خانه‌ها در مناطق گرمسیر به‌طور معمول زیرزمین یا سرداب داشتند و مردم در روزهای فصل گرما در آنجا استراحت می‌کردند. در شهر سامرا نیز خانه‌ها سرداب داشت.

در زمان حملۀ مأموران‌، حضرت مهدی ارواحنا‌فداه در سرداب، یعنی زیرزمین منزل‌ مشغول عبادت بودند. سربازان پس از جستجو در اتاق‌های خانه، از پلّه‌های سرداب سرازير شدند‌ و حضرت را درحال عبادت مشاهده کردند.

در این هنگام به قدرت الهی و به‌ صورت معجزه‌ آسا‌ آب از دل زمین جوشید و بین پلّه‌هایی که مأموران در حال پایین آمدن از آن بودند و سکويی كه امام علیه‌السّلام بر روی آن مشغول عبادت بودند‌، حائل شد.

برخي از مأموران خواستند با شنا کردن از آب بگذرند و به آن حضرت دست يابند‌؛ امّا در گردابی كه پدید آمد، گرفتار شدند و به كمك ساير سربازان به‌سختی از غرق شدن نجات يافتند. مأموران که به اعجاز الهی در این ماجرا پی برده بودند و راهی برای دستيابی به امام نيافتند‌، به دربار باز‌گشتند و موضوع را برای خليفه باز‌گو کردند.

خليفه نيز از ترس قوی‌تر شدن اعتقاد شيعيان‌، مأموران را از بازگو كردن این معجزه منع کرد.

از آن روز‌، در سال ۲۶۰ هـ.ق، غیبت صغرای امام زمان‌ علیه‌السّلام آغاز شد و آن حضرت به محلّ دیگری نقل مکان کردند و به زندگی خود به‌ طور پنهانی ادامه دادند.

در دوران غیبت صغری، امام زمان علیه السّلام در جایی زندگی می‌کردند که جز نوّاب خاص کسی خبر نداشت.

در این دوران حضرت مهدی علیه‌السّلام از دید عموم مردم پنهان بودند؛ چون اگر دیده می‌شدند، کسانی که ایشان را در مراسم نماز بر پدر بزرگوارشان دیده بودند، می‌شناختند و چه بسا از آن طریق حکّام جور مطّلع می‌شدند و جان ایشان در معرض خطر قرار می‌گرفت.

امروزه برخی مغرضان و معاندان‌ به این اعتبار که سردابی که غیبت امام زمان‌ علیه‌السّلام از آنجا آغاز شد، مورد توجّه شیعیان است و بزرگان شیعه بارها در آن مکان به ملاقات حضرت مهدی علیه‌السّلام نائل شده‌اند، شیعه را متّهم می‌سازند که معتقد است امامشان‌ در چاه آن سرداب پنهان شده است‌! چنان که پیشتر اشاره شد، این سخنان یاوه‌‌ بهانه‌ای برای حمله به اصل مسألۀ غیبت امام زمان‌ علیه‌السّلام قرار گرفته است.