به منظور تقویت ساختار رزم نیروی هوایی ارتش، جنگنده های یاک ۱۳۰ وارد کشور شدند. این جنگنده ها ماهیت آموزشی و رزمی دارند و آموزش خلبانان سوخو ۳۵ روی این جنگنده نسل ۴ سبک انجام می شود.
به گزارش گروه سیاسی «خبرگزاری دانشجو»، ارتقای توان رزم هوایی، یکی از اولویتهای ثابت هر نیروی نظامی است و این مسله استحکام بخش امنیت ملی و قدرت یک کشور محسوب میشود. جنگنده ها، بخش بنیادین یک نیروی هوایی هستند و تامین و تعمیر و نگهداری جنگنده همواره در لیست اولویتهای نیروهای هوایی بوده است. به کار گیری جنگنده از دو مرجع ساخت و خرید تسلیحاتی تامین میشود. البته گاهی به دلیل پیچیدگی تکنولوژیهای به کار رفته در ابتدا خرید تسلیحاتی انجام میشود و به مرور با ورود کیتهای قطعات و مونتاژ داخلی زیرساختهای تولید جنگنده فراهم میشود و به مرور قطعات داخلی با قطعات خارجی جایگزین میشود و جنگنده مذکور به طور بومی توسط کشور خریدار تولید میشود. مشابه این مسله در خرید جنگنده میگ ۲۱ توسط چین از شوروی بود که به مرور تاسیسات تولید آن فراهم شد و جنگنده اف ۷ که نمونه ساخت چین این جنگنده است ساخته شد و در لیست پرفروشترین جنگندههای تاریخ هم جای گرفت.
به طور کلی سیاست خرید تسلیحاتی سرعت بالاتری نسبت به ساخت دارد و در کنار ساخت جنگنده بومی، خرید تسلیحاتی باید به طور جداگانه دنبال شود به دلیل اینکه تولید جنگنده مستلزم طی کردن فرایند طولانی تحقیق و توسعه و ایجاد زیرساخت است و کشور نباید در حین طی کردن این فرایند دچار خلا تسلیحاتی شود، چرا که دشمن منتظر تولید سلاح بومی نمیماند و مشخصا خلا تسلیحات بروز و استاندارد به توان رزمی کشور ضربه میزند. ایران هم از این مسائل مستثنی نیست و ایجاد صنایع هوایی و تولید جنگنده به واسطه تلاشهای شهید ستاری و تیمسار بازرگان در کشور تبدیل به یک ضرورت شد و از اواخر دهه شصت تحقیق و توسعه و ایجاد زیرساخت متنوعی در کشور صورت گرفت و محصولات نظیر جنگندههای بومی آذرخش، سیمرغ، صاعقه، یاسین و کوثر تولید شدند. با در نظر گرفتن اینکه محصولات بومی در قلب ساختار رزمی ارتش و سپاه جا دارند نمیشود نیاز به استفاده از جنگندههای بروز خارجی را نادیده گرفت چرا که به واسطه حجم بالای تهدیدات کشور علی الخصوص در حوزه هوایی، نیروی هوایی به عنوان بازوی بلند ارتش در دو بعد کمی و کیفی نیازمند ارتقا است و زیرساختهای بومی کفاف تامین نیاز کل این نیرو را نمیدهد و همچنان نیازمند تحقیق و توسعه بیشتر و ایجاد زیرساخت هستیم که از دو طریق بومی و همکاری خارجی دنبال میشود. در راستای افزایش توان رزمی نهاجا، سال گذشته جنگندههای یاک ۱۳۰ و سوخو ۳۵ توسط نهاجا خریداری شدند و تعدادی جنگنده یاک ۱۳۰ از روسیه وارد ایران شد و مراحل عملیاتی شدن را طی کرد. این جنگنده روسی از دو موتور اوکراینی_روسی توربوفن Ivchenko Al -۲۲۲ -۲۵ بهره میبرد که ۵۵۱۲ پوند نیرو تولید میکند (موتورهای توربوجت جنرال الکتریک J-۸۵GE-۲۱ جنگندههای شکاری سبک F-۵E/F تایگر ۲ رانش خشکی معادل۳۵۰۰ پوند تولید میکند) دلیل خرید یاک ۱۳۰ آموزش پیشرفته خلبانان کشور و آمادگی خلبانان برای پرواز با جنگنده نسل ۴++ سوخو ۳۵ روسی است چرا که یاک گزینه اصلی آموزشی جنگندههای مدرن روسی نظیر سوخو ۳۰، سوخو ۳۴، سوخو ۳۵، سوخو ۵۷ و سوخو ۷۵ است.
این جنگنده امروزه در پایگاه هشتم شکاری مستقر است و مراحل تست و آزمایش عملیاتی شدن کامل در ایران را طی میکند. در روزهای اول ورود این جنگنده نسل چهارم روسی به ایران این تصور وجود داشت که این جنگنده صرفا با ماموریت آموزشی وارد کشور شده است و به کار گیری قابلیتهای رزمی مشابه نمونههای روسی فعلا در دستور کار نبوده است، اما در روزهای اخیر تصویری از پرواز نمونه مسلح یاک به موشکهای آر۷۳ منتشر شد که خبر از عملیاتی شدن یک سرباز جدید مسلح در ناوگان نیروی هوایی میداد.
موشک آر ۷۳ معروف به آرچر یک موشک هوا به هوای پیشرفته روسی است. این موشک قابلیت هدایت با نگاه خلبان (هلمت هوشمند) را دارد و به هر نقطه که خلبان نگاه کند و قفل کند به طور خودکار شلیک و هدایت میشود. این موشک فروسرخ است و در تمامی جنگندههای روسی نصب میشود. سرجنگی این موشک ۷.۵ کیلوگرم است و برد عملیاتی آن بسته به نسخه مورد استفاده از ۳۰ کیلومتر تا ۵۰ کیلومتر متغیر است. عملیاتی شدن این ترکیب روسی به معنی حضور یک جنگنده قدرتمند چندمنظوره در ساختار رزم کشور است. جنگنده یاک ۱۳۰ هم در عملیات علیه اهداف زمینی و هم علیه اهداف متخاصم هوایی جنگنده قادری است و در ماهیت یک جنگنده رزمی میتواند جایگزین خوبی برای اف ۵های ۶۰ ساله نیروی هوایی ارتش باشد. بدنه این جنگنده از آلومینیوم و کامپوزیت ساخته شده است. این جنگنده توپ (مسلسل) داخلی ندارد و در قالب یک پاد تسلیحاتی روی یکی از جایگاههای سلاح نصب میشود. یاک تا ۳ تن سلاح حمل میکند و طیف گستردهای از تسلیحات ایرانی و روسی را به سمت اهداف زمینی و هوایی پرتاب میکند. با توجه به ماهیت آموزشی_رزمی این جنگنده به نظر میآید در ماموریت آموزشی و رزمی مکمل سوخو ۳۵های آینده نیروی هوایی ایران خواهد بود. با توجه به اخبار منتشره سوخو ۳۵های ایرانی در مسیر ورود و عملیاتی شدن در ایران هستند (هنوز هیچ مرجع رسمی ورود سوخو ۳۵ را تایید نکرده است) و قرار است محافظ آسمان ایران باشند. سوال پیش رو این است:مکمل رزمی یاک ۱۳۰ چه زمانی وارد ساختار رزم نیروی هوایی ارتش میشود؟