وعده‌های دروغین موسسات غیرمجاز اعزام دانشجو/ دانشجویانی که برای مهاجرت به هر خفتی تن می‌دهند!

به گزارش خبرنگار دانشگاه خبرگزاری دانشجو؛ مؤسسات غیرمجاز اعزام دانشجو به خارج بدون مجوز رسمی فعالیت کرده و اغلب با وعده‌های جذاب و تبلیغات گمراه‌کننده، دانشجویان را به پرداخت هزینه‌های بالا ترغیب می‌کنند. این مؤسسات ممکن است باعث مشکلاتی مانند عدم پذیرش، از دست دادن هزینه‌ها و مسائل حقوقی شوند.

ظهور مؤسسات غیرمجاز اعزام دانشجو؛ دلایل و پیشینه

سابقه فعالیت مؤسسات غیرمجاز اعزام دانشجو به خارج به دهه‌های گذشته بازمی‌گردد، زمانی که با افزایش تقاضا برای تحصیل در دانشگاه‌های خارجی و خلأ نظارت کافی بر این حوزه، زمینه برای ظهور و گسترش این مؤسسات فراهم شد. به‌ویژه از دهه ۱۳۸۰ شمسی، با رشد تقاضای تحصیل در خارج از کشور و افزایش تبلیغات این نهادها، فعالیت‌های غیرمجاز در این حوزه گسترش بیشتری یافت. ضعف در نظارت قانونی و آگاهی محدود برخی متقاضیان نیز از عوامل موثر در استمرار فعالیت این مؤسسات بوده است.

یک استاد دانشگاه دررابطه با موسسات غیرمجاز گفت: مؤسسات غیرمجاز اعزام دانشجو به خارج از کشور، به‌ویژه در سال‌های اخیر، مشکلات قابل توجهی را برای متقاضیان و نظام آموزش عالی ایجاد کرده‌اند. این مؤسسات با استفاده از تبلیغات فریبنده و وعده‌های غیرواقعی، بسیاری از دانشجویان را به مسیری نادرست هدایت می‌کنند که نه‌تنها به هدر رفتن منابع مالی آنها می‌انجامد، بلکه آینده تحصیلی و شغلی‌شان را نیز تهدید می‌کند. 

وی افزود: در بسیاری از موارد، این مؤسسات اطلاعات نادرستی درباره دانشگاه‌ها و شرایط تحصیل در خارج ارائه می‌دهند و دانشجویان را به مؤسسات آموزشی نامعتبر می‌فرستند که مدرک آنها در کشور مبدأ و مقصد به رسمیت شناخته نمی‌شود. این روند نه‌تنها به اعتبار دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزشی لطمه می‌زند، بلکه به اعتماد عمومی به نظام آموزش عالی آسیب می‌رساند. بنابراین، نظارت قوی‌تر، آگاهی‌بخشی به دانشجویان و تشویق آنها به استفاده از منابع معتبر و قانونی برای اعزام به خارج از کشور، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

براساس آمار و داده ها؛ متأسفانه  مؤسسات در فضای مجازی بسیار فعال هستند و چون زیرزمینی فعالیت می‌کنند، آمارهای مختلفی از فعالیت آنها ارائه می‌شود، برخی از این اعداد که واقعی‌تر به‌نظر می‌رسد، فعالیت بیش از ۳۰۰ مؤسسه غیر مجاز را نشان می‌دهند؛ برخی  از مؤسسات مجاز اعزام دانشجو معتقدند که بیش از سه هزار مؤسسه غیر مجاز در داخل و خارج فعال هستند.

مؤسسات غیرمجاز اعزام دانشجو به خارج از کشور با تبلیغات گمراه‌کننده و وعده‌های نادرست، دانشجویان را به پرداخت هزینه‌های بالا ترغیب می‌کنند. این مؤسسات اغلب بدون داشتن مجوزهای رسمی فعالیت کرده و با سوءاستفاده از ناآگاهی متقاضیان، مشکلاتی نظیر عدم پذیرش در دانشگاه‌های معتبر، از دست دادن هزینه‌ها و حتی مواجهه با مسائل حقوقی را برای آن‌ها به وجود می‌آورند.

تبلیغات گمراه‌کننده؛ ابزار اصلی مؤسسات غیرمجاز  

به عنوان مثال، گزارش‌هایی از کلاهبرداری در پوشش اعزام دانشجو به خارج از کشور منتشر شده است که در آن‌ها مؤسسات غیرقانونی با وعده‌های جذاب، متقاضیان را فریب داده و پس از دریافت مبالغ قابل توجه، ناپدید شده‌اند. 

همچنین، برخی از این مؤسسات با ارائه اطلاعات نادرست درباره دانشگاه‌ها و شرایط تحصیل در خارج، دانشجویان را به دانشگاه‌های غیرمعتبر هدایت می‌کنند که مدارک آن‌ها در کشور مبدا وسایر کشورها به رسمیت شناخته نمی‌شود. 

برای جلوگیری از افتادن در دام این مؤسسات، توصیه می‌شود متقاضیان قبل از هرگونه اقدام، لیست مؤسسات مجاز اعزام دانشجو را که توسط سازمان‌های مربوطه منتشر می‌شود، بررسی کرده و از اعتبار مؤسسه مورد نظر اطمینان حاصل کنند.

عدم نظارت کافی و نقش نهادهای قانونی

محمد مهدی مسعودی مدیر کل بورس و اعزام دانشجویان در رابطه با موسسات غیرمجاز اعزام به دانشجو گفت: من برای داوطلبانی که غیرقانونی مهاجرت تحصیلی کردند راه‌حلی نگذاشتم. ما چند ده هزار نفر داریم که بدبخت شده‌اند. چه کسانی بیشتر به مؤسسات مراجعه می‌کنند؟ بیشتر افرادی که به این مؤسسات مراجعه می‌کنند، جوانانی هستند که دوست داشتند در رشته‌هایی مثل پزشکی، دندان‌پزشکی یا داروسازی قبول شوند، اما نتوانستند و حالا به دنبال این هستند که بتوانند در یکی از کشور‌های دیگر درس بخوانند.

وی افزود: ما ۵۸۰ هزار نفر ظرفیت برای پذیرش پزشک داریم. حالا اگر کسی تصمیم گرفت به خارج از کشور برود و درس بخواند، اولاً، تا جایی که می‌توانید این کار را نکنید. ثانیاً، اگر هم می‌خواهید این مسیر را انتخاب کنید، مطمئن شوید دانشگاهی که می‌روید مجاز و معتبر باشد. اجازه بدهید که در کشور خودمان درس بخواند، به جای اینکه آواره کشور‌های مختلف شود.

مسعودی در ادامه  خاطرنشان کرد: چند نکته را باید بگویم تا متوجه شوید آوارگی یعنی چه. مثلاً، یک دانشگاه در فلان کشور (اسمش را نمی‌برم) وجود دارد که مدرک می‌فروشد؛ یعنی دانشجو می‌پذیرد، اما اصلاً کیفیت آموزشی ندارد. آیا وزارت بهداشت ما باید با جان مردم بازی کند؟ آینده این دانشجو‌ها چه می‌شود؟ اگر فارغ‌التحصیل شوند و بخواهند برای ما کار کنند، با مدارکی که حتی اعتبار ندارند چه باید کرد؟ بسیاری از آنها دیگر به کشور برنمی‌گردند و مجبورند در کشور‌های دیگر کار کنند. حتی برای ماندن در آن کشور‌ها به هر سختی و خفتی تن می‌دهند.

وی در پایان بیان کرد: در یکی از این کشورها، یک دختر خانم خودکشی کرد؛ او برای رشته پزشکی رفته بود. این مسائل از مؤسسات غیرمجاز شروع می‌شود. مثلاً، در همین تهران، یک مؤسسه غیرمجاز برای دانشگاه افسری فلان کشور تبلیغ می‌کند! چه کسی باید اینها را بگیرد و جلوی آنها را بگیرد؟

نقش رسانه‌ها و دانشگاه‌ها در آگاهی‌بخشی به متقاضیان

حال جامعه دانشگاهی باید به این موضوع پاسخ دهد که چه اقداماتی برای این موضوع انجام دهیم؟ برای جلوگیری از فعالیت مؤسسات غیرمجاز اعزام دانشجو و کاهش آسیب‌های ناشی از آن، اقدامات ضروری دانشگاهیان باید انجام دهند که تقویت نظارت و قوانین را تقویت کنیم یعنی وضع قوانین شفاف و سخت‌گیرانه برای اعطای مجوز به مؤسسات اعزام دانشجو در نظر گرفته شود.

ضرورت ایجاد بانک اطلاعاتی از مؤسسات مجاز  

نظارت مستمر برعملکرد مؤسسات و برخورد قانونی با نهاد‌های متخلف داشته باشند و بانک اطلاعاتی رسمی از مؤسسات مجاز و دسترس‌پذیر کردن آن برای عموم ایجاد شود.

از طرفی؛ کمپین‌های اطلاع‌رسانی توسط رسانه‌ها، دانشگاه‌ها و سازمان‌های مربوطه برای آگاه‌سازی متقاضیان درباره خطرات همکاری با مؤسسات غیرمجاز باید در دانشگاه اجرا شود و اطلاعات شفاف درباره فرآیند‌های قانونی اعزام دانشجو، مدارک موردنیاز، و شرایط دانشگاه‌های معتبر ارائه شود.

همچنین؛ تفاهم‌نامه‌های همکاری بین دولت‌ها و دانشگاه‌ها برای تسهیل تحصیل دانشجویان در دانشگاه‌های معتبر انعقاد شود و به صورت  رسمی لیست دانشگاه‌های معتبر و شرایط پذیرش آنها توسط مراجع ذی‌صلاح اعلام شود.