گنبد آهنین ایرانی با فناوری بومی ساخته شد/ شکارچی بمب های سنگرشکن به میدان آمد

به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، سامانه مشهور گنبد آهنین که یک شبکه پیوسته از رادارها و موشک‌های دفاع نزدیک هوایی است، حالا دیگر در انحصار صنایع غربی نیست و دانشمندان ایرانی توانستند با تکیه بر مهارت و علوم بومی سامانه‌ای متحرک و قدرتمندتر از نمونه خارجی گنبد آهنین بسازند.

فرار شکار غیرممکن شد!

سامانه پدافندی ۹ دی یکی از دستاورد‌های برجسته جمهوری اسلامی ایران در زمینه دفاع هوایی به شمار می‌رود که برای مقابله با تهدیدات هوایی در ارتفاعات پایین طراحی و ساخته شده است.

این سامانه که به عنوان یک سامانه کاملاً خودمختار و مستقل عمل می‌کند، ویژگی‌هایی دارد که آن را از دیگر سامانه‌های مشابه متمایز می‌کند. یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های سامانه ۹ دی، استفاده از خودرو‌های شش‌چرخ قدرتمند برای حمل سیستم‌های کنترلی و تسلیحاتی آن است که موجب افزایش تحرک و انعطاف‌پذیری این سیستم در میدان‌های نبرد می‌شود.

این سامانه اخیرا در رزمایش سپاه به دفاع از تاسیسات هسته ای نطنز در مقابل حملات هوایی با بمب های سنگرشکن پرداخت و در این رزمایش در کمتر از 15 ثانیه بمب سنگرشکن رها شده از جنگنده را رهگیری و در فاصله 17 کیلومتری با موفقیت منهدم کرد.  که در ادامه تصاویری از آن را مشاهده میکنید:

در این گزارش به بررسی اجزای مختلف این سامانه، از جمله خودرو حامل آن، رادار، سیستم هدایت موشک‌ها، و ویژگی‌های فنی و عملیاتی سامانه ۹ دی پرداخته خواهد شد. همچنین تفاوت‌های عمده این سامانه با دیگر سامانه‌های پدافند هوایی ایران و جهان نیز مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

مشخصات خودرو حامل سامانه ۹ دی

خودرو حامل سامانه پدافند هوایی ۹ دی یکی از بخش‌های مهم این سیستم است که باید ویژگی‌هایی خاص برای انتقال سریع و مؤثر تجهیزات پدافندی در میدان جنگ داشته باشد. این خودرو یک خودرو شش‌چرخ است که قابلیت انتقال قدرت به هر شش چرخ را دارا است. این ویژگی به خودرو امکان می‌دهد تا بتواند در زمین‌های ناهموار و شرایط سخت عملیات‌های پدافندی خود را با سرعت و کارایی بالا انجام دهد.

در قسمت جلویی خودرو، دو پنجره مشاهده می‌شود که احتمالاً محل قرارگیری راننده و فرمانده سامانه است. داخل کابین این خودرو، سیستم‌های کنترلی متعددی برای عملیات پدافندی نصب شده‌اند. این خودرو به‌طور خاص برای جا به‌جایی سیستم راداری، لانچر موشک و دیگر اجزای سامانه ۹ دی طراحی شده است. یکی از ویژگی‌های جالب این خودرو این است که برای انجام عملیات دقیق، از چهار جک هیدرولیکی برای حفظ تعادل خودرو در هنگام شلیک استفاده می‌کند.

بر اساس برخی منابع، پیشرانه این خودرو توان تولید ۲۵۰ اسب بخار را دارد، که به‌نظر می‌رسد قدرت کافی برای حرکت در شرایط مختلف را فراهم کند و به واسطه این شاسی(ایوکو) عملا محدودیت حرکتی برای این سامانه وجود نخواهد داشت.

رادار سامانه ۹ دی

یکی از ارکان اصلی سامانه پدافند هوایی ۹ دی، رادار جست‌و‌جو آن است که از نوع آرایه فازی فعال (AESA) می‌باشد. این رادار مشابه راداری است که بر روی سامانه سوم خرداد نصب شده است و از ۱۷۰۰ المان گیرنده و فرستنده بهره می‌برد. برخی منابع معتقدند که تعداد المان‌ها در رادار ۹ دی ممکن است ۱۴۰۰ عدد باشد. 

برد کشف رادار ۹ دی حدود ۱۲۰ کیلومتر است و برد درگیری آن بسته به ویژگی‌های هدف، در حدود ۶۰ تا ۸۰ کیلومتر است. این رادار قادر است به‌طور همزمان ۸ هدف را رهگیری کرده و با دو هدف به طور همزمان درگیر شود. این ویژگی برای سامانه‌های پدافندی مدرن بسیار مهم است، زیرا در شرایط پیچیده جنگی، توانایی رهگیری چندین هدف به طور همزمان و دقت بالا برای مقابله با تهدیدات هوایی ضروری است.

رادار پدافندی ۹ دی همچنین قابلیت چرخش ۳۶۰ درجه را دارد، به همین دلیل نیاز به یک رادار جست‌و‌جو و یک رادار مستقل برای رصد کامل آسمان دارد. این ویژگی باعث می‌شود که سیستم بتواند به سرعت به منطقه مورد حمله دشمن رفته و آن را پوشش دهد.

ویژگی‌های موشک‌های سامانه ۹ دی

موشک‌های سامانه ۹ دی نسبت به موشک‌های استفاده شده در سامانه‌های دیگر مانند سوم خرداد کوچک‌تر هستند و برد کمتری دارند. این ویژگی باعث می‌شود که امکان حمل تعداد بیشتری موشک در سیستم آتشبار فراهم شود و علاوه بر آن، سرعت و چالاکی موشک نیز بهبود یابد. موشک‌های ۹ دی به طول ۳.۵ متر و وزن ۲۰۰ کیلوگرم طراحی شده‌اند و قادرند تا سرعتی در حدود ۳.۵ تا ۴ ماخ به‌دست آورند.

یکی از ویژگی‌های خاص موشک‌های ۹ دی، سیستم هدایت در خط دید رادار است. در این روش، رادار آتشبار پس از شلیک، هم موشک و هم هدف را از طریق امواج رادیویی هدایت می‌کند. این روش به دلیل استفاده از امواج رادیویی، موشک‌ها را سبک‌تر و کم‌قطرتر می‌کند که این امر امکان قرار دادن تعداد بیشتری موشک را در سامانه فراهم می‌آورد. علاوه بر این، به دلیل کاهش وزن موشک، سرعت و چالاکی آن نیز افزایش می‌یابد.

سیستم هدایت و عملکرد سامانه ۹ دی

سامانه پدافند هوایی ۹ دی به گونه‌ای طراحی شده است که بتواند به طور کاملاً خودمختار عمل کند و نیاز به هیچ‌گونه پشتیبانی خارجی نداشته باشد. پس از شلیک موشک‌ها، رادار آتشبار تا لحظه برخورد موشک با هدف، به هدایت موشک ادامه می‌دهد. این سیستم کاملاً خودکفا به این معنی است که در میدان جنگ، به‌ویژه در شرایطی که ممکن است پشتیبانی هوایی و اطلاعاتی محدود باشد، این سامانه می‌تواند به‌تنهایی عملیات خود را انجام دهد.
یکی از مزایای این سیستم، استفاده از سیستم اپتیکی در بخش‌های مختلف سامانه، برای کشف و رهگیری اهداف به صورت غیرفعال است. این ویژگی باعث می‌شود که دشمن نتواند با ردیابی سیگنال‌های راداری، موقعیت سامانه را شناسایی کند و دقت سامانه را هم بالا می‌برد.

در مجموع سامانه پدافند هوایی ۹ دی ایران یک دستاورد بزرگ در عرصه فناوری نظامی کشور است که با بهره‌گیری از جدیدترین تکنولوژی‌ها و قابلیت‌های خود، قدرت دفاعی ایران را در برابر تهدیدات هوایی به‌طور قابل توجهی تقویت کرده است. ویژگی‌هایی نظیر سیستم خودمختار، رادار پیشرفته با توانایی رهگیری چندین هدف همزمان، و موشک‌های کوچک و چابک، این سامانه را به یکی از مهم‌ترین ابزار‌های دفاعی در ایران تبدیل کرده است. در ادامه صحبت های سردار شیخیان فرمانده پدافند هوافضای سپاه راجع به تولید انبوه و الحاق سامانه نه دی و باقی سامانه های جدید ساخت ایران را مشاهده میکنید.

با توجه اینکه موشک‌های ۹ دی نسبت به برخی از سیستم‌های مشابه دیگر کشور‌ها ویژگی‌های خاص خود را دارند(کوتاه برد تخصصی پرتابه های کم سرعت)، این سامانه به‌ویژه به دلیل قابلیت‌های بالای خود در دفاع از مناطق حساس و محدودیت‌های فضای پروازی در ارتفاعات پایین، می‌ در برابر تهدیدات هوایی مانند هواپیماها، هلی‌کوپترها و موشک‌های کروز، بمب های پرتابی به سمت تاسیسات کارایی بالایی داشته باشد.
سامانه ۹ دی با توانایی‌های منحصر‌به‌فرد خود، ایران را قادر می‌سازد که در مواجهه با تهدیدات هوایی، پاسخ سریع و مؤثری ارائه دهد و این سامانه می‌تواند نقش بسیار مهمی در تقویت دفاع هوایی کشور ایفا کند.

به قلم: سید نویدرضا موسوی