دانشگاه‌ها و دانشجویان در تحقق شعار «سرمایه‌گذاری برای تولید» چه نقشی دارند؟

به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، با آغاز سال ۱۴۰۴ هجری شمسی، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر انقلاب اسلامی ایران، در پیامی عمیق، شعار «سرمایه‌گذاری برای تولید» را به عنوان محور اصلی برنامه‌ریزی‌ها و اقدامات سال جدید نامگذاری کردند. این شعار، نه تنها یک فراخوان اقتصادی بلکه یک دعوت به هم‌افزایی ملی برای بهره‌برداری از تمامی ظرفیت‌های کشور در مسیر رشد و پیشرفت است. تحقق این شعار در گرو ایجاد هم‌کاری‌های جدی و برنامه‌ریزی‌های راهبردی در بخش‌های مختلف اقتصادی، به‌ویژه در تولید و سرمایه‌گذاری است.

در این میان، دانشگاه‌ها و دانشجویان به عنوان یکی از ارکان مهم جامعه علمی و اقتصادی، نقش بی‌بدیل و اثرگذاری در تحقق این هدف عظیم ایفا می‌کنند. جریان دانشجویی با گفتمان‌سازی می‌تواند زمینه هدایت سرمایه‌گذاری مردمی در تولید را فراهم کرده و هم با مطالبه‌گری از دولت بستر تولید را هموار کند.

در این گزارش، با تکیه بر سخنان رهبر انقلاب و تحلیل علمی، به نقش دانشگاه‌ها، دانشگاهیان و دانشجویان در تحقق شعار سال خواهیم پرداخت.

۱. تحقیقات و نوآوری‌های علمی: تولید علم، تولید ثروت

رهبر معظم انقلاب در پیام نوروزی خود به سرمایه‌گذاری در تولید تأکید کرده و بیان داشتند که برای جهش تولید، نیاز است که در مسیر سرمایه‌گذاری و ایجاد زیرساخت‌های علمی و فناورانه گام‌های مؤثری برداشته شود. در این راه، دانشگاه‌ها به عنوان مراکز تولید علم و نوآوری، می‌توانند موتور محرک توسعه و پیشرفت اقتصادی کشور باشند.

تولید علم و گسترش تحقیقات علمی در دانشگاه‌ها به شکل مستقیم بر توان تولیدی کشور تأثیر می‌گذارد. بسیاری از کشورها، مانند کره جنوبی و چین، با تمرکز بر علم و فناوری توانسته‌اند جایگاه خود را در تولیدات جهانی ارتقا دهند. در ایران نیز، دانشگاه‌ها در چند سال گذشته توانسته‌اند به رشد قابل توجهی در زمینه‌های مختلف علمی و تحقیقاتی دست یابند. بر اساس گزارش‌های رسمی، ایران در حال حاضر رتبه نخست تولیدات علمی در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا را دارا است. طبق آمار وزارت علوم، در سال ۲۰۲۲، ایران با تولید حدود ۵۰ هزار مقاله علمی در مجلات معتبر علمی، رتبه ۱۷ جهانی را به خود اختصاص داده است.

در کنار این دستاوردهای علمی، دانشجویان می‌توانند با مشارکت در پروژه‌های تحقیقاتی، به نوآوری‌های فناورانه بپردازند. این نوآوری‌ها به طور مستقیم به بهبود فرآیندهای تولیدی و اقتصادی کمک خواهند کرد. به‌ویژه در صنایع نانو، بیوتکنولوژی، انرژی‌های تجدیدپذیر، و فناوری اطلاعات، دانشگاه‌ها می‌توانند نقشی کلیدی در شکل‌دهی به آینده تولید در کشور ایفا کنند.

۲. آموزش مهارت‌های فنی و حرفه‌ای: نیروی انسانی متخصص، پیشران جهش تولید

در کلام رهبر معظم انقلاب، نیروی انسانی ماهر و متخصص یکی از ارکان اصلی تحقق شعار سال و پیشبرد سرمایه‌گذاری برای تولید است. دانشگاه‌ها با برنامه‌ریزی دقیق و هدفمند در آموزش مهارت‌های فنی و حرفه‌ای می‌توانند نیروی کار ماهر و متخصصی را تربیت کنند که در عرصه‌های تولیدی و صنعتی، نقشی اساسی ایفا کنند.

در این راستا، وزارت علوم و دانشگاه‌ها به تازگی توجه ویژه‌ای به آموزش‌های مهارتی داشته‌اند. در سال‌های اخیر، دانشگاه‌های فنی و حرفه‌ای و برخی از دانشگاه‌های بزرگ کشور، دوره‌های آموزشی کوتاه‌مدت و کارگاه‌های عملی را برای ارتقای مهارت‌های عملی و تخصصی دانشجویان راه‌اندازی کرده‌اند. این آموزش‌ها می‌تواند به رفع شکاف بین علم نظری و عملکرد صنعتی کمک کند. به عنوان نمونه، در سال ۱۴۰۲، دانشگاه‌های کشور بیش از ۵۰۰ هزار نفر از دانشجویان خود را در دوره‌های کارآموزی در صنایع مختلف مشارکت داده‌اند، که این تجربه‌ها به تربیت نیروی انسانی متخصص در بخش‌های تولیدی کمک کرده است.

دانشجویان با کسب مهارت‌های فنی و علمی می‌توانند به راحتی در پروژه‌های تولیدی مختلف، از صنعت خودروسازی گرفته تا فناوری‌های نوین، مشغول به کار شوند و به‌طور مستقیم بر رشد تولید داخلی اثرگذار باشند.

۳. ایجاد ارتباط میان صنعت و دانشگاه: هم‌افزایی علم و صنعت

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در پیام خود به اهمیت سرمایه‌گذاری برای تولید اشاره کرده و بر ضرورت ارتباط نزدیک میان صنعت و دانشگاه تأکید نمودند. دانشگاه‌ها باید به عنوان مراکز نوآوری و حل مشکلات صنعت در کنار بخش‌های اقتصادی و تولیدی قرار گیرند. این ارتباط باید به سمتی هدایت شود که نیازهای واقعی صنعت به طور دقیق شناسایی و پاسخ داده شود.

در حال حاضر، برخی از دانشگاه‌ها مانند دانشگاه صنعتی شریف و دانشگاه تهران با ایجاد مراکز نوآوری و دفاتر همکاری‌های صنعتی، ارتباط مستقیم با صنایع بزرگ کشور برقرار کرده‌اند. این مراکز نوآوری علاوه بر انجام تحقیقات کاربردی، به شرکت‌های صنعتی کمک می‌کنند تا مشکلات خود را با استفاده از فناوری‌های جدید و دانش علمی برطرف کنند.

دانشجویان می‌توانند با شرکت در این پروژه‌ها، هم به دانش علمی خود افزوده و هم به ایجاد محصولات و خدمات جدید در صنایع مختلف کمک کنند. این همکاری‌ها می‌تواند به رونق تولید داخلی و کاهش وابستگی به واردات منجر شود.

۴. کارآفرینی و ایجاد استارتاپ‌ها: تبدیل ایده به محصول

یکی از بزرگترین راهکارها برای تحقق شعار سرمایه‌گذاری برای تولید، توجه به کارآفرینی و ایجاد استارتاپ‌ها است. دانشگاه‌ها می‌توانند با حمایت از کارآفرینی و ایجاد فضای مناسب برای استارتاپ‌ها، دانشجویان را به ایده‌پردازی و راه‌اندازی کسب‌وکارهای نوآورانه تشویق کنند.

طبق گزارش مرکز کارآفرینی دانشگاه تهران، بیش از ۷۰۰ استارتاپ در حوزه‌های مختلف از جمله فناوری اطلاعات، انرژی‌های تجدیدپذیر، و کشاورزی در سال گذشته به ثبت رسیده است که توانسته‌اند علاوه بر اشتغال‌زایی، به تولید محصولات با کیفیت داخلی بپردازند. دانشجویان با بهره‌گیری از این فضای حمایتی می‌توانند به ‌عنوان کارآفرینان نسل جدید در مسیر تولید و اقتصاد ملی گام بردارند.

۵. ترویج فرهنگ سرمایه‌گذاری در تولید: از ارز و طلا به تولید

رهبر انقلاب اسلامی در سخنان خود اشاره کردند که سرمایه‌گذاری در تولید باید جایگزین سرمایه‌گذاری در بخش‌های غیرمولد مانند خرید طلا و ارز شود. دانشگاه‌ها به‌عنوان مراکز آموزشی می‌توانند این فرهنگ را در دانشجویان نهادینه کنند.

دانشجویان می‌توانند با آشنایی با شیوه‌های سرمایه‌گذاری تولیدی و همچنین یادگیری اصول مدیریت منابع مالی، در کنار دولت و بخش خصوصی، به شکل مؤثری در پروژه‌های تولیدی کشور سرمایه‌گذاری کنند. بر اساس گزارش‌های اخیر، در حال حاضر بیش از ۴۰ درصد از سرمایه‌های موجود در بانک‌ها به جای استفاده در تولید، در بخش‌های غیرمولد مانند خرید طلا و ارز ذخیره می‌شود. دانشگاه‌ها باید دانشجویان را با مفاهیم سرمایه‌گذاری پایدار و مؤثر در تولید آشنا کنند تا از منابع مالی به درستی در راستای تولید داخلی بهره‌برداری شود.

۶. پشتیبانی از پروژه‌های ملی و دولتی: هم‌افزایی برای آینده‌ای روشن‌تر

در نهایت، دانشگاه‌ها باید با پشتیبانی از پروژه‌های ملی و تحقیقات دولتی در مسیر تولید و توسعه کشور گام بردارند. در سال‌های اخیر، دانشگاه‌ها به طور فعال در پروژه‌های کلان ملی مانند پروژه‌های انرژی‌های تجدیدپذیر، آب و محیط‌زیست و صنایع پیشرفته مشارکت داشته‌اند.

دانشجویان با مشارکت در این پروژه‌های ملی و تحقیقاتی می‌توانند به شکل مستقیم در رفع مشکلات تولیدی و حل چالش‌های اقتصادی کشور تأثیر بگذارند.

پیوند علم و عمل، راهی به سوی توسعه

تحقق شعار سال ۱۴۰۴، «سرمایه‌گذاری برای تولید»، بدون شک نیازمند هم‌افزایی و همدلی دانشگاه‌ها، دانشگاهیان و دانشجویان است. در این مسیر، دانشگاه‌ها به‌عنوان مراکز علم و نوآوری باید نقش کلیدی در تحقیقات کاربردی، آموزش نیروی متخصص و توسعه فناوری‌های جدید ایفا کنند. دانشجویان و پژوهشگران، با به کارگیری دانش و توانایی‌های خود، می‌توانند راه‌حل‌های نوآورانه برای افزایش تولید و بهبود بهره‌وری ارائه دهند و همچنین با ایجاد استارتاپ‌ها و پروژه‌های تحقیقاتی، بخش بزرگی از چالش‌های تولیدی کشور را حل کنند.

دانشگاه‌ها باید به ارتباط نزدیک‌تری با صنایع و بازار کار دست یابند تا تحقیقات علمی به صورت مستقیم در حل مشکلات اقتصادی و تولیدی کشور مؤثر واقع شود. این هم‌افزایی می‌تواند در کنار سیاست‌های دولت، به تحقق جهش تولید و ایجاد فرصت‌های شغلی جدید برای نسل جوان کمک کند.

بدون تردید، سرمایه‌گذاری در تولید نه تنها در زیرساخت‌ها و منابع مادی، بلکه در سرمایه انسانی، که از دل دانشگاه‌ها بیرون می‌آید، مهم‌ترین عامل پیشرفت و توسعه خواهد بود.