تیراندازی در مراسم عزاداری؛ میراث فرهنگی یا بی‌احتیاطی مرگبار؟

به گزارش خبرنگار گروه استان‌های خبرگزاری دانشجو، دانیال ولوی مقدم، مراسم فاتحه‌خوانی و عزاداری در استان کهگیلویه و بویراحمد، مانند بسیاری از مناطق ایران، با سنت‌های خاصی همراه است که ریشه در فرهنگ بومی و عشایری این منطقه دارد.

ریشه‌های تاریخی و فرهنگی تیراندازی در مراسم فاتحه‌خوانی

تیراندازی در مراسم عزاداری به‌ویژه در استان کهگیلویه و بویراحمد پیشینه‌ای طولانی دارد. در گذشته، اسلحه نه‌تنها وسیله‌ای برای دفاع از خانواده و عشیره، بلکه نمادی از قدرت و جایگاه اجتماعی بود. تیراندازی در مراسم عزاداری به‌عنوان نوعی ادای احترام به فرد متوفی و همچنین نمایش قدرت خانواده و طایفه او محسوب می‌شد.

این رسم به‌ویژه در بین عشایر و ایلات کهگیلویه و بویراحمد رواج بیشتری داشت. با گذشت زمان و تغییر ساختارهای اجتماعی، بسیاری از این رسوم منسوخ یا کمرنگ شدند، اما تیراندازی در مراسم عزاداری همچنان در برخی مناطق ادامه دارد. برخی از افراد معتقدند که این اقدام نوعی اظهار ارادت و سوگواری برای متوفی است، درحالی‌که دیگران آن را یک تهدید جدی برای امنیت عمومی می‌دانند.

پیامدهای خطرناک تیراندازی در مراسم عزاداری

یکی از مهم‌ترین پیامدهای این رسم، وقوع حوادث ناگوار و گاه مرگبار است. در سال‌های اخیر، موارد متعددی از کشته و زخمی شدن افراد بر اثر شلیک‌های غیرعمدی در مراسم عزاداری گزارش شده است. بسیاری از این تیراندازی‌ها به‌صورت هوایی انجام می‌شود، اما گلوله‌هایی که شلیک می‌شوند ممکن است پس از برخورد به موانع یا فرود آمدن از ارتفاع، باعث جراحت یا مرگ افراد شوند.

حضور سلاح گرم در یک مراسم عمومی، به‌ویژه در شرایطی که افراد عزادار و احساسی هستند، می‌تواند منجر به افزایش استرس و وحشت شود. بسیاری از افراد، به‌خصوص زنان، کودکان و سالمندان، هنگام شنیدن صدای تیراندازی دچار ترس و اضطراب می‌شوند.

تیراندازی در مراسم عزاداری به‌ویژه در حضور کودکان و نوجوانان می‌تواند تأثیرات مخربی بر ذهن آن‌ها بگذارد. این اقدام، استفاده از سلاح را به‌عنوان یک رفتار عادی و قابل‌قبول معرفی می‌کند و ممکن است در درازمدت به گسترش فرهنگ خشونت در جامعه منجر شود.

ممنوعیت قانونی و برخورد با تیراندازی

بر اساس قوانین ایران، حمل و استفاده از سلاح گرم در اماکن عمومی بدون مجوز رسمی ممنوع است. تیراندازی در مراسم عزاداری نه‌تنها یک رفتار خطرناک، بلکه یک اقدام غیرقانونی محسوب می‌شود که می‌تواند پیگرد قانونی داشته باشد. با توجه به افزایش نگرانی‌های امنیتی، نیروهای انتظامی و مسئولان محلی اقدامات متعددی برای مقابله با این پدیده انجام داده‌اند.

اقدامات مسئولان برای مقابله با تیراندازی در مراسم عزاداری

در سال‌های اخیر، نیروی انتظامی و دستگاه قضایی قوانین سخت‌گیرانه‌تری را برای مقابله با تیراندازی در مراسم عزاداری اعمال کرده‌اند. در بسیاری از مناطق، افرادی که در این مراسم اقدام به تیراندازی می‌کنند، تحت پیگرد قانونی قرار می‌گیرند و اسلحه‌های غیرمجاز از آن‌ها ضبط می‌شود.

یکی از مهم‌ترین راهکارها برای کاهش این پدیده، افزایش آگاهی عمومی درباره خطرات تیراندازی در مراسم عزاداری است. برگزاری جلسات آموزشی، پخش برنامه‌های فرهنگی از رسانه‌ها و استفاده از ظرفیت ریش‌سفیدان و بزرگان طوایف برای تغییر این سنت از جمله اقداماتی است که می‌تواند تأثیر مثبتی داشته باشد.

برخی از بزرگان و ریش‌سفیدان پیشنهاد داده‌اند که به‌جای تیراندازی، از روش‌های دیگری برای ادای احترام به متوفی استفاده شود. به‌عنوان مثال، می‌توان با قرائت فاتحه، روشن کردن شمع یا برگزاری مراسم دعا به فرد درگذشته ادای احترام کرد.

واکنش مردم و نخبگان اجتماعی

بسیاری از مردم استان کهگیلویه و بویراحمد، به‌ویژه قشر تحصیل‌کرده و جوانان، با این رسم مخالف هستند و خواستار ممنوعیت کامل آن شده‌اند. در سال‌های اخیر، برخی از فعالان اجتماعی و فرهنگی با راه‌اندازی کمپین‌های مجازی و برگزاری نشست‌های محلی تلاش کرده‌اند تا از ادامه این سنت جلوگیری کنند.

از سوی دیگر، برخی از ریش‌سفیدان و بزرگان عشایر نیز اعلام کرده‌اند که تیراندازی در مراسم عزاداری نه‌تنها احترام به متوفی نیست، بلکه یک اقدام خطرناک و نامناسب محسوب می‌شود. بسیاری از آن‌ها از خانواده‌ها خواسته‌اند که این رسم را کنار بگذارند و به روش‌های ایمن‌تر و معنوی‌تر برای بزرگداشت درگذشتگان روی بیاورند.

یکی از فرهنگیان ۳۵ ساله می‌گوید: «ما دیگر در دنیای مدرن زندگی می‌کنیم و این رسم نه‌تنها فایده‌ای ندارد، بلکه خطرات زیادی به دنبال دارد. بارها شنیده‌ایم که در مراسم فاتحه‌خوانی افرادی بر اثر تیراندازی ناخواسته زخمی یا حتی کشته شده‌اند. باید به فکر راه‌های جدیدتری برای احترام به متوفیان باشیم.»

ریش‌سفید یکی از طوایف نیز افزود: «زمانی که این رسم شکل گرفت، مردم برای نشان دادن احترام و قدرت از آن استفاده می‌کردند؛ اما امروز دیگر نیازی به این کار نیست. ما باید به نسل جدید یاد بدهیم که امنیت و آرامش از هر چیز دیگری مهم‌تر است.»

تیراندازی در مراسم فاتحه‌خوانی در کهگیلویه و بویراحمد، اگرچه ریشه در سنت‌های قدیمی دارد، اما امروزه به یک معضل اجتماعی و امنیتی تبدیل شده است. حوادث ناگوار، ایجاد وحشت در جامعه، ترویج خشونت و نقض قوانین از جمله پیامدهای منفی این رسم هستند.

با آگاهی‌بخشی، اعمال قوانین سخت‌گیرانه، استفاده از روش‌های جایگزین و همکاری بزرگان و نخبگان محلی، می‌توان این سنت خطرناک را متوقف کرد. فرهنگ‌سازی و تغییر نگرش اجتماعی کلید اصلی مقابله با این پدیده است و نیازمند همکاری همه اقشار جامعه خواهد بود.