دردهای کهنه هرمزگان؛ از جاده‌های مرگ تا تشنگی مردم
به گزارش خبرنگار گروه استان‌های خبرگزاری دانشجو، استان هرمزگان در آستانه سفر رئیس‌جمهور شاهد تلاقی مشکلات زیرساختی و اقتصادی متعددی است که سال‌هاست به عنوان موانع اصلی در مسیر توسعه این منطقه شناخته می‌شوند.
استان هرمزگان با شرایط جغرافیایی خاص خود به ویژه در زمینه منابع آبی، با چالش‌های فراوانی روبه‌رو است، کمبود منابع آبی مشکلات در تأمین آب شرب، کشاورزی و نیاز به تقویت زیرساخت‌های آب شیرین‌کن‌ها تنها بخشی از بحران‌های این استان هستند.
استان هرمزگان، واقع در جنوب ایران به دلیل شرایط جغرافیایی خاص خود به ویژه در زمینه منابع آبی با چالش‌های زیادی مواجه است، این استان با وجود موقعیت استراتژیک خود در حوزه اقتصادی و تجاری کشور با بحران‌های شدید آب مواجه است که تأثیرات گسترده‌ای بر زندگی مردم، کشاورزی، و سایر بخش‌های اقتصادی دارد.
بحران آب در هرمزگان: چالش‌ها و راهکار‌های فوری برای تأمین منابع آبی استان
این بحران علاوه بر محدودیت‌های طبیعی منابع آبی به‌ویژه در فصول گرم سال شدت بیشتری پیدا می‌کند و مشکلات روزمره مردم را پیچیده‌تر می‌سازد.
کمبود آب شرب در این استان نه تنها در زندگی روزمره مردم مشکل ایجاد کرده بلکه بر صنایع مختلف، به ویژه در حوزه کشاورزی که بخش بزرگی از معیشت مردم به آن وابسته است، فشار زیادی وارد کرده است.
افزایش ظرفیت آب‌شیرین‌کن‌ها باید یکی از اولویت‌های فوری مسئولان استانی و ملی باشد تا از هدررفت منابع آبی موجود جلوگیری کرده و تأمین آب برای مصارف شرب و کشاورزی را ممکن سازد.
چالش‌های زیرساختی راه‌ها در شرق هرمزگان
در حوزه زیرساخت‌های راه در استان هرمزگان به‌ویژه در شرق استان مشکلات اساسی وجود دارد، مسیر‌های اصلی مانند میناب به بشاگرد و میناب به اینا نیازمند توجه و بازسازی فوری هستند؛ وضعیت فعلی این مسیر‌ها به‌ویژه در فصول بارندگی و شرایط سخت جوی موجب بروز مشکلات فراوان برای مسافران و باربری‌ها می‌شود.
باتوجه به پروژه‌های بزرگ‌تری همچون کریدر جنوب شرق که از مسیر میناب به جاسک عبور می‌کند، لازم است که اعتبارات ویژه‌ای به این حوزه تخصیص یابد؛ وزارت راه و شهرسازی و سازمان راهداری باید برای تسریع در بهبود وضعیت این راه‌ها و توسعه زیرساخت‌های حمل‌ونقل استان همکاری‌های جدی‌تری را با مسئولان محلی داشته باشند.
لزوم تکمیل بیمارستان‌ها و توسعه خدمات اورژانس هوایی
استان هرمزگان به‌ویژه در حوزه بهداشت و درمان با کمبود شدید زیرساخت‌ها مواجه است، بسیاری از مردم استان به دلیل نبود امکانات درمانی کافی مجبور به مراجعه به استان‌های دیگر برای درمان می‌شوند؛ بیمارستان‌ها و مراکز درمانی نظیر بیمارستان ۱۶۰ تخت‌خوابی میناب باید به‌عنوان محوری برای خدمت‌رسانی به شرق استان مورد توجه قرار گیرند.
علاوه بر این بیمارستان‌های در دست احداث و سایر مراکز درمانی در بندرعباس باید هرچه سریع‌تر تکمیل و به بهره‌برداری برسند تا مردم مناطق مختلف استان از خدمات بهداشتی و درمانی به‌موقع برخوردار شوند.
یکی دیگر از مسائل مهم لزوم توسعه خدمات اورژانس هوایی است، در حال حاضر این خدمات به‌طور محدود در غرب استان موجود است ولی در شرق استان به‌ویژه در مناطقی مانند لنگه، بستک و پارسیان به شدت نیاز به این خدمات احساس می‌شود.
پیگیری وزارت بهداشت و دانشگاه علوم پزشکی برای تسهیل در فراهم‌آوری این خدمات ضروری است تا مردم استان از خدمات اورژانس هوایی به‌موقع و به‌طور مؤثر بهره‌مند شوند.
ضرورت نظارت بر عملکرد شهرداری‌ها
در 12 شهر اصلی(بغیر از شهر بندرعباس) استان هرمزگان مردم از وضعیت زیرساخت‌ها و خدمات شهری شکایات فراوانی دارند، یکی از مسائل مهم، وضعیت حمل و نقل عمومی و زیرساخت‌های شهری است که نیازمند بهبود و توسعه جدی است؛ برای ارائه خدمات بهتر به مردم سازمان همیاری‌ها و استانداری باید اعتباراتی که به شهرداری‌ها تخصیص داده می‌شود را به‌طور مؤثر مدیریت و نظارت کنند.
رقم ارزش افزوده‌ای که اخیرا توسط جعفر احسانی مهر مدیرکل امور مالیاتی هرمزگان اعلام شده و به شهرداری‌ها واریز می‌شود باید تحت نظارت دقیق قرار گیرد تا از هدر رفت منابع جلوگیری شود؛ همچنین مردم به شدت از عملکرد شهرداری‌ها به‌ویژه در مراکز شهرستان‌ها ناراضی هستند و معتقدند که امکانات ارائه‌شده به آنها متناسب با نیازهای‌شان نیست.
با توجه به مشکلات و شکایات موجود باید اقدامات عملی‌تری در راستای بهبود وضعیت زیرساخت‌ها از جمله حمل و نقل عمومی و خدمات شهری در این 12 شهر انجام شود؛ دستگاه‌های نظارتی باید به‌طور مستمر به این موضوعات وارد شوند و از تخصیص اعتبارات به پروژه‌ها تا تکمیل آنها، نظارت و پیگیری جدی داشته باشند.
رفع چالش‌های حمل‌ونقل عمومی در شهر‌های اقمار هرمزگان
در این استان به‌ویژه در شهر‌های اقمار مانند میناب، بستک، خمیر و لنگه، مشکلات جدی در زمینه حمل و نقل عمومی وجود دارد، بسیاری از این شهر‌ها به‌ویژه در خطوط ارتباطی با بندرعباس مرکز استان با کمبود شدید زیرساخت‌های حمل و نقل مواجه هستند.
برای مثال در شهرستان میناب به عنوان مرکزیت شهرستان‌های شرق هرمزگان هیچ خط اتوبوس یا شرکت مسافربری برای جابجایی مسافران به بندرعباس وجود ندارد و مردم مجبورند از خودرو‌های شخصی یا سرویس‌های غیررسمی استفاده کنند که این وضعیت نه تنها به امنیت مسافران آسیب می‌زند، بلکه کیفیت خدمات عمومی را نیز به‌شدت کاهش می‌دهد.
در شهر‌های دیگر مانند لنگه، بستک و خمیر نیز مشکلات مشابهی در زمینه حمل و نقل عمومی مشاهده می‌شود، به‌منظور رفع این مشکلات سازمان راهداری و دستگاه‌های مربوطه باید زیرساخت‌های حمل و نقل عمومی در این مناطق را تقویت کنند.
مشکلات مدیریتی و زیرساختی قشم؛ مردم خواستار تغییرات اساسی
جزیره قشم با چالش‌های مدیریتی و زیرساختی متعددی روبه‌رو است که یکی از مهم‌ترین آنها دوگانگی حاکمیتی است، این موضوع باعث ایجاد سردرگمی در میان مردم و افزایش مشکلات اجرایی در ارائه خدمات عمومی شده است.
وجود نهاد‌های موازی و تصمیمات متناقض باعث کاهش کارایی و بی‌اعتمادی مردم به مدیریت‌های مختلف شده است.
وضعیت مدیریت سازمان منطقه آزاد قشم نیز از مشکلات جدی برخوردار است، گزارش‌هایی از تخلفات مالی و سوءمدیریت در این سازمان منتشر شده که موجب نارضایتی شدید مردم و فعالان اقتصادی شده است.
مردم قشم به‌طور جدی خواستار تغییرات اساسی در این سازمان و رسیدگی به تخلفات مطرح‌شده هستند.
تردد خودرو‌های پلاک منطقه آزاد قشم و تأثیر آن بر زندگی روزمره مردم
در کنار این مشکلات، محدودیت‌های تردد خودرو‌های با پلاک منطقه آزاد قشم در سطح استان هرمزگان نیز از جمله مسائلی است که برای مردم دردسرساز شده است.
در حالی که در بسیاری از مناطق آزاد کشور خودرو‌های پلاک منطقه آزاد به‌راحتی در سطح استان‌ها تردد می‌کنند، این محدودیت‌ها در قشم باعث نارضایتی مردم شده و بسیاری از آنها خواستار رفع این محدودیت‌ها هستند.
تردد آزاد خودرو‌های پلاک منطقه آزاد در سطح استان مشابه دیگر مناطق آزاد کشور، می‌تواند مشکلات را کاهش داده و به افزایش رضایت عمومی کمک کند.
لزوم تسریع در اجرای طرح‌های نهضت ملی و افزایش نظارت‌ها در حوزه مسکن
در حال حاضر استان هرمزگان با چالش‌های جدی در حوزه مسکن روبه‌رو است، تورم بالای مسکن و مشکلات در خرید ملک برای مردم شرایط را برای بسیاری از خانواده‌ها دشوار کرده است.
حوزه مسکن در این استان در شرایط مناسبی قرار ندارد و شاهد کندی روند‌های ساخت‌وساز و افزایش قیمت‌ها در سال‌های اخیر در پی داشته است.
اجرای طرح‌های ملی مانند نهضت ملی مسکن نیازمند سرعت‌بخشی است که در این زمینه وزارتخانه‌های مربوطه باید ورود کنند.
تسهیلات اعطایی برای خرید مسکن در استان تأثیرات محدودی داشته و روند اجرایی پروژه‌ها به‌ویژه در شهرستان‌ها کند است، این موضوع باید با سرعت بیشتری پیش برود تا پروژه‌ها به نتیجه برسند و تقاضای بالا برای مسکن پاسخ داده شود.
در شهر بندرعباس و دیگر شهر‌های استان، نیاز به نظارت دقیق‌تر و سرعت بیشتر در اجرای پروژه‌های مسکن احساس می‌شود تا بتوان به نیاز‌های عمومی پاسخ داد و بازار مسکن را از وضعیت کنونی خارج کرد.
بلیط گران و دسترسی دشوار
در استان هرمزگان و دیگر استان‌های جنوبی کشور مشکلات جدی در زمینه حمل و نقل مسافری وجود دارد، بلیط‌های هواپیمایی در این مناطق به شدت گران شده و دسترسی به آن برای مردم بسیار دشوار است؛ این افزایش قیمت‌ها به‌ویژه برای افرادی که نیاز به سفر به مرکز کشور دارند یک معضل بزرگ محسوب می‌شود.
بلیط‌هایی که در حال حاضر برای سفر به تهران و دیگر شهر‌های مهم مرکزی تا ۷ میلیون تومان هزینه دارند از توان بسیاری از مردم خارج است، در این راستا، وزارت راه و شهرسازی باید با ارائه بسته‌های حمایتی به شرکت‌های هواپیمایی هزینه بلیط‌ها را کاهش داده و شرایط را برای سفر آسان‌تر فراهم کند.
علاوه بر مشکلات هواپیمایی در زمینه حمل و نقل ریلی نیز وضعیت مناسبی مشاهده نمی‌شود، دسترسی به بلیط قطار برای مردم به راحتی امکان‌پذیر نیست و دلال‌ها در این بازار نقش پررنگی دارند؛ مردم به سختی می‌توانند بلیط قطار خریداری کنند و حتی برای رزرو بلیط در روز‌های پیش رو با مشکل مواجه هستند.
بیکاری گسترده جوانان و نبود فرصت‌های شغلی پایدار
قاچاق سوخت یکی از معضلات جدی در استان هرمزگان است که ریشه در بیکاری گسترده جوانان و نبود فرصت‌های شغلی پایدار دارد، بسیاری از جوانان در مناطق مرزی و ساحلی به دلیل نبود شغل مناسب و درآمد کافی به ناچار به فعالیت‌های پرخطر و غیرقانونی مانند قاچاق سوخت روی می‌آورند؛ این پدیده نه تنها موجب اتلاف منابع ملی و آسیب به اقتصاد کشور می‌شود بلکه امنیت منطقه را نیز تهدید می‌کند.
برای مقابله با این معضل توسعه اشتغال مولد و پایدار در مناطق مستعد استان هرمزگان به‌ویژه در بخش‌هایی، چون شیلات، گردشگری دریایی، صنایع غرب مستقر در سطح استان یک راهکار اساسی است.
استان هرمزگان با دارا بودن ظرفیت‌های عظیم صنعتی از جمله پالایشگاه‌ها، صنایع فولاد، آلومینیوم، بنادر و پتروشیمی از مهم‌ترین قطب‌های اقتصادی کشور به‌شمار می‌رود، ضروری است تا سیاست‌های جذب نیرو در صنایع فعال هرمزگان با اولویت اشتغال بومیان بازنگری شود.
کنترل و نظارت بر نرخ‌گذاری بلیط شناور‌های مسافربری جزایر
در هفته‌های اخیر افزایش بی‌رویه قیمت بلیط شناور‌ها در مسیر‌های قشم و هرمز موجب نارضایتی شدید ساکنان بومی این جزایر شده است، باوجود اینکه شناور‌ها تنها راه ارتباطی بخش زیادی از مردم این مناطق با بندرعباس و سایر نقاط استان هستند؛ اما افزایش قیمت‌ها بدون نظارت مشخص فشار مضاعفی بر معیشت خانواده‌های محلی وارد کرده است.
در این میان، می‌طلبد سازمان صنعت، معدن و تجارت(صمت) استان برای رفع نگرانی‌های مردم نسبت به کنترل و نظارت بر نرخ‌گذاری بلیط‌ها نظارت بیشتری داشته باشد، بسیاری از اهالی معتقدند که نبود شفافیت در تعیین قیمت‌ها و عدم ورود جدی سازمان‌های مسئول نشان‌دهنده ضعف سیاست‌گذاری در حمایت از معیشت بومیان است.
حمایت‌های هدفمند و پایدار در شرایط اقتصادی سخت
با توجه به وابستگی شدید جزایر قشم و هرمز به حمل‌ونقل دریایی، استمرار فعالیت شناورداران در شرایط اقتصادی سخت نیازمند حمایت‌های هدفمند و پایدار است، افزایش هزینه‌های سوخت، قطعات یدکی، تعمیر و نگهداری، و سایر ملزومات فنی، باعث شده تا شناورداران ناگزیر به افزایش قیمت بلیط شوند که این امر فشار مضاعفی را بر دوش مردم محلی وارد کرده است.
در چنین شرایطی ارائه بسته‌های حمایتی از سوی دولت و نهاد‌های مرتبط ضرورتی انکارناپذیر برای تداوم خدمات‌رسانی دریایی و حفظ تعادل در بازار حمل‌ونقل مسافری محسوب می‌شود.
سازمان بنادر و دریانوردی، سازمان منطقه آزاد قشم و سایر نهاد‌های ذی‌ربط باید با تخصیص یارانه‌های هدفمند، تسهیلات کم‌بهره برای نوسازی ناوگان، تأمین قطعات و تجهیزات با نرخ ترجیحی و حتی معافیت‌های مالیاتی بستر لازم برای کاهش هزینه‌های شناورداران را فراهم کنند.
جای خالی صنایع تبدیلی و بسته‌بندی مناسب
استان هرمزگان به‌واسطه اقلیم گرم و مرطوب خود، یکی از مهم‌ترین قطب‌های تولید محصولات کشاورزی خارج از فصل در کشور به‌شمار می‌رود؛ این استان با تولید انبوه محصولاتی همچون گوجه‌فرنگی، بادمجان، پیاز، خیار و به‌ویژه هندوانه، سهم بسزایی در تأمین نیاز بازار‌های داخلی در فصول کم‌محصول دارد.
هندوانه‌های هرمزگان که هر ساله از اواسط پاییز تا شب یلدا روانه بازار می‌شوند، نقش تعیین‌کننده‌ای در تنظیم بازار و قیمت این میوه پرمصرف دارند؛ با این حال نبود صنایع تبدیلی و بسته‌بندی مناسب موجب خام‌فروشی محصولات و کاهش ارزش افزوده آنها شده است.
راه‌اندازی صنایع تبدیلی، بسته‌بندی و فرآوری در کنار مزارع کشاورزی یکی از نیاز‌های فوری استان برای حمایت از کشاورزان و افزایش بهره‌وری اقتصادی این بخش است.
توسعه این صنایع نه‌تنها باعث جلوگیری از هدررفت محصولات بلکه موجب ایجاد اشتغال پایدار، کاهش مهاجرت روستاییان و افزایش سهم استان در زنجیره ارزش کشاورزی کشور می‌شود.
خودرو‌های حامل سوخت قاچاق مهم‌ترین عامل تصادفات مرگبار
در استان هرمزگان یکی از مهم‌ترین عوامل تصادفات جاده‌ای فعالیت خودرو‌های حامل سوخت قاچاق است که بدون رعایت اصول ایمنی و در شرایطی بسیار خطرناک در محور‌های مواصلاتی تردد می‌کنند.
این خودرو‌ها اغلب با سرعت بالا بدون پلاک یا با پلاک جعلی در ساعات شبانه‌روز در جاده‌های فرعی و اصلی استان حرکت می‌کنند و بار‌ها شاهد بوده‌ایم که این تردد‌های غیرقانونی منجر به بروز تصادفاتی مرگبار شده است.
نبود نظارت کافی ناتوانی در مهار شبکه‌های قاچاق و کمبود تجهیزات کنترلی موجب شده تا جاده‌های استان به صحنه‌ای برای وقوع حوادث تلخ بدل شوند.
عمده قربانیان این تصادفات نه خود قاچاقچیان بلکه مردم عادی، کودکان، مادران و خانواده‌هایی هستند که در جریان یک سفر معمولی یا رفت‌وآمد روزانه ناگهان با خودروی سوخت‌بر برخورد کرده و جان خود را از دست می‌دهند، بسیاری از این خانواده‌ها نه‌تنها عزیزان خود را از دست می‌دهند.
نقش نمایندگان مجلس شورای اسلامی در توسعه استان‌ها
نمایندگان مجلس شورای اسلامی در توسعه استان‌ها، به‌ویژه در مناطق مرزی مانند هرمزگان، بسیار کلیدی و راهبردی است. این نمایندگان، به‌عنوان واسطه‌ای میان مردم و دولت، وظیفه دارند مسائل و دغدغه‌های اساسی حوزه انتخابیه خود را به نهاد‌های تصمیم‌گیر منتقل کرده و از ابزار قانون‌گذاری و نظارت برای تحقق مطالبات عمومی بهره ببرند.
یکی از مهم‌ترین حوزه‌هایی که نیازمند ورود جدی و هدفمند نمایندگان است موضوع قاچاق سوخت و تبعات اقتصادی، اجتماعی و امنیتی آن است، آنان می‌توانند با پیشنهاد و تصویب قوانین بازدارنده ایجاد مشوق‌های اقتصادی برای فعالیت‌های سالم مرزنشینن، و نیز پیگیری راهکار‌های توسعه‌ای، سهم بسزایی در کاهش انگیزه‌های قاچاق داشته باشند.
مردم هرمزگان چشم‌انتظار اقداماتی اثربخش
باتوجه به حجم انبوه مشکلات ساختاری در استان هرمزگان-از قاچاق سوخت و تصادفات مرگبار جاده‌ای گرفته تا کمبود زیرساخت‌های درمانی، آبی، حمل‌ونقل و معیشتی-آنچه امروز بیش از هر زمان دیگر ضروری به نظر می‌رسد پیگیری جدی مطالبات مردمی از سوی مسئولان، نمایندگان مجلس و به‌ویژه جلب توجه دولت به مسائل خاص این منطقه است.
مردم هرمزگان در دل گرمای طاقت‌فرسا و در سایه محرومیت‌های مزمن، بار سنگینی از رنج و انتظار را بر دوش می‌کشند و چشم‌انتظار اقداماتی اثربخش، برنامه‌ریزی‌شده و عدالت‌محور از سوی دولت و سایر نهاد‌های تصمیم‌گیر هستند.