مقایسه تکنولوژیک ارتش‌های هند و پاکستان در سایه احتمال درگیری نظامی/ برنده این جدال کیست؟

به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، مقایسه ارتش‌های هند و پاکستان از منظر تکنولوژیک نیازمند بررسی دقیق توانمندی‌های نظامی، تجهیزات، فناوری‌های پیشرفته، و زیرساخت‌های دفاعی هر دو کشور است. این دو کشور همسایه، با تاریخچه‌ای طولانی از رقابت‌های نظامی و سیاسی، سرمایه‌گذاری قابل توجهی در توسعه فناوری‌های نظامی خود انجام داده‌اند. در ادامه، این مقایسه را در بخش‌های کلیدی شامل نیروی زمینی، نیروی هوایی، نیروی دریایی، فناوری موشکی، سایبری، و سایر جنبه‌های تکنولوژیک ارائه می‌شود.

۱. نیروی زمینی

هند

- تانک‌ها و زره‌پوش‌ها: هند دارای ناوگانی بزرگ از تانک‌ها شامل تانک T-۹۰S Bhishma (ساخت روسیه با ارتقاء داخلی)، آرجون Mk-۱ و Mk-۲ (تانک بومی با فناوری‌های پیشرفته‌تر)، و T-۷۲ ارتقاءیافته است. تعداد کل تانک‌های هند حدود ۴،۷۰۰ دستگاه تخمین زده می‌شود.

- توپخانه: هند در سال‌های اخیر با استقرار سامانه‌های توپخانه پیشرفته مانند K۹ Vajra-T (ساخت کره جنوبی با همکاری داخلی) و M۷۷۷ Howitzer (ساخت آمریکا) توان خود را تقویت کرده است. همچنین، پروژه‌های بومی مانند ATAGS (توپخانه پیشرفته بومی) در حال توسعه است.

- سامانه‌های دفاع هوایی: هند از سامانه‌های پیشرفته‌ای مانند S-۴۰۰ (خریداری‌شده از روسیه) و سامانه‌های بومی مانند Akash بهره می‌برد.

• تکنولوژی رباتیک و پهپاد: هند در حال توسعه پهپاد‌های رزمی و شناسایی مانند Rustom-۲ و استفاده از پهپاد‌های اسرائیلی مانند Heron و Harop است. همچنین، ربات‌های نظامی برای عملیات در مناطق مرزی در حال آزمایش هستند.

پاکستان

- تانک‌ها و زره‌پوش‌ها: پاکستان دارای تانک‌هایی مانند الخالد (تولید مشترک با چین)، T-۸۰UD (از اوکراین)، و VT-۴ (چینی) است. تعداد تانک‌های پاکستان حدود ۳،۲۰۰ دستگاه است، که کمتر از هند است، اما با تمرکز بر کیفیت و تحرک.

- توپخانه: پاکستان از توپ‌های خودکششی مانند M۱۰۹A۵ (آمریکایی) و سامانه‌های چینی استفاده می‌کند. با این حال، تنوع و تعداد سامانه‌های توپخانه پاکستان نسبت به هند کمتر است.

- سامانه‌های دفاع هوایی: پاکستان از سامانه‌های چینی مانند HQ-۹ و موشک‌های کوتاه‌برد مانند Anza استفاده می‌کند، اما در مقایسه با S-۴۰۰ هند، فناوری دفاع هوایی آن محدودتر است.

- پهپادها: پاکستان از پهپاد‌های چینی مانند CH-۴ و پهپاد‌های بومی مانند Burraq برای شناسایی و عملیات رزمی استفاده می‌کند. این پهپاد‌ها در مقایسه با سامانه‌های اسرائیلی هند از نظر دقت و برد محدودتر هستند.

نتیجه: هند از نظر تعداد، تنوع، و فناوری پیشرفته‌تر در نیروی زمینی برتری دارد. با این حال، پاکستان با تمرکز بر تجهیزات چینی و تحرک بالا، توانسته است شکاف را تا حدی کاهش دهد و قدرت برابر این دو غول نظامی حس می‌شود.

۲. نیروی هوایی

هند

- جنگنده‌ها: هند دارای ناوگانی متنوع از جنگنده‌ها شامل سوخو-۳۰ MKI (ساخت روسیه با ارتقاء داخلی)، رافال (فرانسوی، مجهز به موشک‌های Meteor و SCALP)، میراژ ۲۰۰۰، و جگوار است. تعداد کل جنگنده‌های هند حدود ۶۵۰ فروند است.

- هواپیما‌های بدون سرنشین و شناسایی: هند از پهپاد‌های پیشرفته مانند MQ-۹ Reaper (در حال مذاکره برای خرید از آمریکا) و سامانه‌های بومی مانند Ghatak (پهپاد رادارگریز در حال توسعه) استفاده می‌کند.

- سامانه‌های راداری و جنگ الکترونیک: هند از رادار‌های پیشرفته مانند EL/M-۲۰۸۴ (اسرائیلی) و هواپیما‌های هشدار زودهنگام مانند A-۵۰ Phalcon بهره می‌برد.

• هلیکوپترها: هند دارای هلیکوپتر‌های تهاجمی مانند آپاچی AH-۶۴E و هلیکوپتر‌های بومی مانند ALH Dhruv است.

پاکستان

- جنگنده‌ها: نیروی هوایی پاکستان به جنگنده‌های JF-۱۷ Thunder (تولید مشترک با چین)، F-۱۶ (آمریکایی، نسخه‌های قدیمی‌تر)، و میراژ III/V وابسته است. تعداد جنگنده‌های پاکستان حدود ۴۵۰ فروند است.

- پهپادها: همان‌طور که ذکر شد، پاکستان از پهپاد‌های چینی مانند Wing Loong II و CH-۴ استفاده می‌کند، اما این پهپاد‌ها از نظر فناوری به پای سامانه‌های هندی نمی‌رسند.

- سامانه‌های راداری: پاکستان از رادار‌های چینی و برخی سامانه‌های غربی استفاده می‌کند، اما در مقایسه با هند، توان راداری و جنگ الکترونیک آن محدودتر است.

- هلیکوپترها: پاکستان از هلیکوپتر‌های تهاجمی مانند AH-۱ Cobra و هلیکوپتر‌های چینی مانند Z-۱۰ استفاده می‌کند، اما تنوع و تعداد آنها کمتر از هند است.

نتیجه: نیروی هوایی هند از نظر تعداد، تنوع، و فناوری پیشرفته‌تر (به‌ویژه با رافال و سوخو-۳۰) برتری قابل  دارد (فاز کمی). پاکستان با JF-۱۷ و F-۱۶ توان رقابتی دارد، اما در زمین میدان نبرد در فاز کیفی نیروی هوایی پاکستان برتری دارد چرا که به لطف تعداد بالای آواکس‌های عملیاتی دست برتر را در جنگ اطلاعاتی دارد و باتبع این مسله در فاز عملیاتی هم موثر است.

۳. نیروی دریایی

هند

- ناو‌ها و ناوچه‌ها: هند دارای ناو‌های هواپیمابر مانند INS Vikramaditya و INS Vikrant (بومی) است. همچنین، ناوچه‌های پیشرفته مانند کلکته‌کلاس و شیوالک‌کلاس با سامانه‌های راداری و موشکی پیشرفته در اختیار دارد.

- زیردریایی‌ها: هند دارای زیردریایی‌های هسته‌ای مانند INS Arihant (مجهز به موشک‌های بالستیک) و زیردریایی‌های دیزلی مانند کلاس Scorpene است.

- سامانه‌های موشکی: نیروی دریایی هند از موشک‌های کروز مافوق صوت مانند BrahMos (تولید مشترک با روسیه) استفاده می‌کند که برد و دقت بالایی دارد.

• تکنولوژی رادار و جنگ الکترونیک: هند از رادار‌های پیشرفته دریایی و سامانه‌های جنگ الکترونیک بومی و وارداتی بهره می‌برد.

پاکستان

- ناو‌ها و ناوچه‌ها: نیروی دریایی پاکستان از ناوچه‌های چینی مانند Type ۰۵۴A/P و ناو‌های قدیمی‌تر مانند کلاس Tariq استفاده می‌کند. این کشور ناو هواپیمابر ندارد.

- زیردریایی‌ها: پاکستان دارای زیردریایی‌های دیزلی مانند کلاس Agosta ۹۰B و در حال دریافت زیردریایی‌های پیشرفته‌تر چینی (Type ۰۳۹B) است. با این حال، فاقد زیردریایی هسته‌ای است.

- سامانه‌های موشکی: پاکستان از موشک‌های کروز ضدکشتی مانند Harba و Zarb استفاده می‌کند، اما این موشک‌ها در مقایسه با BrahMos هند برد و دقت کمتری دارند.

- جنگ الکترونیک: توان جنگ الکترونیک دریایی پاکستان محدودتر از هند است و وابستگی زیادی به فناوری‌های چینی دارد.

نتیجه: نیروی دریایی هند به دلیل داشتن ناو‌های هواپیمابر، زیردریایی‌های هسته‌ای، و موشک‌های پیشرفته‌تر، برتری آشکاری بر پاکستان دارد. پاکستان در حال تقویت نیروی دریایی خود است، اما همچنان عقب‌تر است.

۴. فناوری موشکی و هسته‌ای

هند

- موشک‌های بالستیک: هند دارای موشک‌های بالستیک قاره‌پیما مانند Agni-V (برد بیش از ۵،۰۰۰ کیلومتر) و موشک‌های میان‌برد مانند Agni-III است.

- موشک‌های کروز: موشک BrahMos (مافوق صوت) و Nirbhay (فروصوت) از جمله تسلیحات پیشرفته هند هستند.

- تسلیحات هسته‌ای: هند دارای کلاهک‌های هسته‌ای (حدود ۱۶۰ کلاهک) و توانایی پرتاب از زمین، دریا، و هوا (سه‌گانه هسته‌ای) است.

• دفاع موشکی: هند در حال توسعه سامانه دفاع موشکی بالستیک بومی (مانند PAD و AAD) است و S-۴۰۰ نیز توان دفاعی آن را تقویت کرده است.

پاکستان

- موشک‌های بالستیک: پاکستان دارای موشک‌هایی مانند Shaheen-III (برد ۲،۷۵۰ کیلومتر) و Ghauri است که توانایی هدف‌گیری بخش‌هایی از هند را دارند.

- موشک‌های کروز: موشک Babur (کروز زمین‌پایه و دریایی) و Ra’ad (هواپایه) از جمله تسلیحات پاکستان هستند.

- تسلیحات هسته‌ای: پاکستان حدود ۱۷۰ کلاهک هسته‌ای دارد و بر استراتژی بازدارندگی هسته‌ای متمرکز است. با این حال، سه‌گانه هسته‌ای آن کامل نیست.

- دفاع موشکی: پاکستان فاقد سامانه دفاع موشکی پیشرفته است و در این زمینه از هند عقب‌تر است.

نتیجه: هند در فناوری موشکی (به‌ویژه موشک‌های قاره‌پیما و کروز) و دفاع موشکی پیشرفته‌تر است. پاکستان در زمینه تسلیحات هسته‌ای تعداد بیشتری کلاهک دارد، اما از نظر تنوع و برد موشکی عقب‌تر است. با توجه به تاکتیکی بودن موشک ها، در صورت بروز جنگ هر دو طرف به شدت ضربه پذیر هستند چرا که در عمل شاهد توان یکسان با حجم تخریب بالا در دو طرف هستیم.

۵. جنگ سایبری و فناوری اطلاعات

هند

- هند سرمایه‌گذاری گسترده‌ای در جنگ سایبری انجام داده و سازمان‌هایی مانند آژانس امنیت سایبری ملی و فرماندهی سایبری ارتش را تأسیس کرده است.

- هند در زمینه توسعه نرم‌افزار‌های نظامی، هوش مصنوعی، و تحلیل داده‌های کلان پیشرفت‌هایی داشته است.

• همکاری با کشور‌های غربی و اسرائیل در زمینه فناوری‌های سایبری به هند برتری نسبی داده است.

پاکستان

- پاکستان نیز قابلیت‌هایی در جنگ سایبری دارد و گزارش‌هایی از حملات سایبری منتسب به این کشور علیه هند وجود دارد.

- با این حال، زیرساخت‌های سایبری پاکستان به اندازه هند پیشرفته نیست و وابستگی زیادی به فناوری‌های چینی دارد.

- توان هوش مصنوعی و تحلیل داده پاکستان در مقایسه با هند محدودتر است.

نتیجه: هند در جنگ سایبری و فناوری اطلاعات به دلیل زیرساخت‌های قوی‌تر و همکاری‌های بین‌المللی برتری دارد و در این زمینه به اسراییل وابستگی زیادی دارد. پاکستان هم دست بسته‌ای ندارد و به لطف همکاری‌های چند ساله با چین آمادگی رزمی بالایی دارد.

۶. بودجه نظامی و زیرساخت‌ها

هند

- بودجه نظامی: بودجه دفاعی هند در سال ۲۰۲۴ حدود ۸۳ میلیارد دلار بود، که یکی از بالاترین‌ها در جهان است.

- صنایع دفاعی بومی: هند با برنامه‌هایی مانند Make in India و شرکت‌هایی مانند HAL، DRDO، و Bharat Dynamics در حال توسعه تسلیحات بومی است.

• همکاری‌های بین‌المللی: هند با کشور‌هایی مانند آمریکا، روسیه، فرانسه، و اسرائیل همکاری نظامی و فناوری دارد.

پاکستان

- بودجه نظامی: بودجه دفاعی پاکستان حدود ۱۰ میلیارد دلار است، که به طور قابل توجهی کمتر از هند است.

- صنایع دفاعی: پاکستان با کمک چین تسلیحاتی مانند JF-۱۷ و الخالد را تولید می‌کند، اما تنوع و مقیاس صنایع دفاعی آن کمتر از هند است.

- همکاری‌های بین‌المللی پاکستان عمدتاً به چین و تا حدی به ترکیه و کشور‌های غربی وابسته است.

هند به دلیل بودجه بالاتر، صنایع دفاعی گسترده‌تر، و همکاری‌های متنوع‌تر، زیرساخت‌های تکنولوژیک قوی‌تری دارد، اما مشخصاً با رقیب دست بسته‌ای طرف نیست و سرمایه گذاری‌های گسترده پاکستانی‌ها روی توسعه ارتش خود در همکاری نزدیک با چینی‌ها در میدان نبرد کار دست هندی‌ها خواهد داد. البته مشخصاً هند اقتصاد آماده تری برای جنگ دارد و بعد اقتصادی نبرد به پاکستانی‌ها آسیب بیشتری میزند.

مقایسه تکنولوژیک ارتش‌های هند و پاکستان نشان‌دهنده برتری نسبی هند در اکثر حوزه‌های نظامی از جمله نیروی زمینی، هوایی، دریایی، موشکی، و جنگ سایبری است. هند با بودجه نظامی بالاتر (حدود ۸۳ میلیارد دلار در مقابل ۱۰ میلیارد دلار پاکستان)، همکاری‌های گسترده با قدرت‌های جهانی مانند آمریکا، روسیه، و اسرائیل، و سرمایه‌گذاری در فناوری‌های بومی مانند موشک‌های BrahMos، زیردریایی‌های هسته‌ای INS Arihant، و سامانه‌های دفاع موشکی S-۴۰۰، از زیرساخت‌ها و تجهیزات پیشرفته‌تری برخوردار است. این برتری به هند امکان می‌دهد تا در یک درگیری احتمالی، قدرت تهاجمی و دفاعی بیشتری داشته باشد.

با این حال، پاکستان با وجود محدودیت‌های مالی و تکنولوژیک، توانسته است با تمرکز بر استراتژی‌های نامتقارن، تسلیحات چینی مانند جنگنده JF-۱۷، موشک‌های کروز Babur، و پهپاد‌های رزمی، و همچنین بهره‌گیری از زرادخانه هسته‌ای (با حدود ۱۷۰ کلاهک در مقابل ۱۶۰ کلاهک هند)، یک برابری نسبی در قدرت بازدارندگی ایجاد کند. این برابری نسبی به‌ویژه در حوزه تسلیحات هسته‌ای و جنگ سایبری، پاکستان را به رقیبی جدی تبدیل کرده که قادر است در مقابل هند مقاومت کند یا هزینه‌های سنگینی به آن تحمیل نماید.

با وجود این رقابت، هرگونه درگیری نظامی بین هند و پاکستان به دلیل وجود تسلیحات هسته‌ای و توان تخریبی بالای هر دو طرف، به شدت آسیب‌زا خواهد بود. جنگ بین این دو کشور نه‌تنها می‌تواند به تلفات انسانی گسترده، ویرانی زیرساخت‌ها، و بحران‌های اقتصادی در منطقه منجر شود، بلکه خطر تشدید به یک درگیری هسته‌ای، پیامد‌های فاجعه‌بار جهانی را به دنبال خواهد داشت. این موضوع، اهمیت دیپلماسی و مذاکره برای جلوگیری از تنش‌های نظامی را بیش از پیش برجسته می‌کند.