تغذیه بهاره درختان پسته نقش کلیدی در رشد افزایش کمی و کیفی محصول دارد

علی اسماعیل پور، عضو هیئت علمی پژوهشکده پسته و مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمان در گفت‌و‌گو با خبرنگار گروه استان‌های خبرگزاری دانشجو، به تشریح اهمیت بالا و اثربخش تغذیه بهاره درختان پسته پرداخت و اعلام کرد: این موضوع متضمن رشد رویشی مناسب، تولید و توسعه جوانه گل و افزایش کمی و کیفی محصول پسته می‌باشد.

او افزود: تغذیه بهاره درختان پسته نقش کلیدی در رشد رویشی، تشکیل جوانه گل و افزایش کمی و کیفی محصول دارد، زیرا این دوره مصادف با مراحل حساس رشد رویشی و زایشی مانند بیدار شدن، گلدهی و گرده افشانی، تشکیل میوه و رشد اولیه دانه پسته و تشکیل جوانه گل برای تولید محصول سال آینده است. 

عناصر ضروری و راهکار‌های تغذیه بهاره

وی به اهمیت، عناصر ضروری و راهکار‌های تغذیه بهاره اشاره کرد و گفت: یکی از ابعاد اهمیت تغذیه بهاره در پسته، تأمین انرژی برای گلدهی و تشکیل میوه است زیرا درختان پسته پس از خواب زمستانی به ذخیره غذایی بالایی نیاز دارند.

اسماعیل پور بیان کرد: پیشگیری از ریزش گل و میوه از دیگر فواید این موضوع است، زیرا کمبود عناصر در بهار باعث ریزش گل‌ها و کاهش تعداد دانه‌های پسته می‌شود.

کاهش پوکی میوه

او گفت: افزایش اندازه و یکدستی دانه‌ها نیز از جمله دلایل این امر است، زیرا تغذیه مناسب باعث رشد بهتر مغز و کاهش پوکی میوه می‌گردد.

عضو هیئت علمی پژوهشکده پسته کشور تاکید کرد: تقویت مقاومت به تنش‌های زنده و غیر زنده (گرما، سرما، شوری، آفات و بیماری ها) هم از دلایل این مبحث مهم است.

 او سپس به موضوع عناصر غذایی کلیدی و نقش آنها در رشد پسته اشاره کرد و بیان کرد: نیتروژن (N) یکی از عناصر غذایی اصلی مورد نیاز گیاه است که باعث رشد شاخه‌ها و برگ‌ها و افزایش تعداد دانه‌ها در خوشه پسته می‌شود و از جمله علائم کمبود آن، زردی برگ‌ها و رشد ضعیف درخت می‌باشد.

عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمان افزود: عنصر فسفر (P) باعث تقویت ریشه‌دهی و انتقال انرژی برای گلدهی و میوه‌دهی و رسیدن میوه می‌شود؛ وجود برگ‌های بنفش- سبز و تاخیر در رسیدگی میوه از جمله علائم کمبود فسفر در پسته می‌باشد.

نقش بهبود کیفیت مغز

او گفت: عنصر پتاسیم (K) در گیاه پسته نقش بهبود کیفیت مغز، افزایش مقاومت به خشکی و شوری را دارد؛ حاشیه سوختگی برگ‌ها و وجود میوه‌های ریز از جمله علائم کمبود پتاسیم در پسته می‌باشد.

وی افزود: عنصر روی (Zn) نیز تنظیم هورمون‌ها (اکسین)، جلوگیری از ریزبرگی و افزایش تلقیح از جمله تاثیر عنصر روی در درختان پسته می‌باشد؛ کمبود این عنصر باعث تولید برگ‌های کوچک با فاصله میانگره‌های کوتاه می‌شود.

عضو هیئت علمی پژوهشکده پسته کشور اعلام کرد: عنصر بُر (B) باعث بهبود گرده‌افشانی، کاهش درصد پوکی میوه و افزایش درصد میوه‌های پر مغز می‌گردد؛ کمبود این عنصر باعث ترک خوردن پوست میوه و رشد ناقص جوانه‌های گل و برگ می‌شود.

او گفت: عنصر کلسیم (Ca): باعث استحکام دیواره سلولی، کاهش سیاه‌شدگی مغز و کاهش عارضه لکه پوست استخوانی میوه پسته می‌شود؛ وجود برگ‌های پیچیده و میوه‌های نرم از جمله علائم کمبود کلسیم می باشد.

 روش‌های تغذیه بهاره

وی در توضیح روش‌های تغذیه بهاره نیز بیان کرد: کوددهی خاکی (قبل از گلدهی) دادن کود ازته در فروردین (زمان متورم شدن جوانه‌های گل) با توجه به کیفیت آب آبیاری، سن درختان، بافت خاک، وضعیت بار درختان و وضعیت تغذیه در سال‌های قبل، میزان مصرف کود‌های ازته متفاوت می‌باشد. 

او افزود: در شرایطی که شوری آب کمتر از ۵۰۰۰ میکروموس باشد، از کود ازته اوره به میزان ۲۵۰ کیلو گرم در هکتار به عنوان قسط اول استفاده می‌شود؛ چنانچه شوری آب بیشتر از این حد باشد از کود سولفات آمونیوم به میزان ۳۰۰ کیلو گرم در هکتار استفاده می‌گردد؛ نحوه کوددهی به صورت سرپاش در محدوده تاج درخت و همراه با آبیاری می‌باشد.

اسماعیل پور، اعلام کرد: دادن کود اوره فسفات در اوایل اردیبهشت (از زمان تشکیل میوه ارزنی شکل)
به میزان ۶۰-۴۰ کیلوگرم در هکتار همراه با آبیاری انجام شود؛ در صورت سابقه وجود عارضه لکه پوست استخوانی می‌توان از کود نیترات کلسیم نیز استفاده نمود. 

او افزود: دادن کود‌های پتاس محلول در اواخر خرداد تا اواسط تیر (زمان شروع رشد مغز) از جمله سولوپتاس همراه با آب آبیاری به میزان ۵۰-۴۰ کیلو گرم در هکتار می‌تواند انجام شود؛ همچنین دومین قسط کود اوره به میزان ۱۲۵ کیلو (آب‌های شیرین) یا سولفات آمونیوم به میزان ۱۵۰ کیلو در هکتار (آب‌های شور) همراه با آب آبیاری و گندم پاش استفاده می‌شود.

محلول‌پاشی

وی در مورد محلول‌پاشی (مراحل گلدهی تا تشکیل میوه) نیز توضیح داد: اوایل فروردین محلول پاشی فروت ست و اسید آمینه در زمان تورم جوانه‌ها و قبل از شکوفایی کامل گل، استفاده از کود فروت ست (ازت، روی و بور) به صورت محلول پاشی برای افزایش درصد جوانه زنی دانه گرده و افزایش تشکیل میوه توصیه می‌شود. 

عضو هیئت علمی پژوهشکده پسته کشور اعلام کرد: همچنین امکان استفاده از اسید‌های آمینه به صورت همزمان به صورت محلول پاشی نیز وجود دارد؛ اواخر اردیبهشت و خرداد (زمان رشد سریع و اندازه نهایی میوه) ادامه محلول پاشی عناصر غذایی پر مصرف و کم مصرف ۲-۱ مرتبه با فاصله ۱۵ روز یکبار باید انجام شود؛ دادن اسید هیومیک بصورت کود آبیاری یا محلول پاشی نیز قابل توصیه است.
 

آبیاری همراه با کود

او در مورد آبیاری همراه با کود (Fertigation) نیز گفت: امکان تزریق کود‌های نیترات پتاسیم، نیترات کلسیم، اوره فسفات و سولوپتاس بصورت کود آبیاری در سیستم آبیاری قطره‌ای و حتی غرقابی نیز وجود دارد.

عضو هیئت علمی پژوهشکده پسته کشور در مورد تأثیر تغذیه صحیح بر افزایش کمیت و کیفیت محصول نیز بیان کرد: در بعد خصوصیات کمی محصول، تغذیه اصولی و صحیح و به موقع می‌تواند باعث افزایش تعداد دانه‌های مغز دار در خوشه، کاهش درصد میوه‌های پوک و افزایش اندازه مغز و متعاقبا افزایش اندازه دانه و افزایش میزان محصول در واحد سطح گردد.

بهبود طعم و رنگ میوه

او در مورد تاثیر بر خصوصیات کیفی محصول افزود: بهبود طعم و رنگ میوه و افزایش درصد چربی مغز و کاهش میوه‌های بدشکل از جمله تاثیرات مثبت تغذیه بر خواص کیفی میوه پسته می‌باشد.
 
وی در خصوص تاثیر بر ذخایر کربوهیدراتی و جلوگیری از ریزش جوانه‌های گل و کاهش سال آوری
اعلام کرد: عامل اصلی ایجاد سال آوری درختان پسته، ریزش جوانه‌های گل در سال پرمحصول به دلیل کمبود ذخیره کربوهیدراتی گیاه می‌باشد؛ تامین عناصر غذایی مورد نیاز به حد کافی و در زمان مناسب باعث افزایش مواد کربوهیدراته گیاه شده و از ریزش جوانه‌های گل جلوگیری می‌نماید در نتیجه بروز سال آوری برای تولید محصول سال آینده کاهش میابد.

عضو هیئت علمی پژوهشکده پسته کشور به نکات کلیدی اشاره و تاکید کرد: تاثیر مناسب تغذیه در کنار انجام به موقع سایر عملیات داشت از جمله آبیاری، کنترل علف‌های هرز، انجام عملیات هرس، و کنترل آفات و بیماری‌ها تاثیر خواهد داشت.

لزوم انجام آزمایش خاک و برگ قبل از کوددهی

او گفت: آزمایش خاک و برگ قبل از کوددهی برای تشخیص دقیق کمبود‌ها الزامی است که بایستی حتما در زمان مناسب انجام شود؛ از مصرف بیش از حد کود‌های ازته (نیتروژن) پس از تشکیل میوه خودداری گردد، زیرا سبب رشد رویشی بیش از حد شاخه و عدم تشکیل و توسعه جوانه‌های گل می‌گردد.

وی در پایان توضیح داد: مصرف تلفیقی استفاده از کود‌های شیمیایی و آلی (حیوانی و گیاهی) برای پایداری حاصلخیزی خاک مخصوصا در مناطق با آب و خاک شور و دور‌های آبیاری طولانی توصیه می‌گردد.