وقتی غذای دانشگاه به خط قرمز تبدیل می‌شود/ ماجرای سلف شریف چه بود؟
به گزارش خبرنگار دانشگاه خبرگزاری دانشجو؛ ظهر یک روز گرم خردادماه، ضلع شمالی ساختمان سلف دانشگاه صنعتی شریف؛ دیگر خبری از صف‌های ناهار و صدای همیشگی قاشق و چنگال روی سینی‌های فلزی نیست. صدای شعار و اعتراض دانشجویانی به گوش می‌رسد که خسته از سال‌ها بی‌توجهی، امروز به‌جای خوردن غذا، آمده‌اند تا درباره غذایشان صحبت کنند. دست‌نوشته‌هایی در دست دارند با جملاتی چون:« مسمویت غذایی شوخی نیست» و« حق داریم بدون استرس غذا بخوریم» یا «انتخاب مابین مسمویت یا گشنگی» و « کیفیت غذا را جدی بگیرید، سلامتی ما بازیچه نیست!» این اولین‌بار نیست و به‌نظر هم نمی‌رسد آخرین بار باشد. اما سؤال اصلی این است که کی قرار است مسئولان بالاخره برای تغذیه دانشجویی فکری کنند؟
دانشجویان دانشگاه شریف با دعوت انجمن اسلامی و مجوز کمیته ناظر بر تشکل‌ها در اعتراض به کیفیت غذای سلف دانشگاه تجمع کردند و درباره وضعیت بد غذا به‌ویژه در خوابگاه‌ها در حال گفت‌و‌گو هستند. محمود بهمن‌آبادی معاون دانشجویی دانشگاه شریف، مهندس سیه‌بازی مدیر دانشجویی و تعدادی از کارکنان سلف برای توضیح وضعیت غذا حضور پیدا کرده‌اند.
در این جلسه، معاون دانشجویی و مدیر دانشجویی به سوالات و انتقادات دانشجویان پاسخ دادند و ضمن تأکید بر تلاش دانشگاه برای بهبود شرایط، از مشکلات تأمین مواد اولیه سالم و افزایش هزینه‌های مرتبط سخن گفتند. آنها وعده دادند که پیگیری‌های لازم برای ارتقای کیفیت غذا در کوتاه‌مدت و بلندمدت انجام خواهد شد و از دانشجویان خواستند که با همکاری و ارائه بازخورد‌های مستمر، در این مسیر همراه دانشگاه باشند.
با این حال، بسیاری از دانشجویان حاضر این پاسخ‌ها را ناکافی دانسته و بر ادامه اعتراض خود تأکید کردند. آنها خواستار شفافیت بیشتر در قرارداد‌های تامین غذا، نظارت جدی‌تر بر عملکرد پیمانکاران و ایجاد کانال‌های ارتباطی مستقیم با مسئولان شدند این تجمع در حالی پایان یافت که جمعی از دانشجویان برای تغذیه سالم، احترام به کرامت انسانی و پیگیری مستمر این مطالبه تأکید کردند.این رویداد، بار دیگر نشان‌دهنده نارضایتی گسترده دانشجویان دانشگاه‌های کشور از کیفیت تغذیه است و نیاز به توجه ویژه و برنامه‌ریزی دقیق در این حوزه را یادآوری می‌کند.
همچنین، حضور مسئولان دانشگاه و تلاش برای گفت‌و‌گو با دانشجویان، هرچند مثبت است، اما به تنهایی کافی نیست و باید اقدامات عملی و ملموس به دنبال داشته باشد.
تغذیه؛ دغدغه‌ای به قدمت دانشگاه‌ها
مسئله تغذیه دانشجویی، موضوعی نیست که به تازگی در دانشگاه‌ها مطرح شده باشد. از ابتدای شکل‌گیری مراکز آموزش عالی در ایران، دانشجویان با مشکل تامین غذای مناسب و سالم مواجه بوده‌اند. این موضوع که غذا به عنوان یکی از ارکان اصلی زندگی روزمره هر انسان شناخته می‌شود، در فضای دانشگاه جایگاهی فراتر از صرفاً یک وعده غذایی پیدا می‌کند. غذای دانشگاه نه تنها وعده‌ی اصلی زندگی روزمره‌ی دانشجویان، بلکه بخشی از کرامت، سلامت و حتی انگیزه آنها برای ادامه تحصیل و فعالیت علمی است.
اما وقتی این غذا بی‌کیفیت، آلوده باشد دیگر نه تنها تغذیه سالم که سلامت جسمی و روانی دانشجویان نیز به خطر می‌افتد. تجربه دانشجویان نشان داده که مصرف غذای ناسالم و کم‌کیفیت منجر به مشکلات گوارشی، افت انرژی، و کاهش بازدهی تحصیلی شده و این موضوع می‌تواند به شکل مستقیم بر روند تحصیلی آنها تاثیر منفی بگذارد.
گزارش‌های متعدد حکایت از این دارند که در بسیاری از دانشگاه‌ها، کیفیت مواد اولیه به دلیل مشکلات مالی، ضعف نظارت، یا سوءمدیریت کاهش یافته و برخی از وعده‌های غذایی دارای مواد نگهدارنده، افزودنی‌های غیرمجاز یا بهداشت پایین هستند. دانشجویان بار‌ها به این مسائل اعتراض کرده‌اند، اما راه‌حل‌های عملی و موثر از سوی مسئولان نهاد‌های مرتبط ارائه نشده است.
ابعاد گسترده‌ی معضل تغذیه دانشجویی
کیفیت غذای دانشگاه فقط محدود به طعم یا تازگی نیست. موضوع شامل مسائل بهداشتی، تنوع غذایی، قیمت، و حتی چگونگی سرو آن می‌شود. دانشجویانی که در طول روز ساعت‌ها درس می‌خوانند، نیازمند غذا‌هایی با ارزش غذایی بالا، متنوع و متناسب با نیاز‌های جسمی خود هستند. از طرف دیگر، قیمت غذا باید در حد معقول و متناسب با بودجه دانشجویی باشد تا این وعده به بار مالی سنگین تبدیل نشود.
از سوی دیگر، عدم نظارت کافی بر روند تهیه و توزیع غذا، باعث شده تا در مواردی، گزارش‌هایی از استفاده از مواد اولیه تاریخ مصرف گذشته، عدم رعایت اصول بهداشت در آشپزخانه‌ها، و حتی رفتار‌های نامناسب کارکنان منتشر شود. این مسائل نه تنها اعتماد دانشجویان به سیستم تغذیه دانشگاه را کاهش داده، بلکه سلامت عمومی آنها را نیز به خطر انداخته است.
نقش مسئولان؛ وعده یا عمل؟
در مقابل این اعتراض‌ها، مسئولان دانشگاه‌ها و نهاد‌های مرتبط معمولاً با بیانیه‌های کلی و وعده‌های نامشخص پاسخ می‌دهند. آنها اعلام می‌کنند که برنامه‌هایی برای بهبود کیفیت و کمیت غذا در دست اجراست، اما در عمل تغییرات محسوس و پایدار دیده نمی‌شود.یکی از مشکلات اساسی، نبود شفافیت در فرایند خرید مواد اولیه، نحوه انتخاب پیمانکاران و نظارت بر عملکرد آنهاست.
دانشجویان بار‌ها خواسته‌اند که نمایندگان‌شان در کمیته‌های مربوط به تغذیه حضور داشته باشند تا بتوانند از نزدیک مسائل را رصد کنند و صدای واقعی خود را به گوش تصمیم‌گیرندگان برسانند، اما این درخواست‌ها اغلب نادیده گرفته شده است.علاوه بر این، برخی کارشناسان بر این باورند که ضعف مدیریت، نبود بودجه کافی و برخی تصمیم‌گیری‌های غیرکارشناسی، بستر را برای ادامه این مشکلات فراهم کرده است.
تا زمانی که تغذیه دانشجویی به عنوان یکی از اولویت‌های اصلی دانشگاه‌ها در نظر گرفته نشود، تغییرات بنیادی رخ نخواهد داد.اعتراض دانشجویان به کیفیت تغذیه دانشگاهی، تنها به فضای دانشگاه محدود نمی‌شود. رسانه‌ها، فعالان اجتماعی و برخی کارشناسان حوزه بهداشت و تغذیه نیز نسبت به این وضعیت واکنش نشان داده‌اند. آنها معتقدند که سلامت دانشجویان، به عنوان قشر فعال و آینده‌ساز جامعه، باید در اولویت باشد و کوتاهی در این زمینه می‌تواند پیامد‌های جبران‌ناپذیری داشته باشد.
از سوی دیگر، بخشی از جامعه نیز این اعتراضات را نماد کلی‌تری از نارضایتی‌های جوانان از سیستم‌های مدیریتی و فقدان توجه به حقوق آنها می‌دانند. آنها معتقدند که بهبود شرایط تغذیه تنها یک گام در مسیر احترام به کرامت دانشجویان است و باید در کنار آن به سایر زمینه‌های رفاهی، آموزشی و روانی نیز توجه شود.چشم‌انداز؛ آیا تغییر ممکن است؟با وجود همه مشکلات، امید هنوز زنده است. جنبش‌های دانشجویی و تلاش‌های آنها برای جلب توجه مسئولان می‌تواند به تغییرات مثبت منجر شود.
تجربه‌های موفق در برخی دانشگاه‌ها که با مشارکت فعال دانشجویان و نظارت دقیق توانسته‌اند کیفیت تغذیه را بهبود ببخشند، نشان داده که راهکار‌های عملی وجود دارد.همچنین، با پیشرفت فناوری و دسترسی به اطلاعات بیشتر، امکان به‌کارگیری روش‌های نوین مدیریت تغذیه، استفاده از مواد ارگانیک و سالم‌تر و همچنین بهبود شرایط بهداشتی وجود دارد.مهم‌ترین پیام تجمع‌ها و اعتراض‌های اخیر دانشجویان، این است که تغذیه سالم و با کیفیت دیگر یک امتیاز یا گزینه اختیاری نیست؛ بلکه حق پایه‌ای هر دانشجوست.
دانشگاه‌ها به عنوان مراکز علمی و فرهنگی، مسئولیتی سنگین در قبال سلامت و رفاه دانشجویان خود دارند و باید این مسئولیت را جدی بگیرند.اگر تغذیه دانشجویی به جایگاه واقعی خود بازگردد، نه تنها سلامت جسمانی دانشجویان تضمین می‌شود، بلکه انگیزه و توان علمی آنها نیز افزایش یافته و دانشگاه‌ها محیطی سالم‌تر و پویا‌تر خواهند بود. امید است مسئولان دانشگاه‌ها و نهاد‌های ذی‌ربط، صدای اعتراض دانشجویان را بشنوند و هر چه سریع‌تر برنامه‌های عملی و پایدار برای رفع این معضل مهم تدوین و اجرا کنند؛ چرا که آینده‌ی کشور و سلامت نسل جوان به این تصمیمات گره خورده است.