پیشقراولان مسلمیه

به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو، بیش از ۱۳۰ است که طلیعه عزاداری محرم ایران با عزاداری به یاد «مسلم» نخستین شهید لشکر سیدالشهداء در ری آغاز می‌شود. همزمان با ایام شهادت امام باقر علیه‌السلام و شهادتدمسلم بن عقیل و همچنین آغاز حرکت کاروان سیدالشهداء در یوم‌الترویه از مکه به سمت کربلا.

مسلمیه شهرری یک رسم دیرین است که پایه‌کذار آن «حاج مرزوق عرب حائری» مداح عراقی است که در سال ١٢٧٠ به دعوت هیأت‌های قدیمی تهران، به ایران آمد و پایه‌گذار رسوم مختلفی در عزاداری‌های ایرانیان شد.

عزاداری مسلمیه ثبت ملی شد

آیین «مسلمیه» از آن سال‌ها تاکنون رواج داشته و هرسال هم به شکوه آن افزوده شده است. دلیل انتخاب شهرری و حرم سیدالکریم هم این است که در آن سال‌ها به دلیل ارادت مردم تهران به حضرت عبدالعظیم حسنی (ع) و روایت مشهور امام هادی (ع) مبنی بر برابری زیارت ایشان با زیارت امام حسین (ع)، آستان سیدالکریم به عنوان محور عزاداری مسلمیه قرار گرفت. این آیین سنتی در سال ۱۳۹۹، به ثبت ملی رسید.

حضور ۱۵۰ دسته در ایام مسلمیه

دسته‌های عزاداری از تهران، شهرری و سایر شهر‌های همجوار از شب شهادت امام محمد باقر (ع) تا شب شهادت مسلم بن عقیل (ع) به مدت ۳ شب با تجمع در میدان شهرری، به صورت منظم و پشت سر هم با نوحه‌خوانی و سینه‌زنی به سمت بازار حرم حرکت می‌کنند و سپس وارد صحن مطهر سیدالکریم می‎‌شوند. امسال برنامه‌ریزی برای حضور ۱۵۰ دسته در این ۳ شب شده است.

دودمه‌های مرسوم عزاداران

عزاداری مسلمیه سراسر دارای رسم است. اول اینکه هر دسته در خارج از بازار نظم می‌گیرد و سپس راهی بازار می‌شود. در بازار بدون میکروفن دم می‌گیرند و عمدتاً با دودمه‌های خود طی مسیر می‌کنند. عمدتاً دم را روی کاغذ نوشته و همچون بیرق سر دست می‌گیرند.

دسته اول می‌خواند: «امام باقرم/ حامی قرآن/ دیدم در کربلا/ داغ فراوان/ رفتم ز دنیا/ در نزد زهرا/ یابن الحسن مولا/ سرت سلامت» با رسیدن به گوشواره «یابن الحسن مولا/ سرت سلامت» سینه‌زنی را دسته اول آغاز می‌کرد دسته دوم هم با شنیدن این بخش، خودش هم شروع به خواندن می‌کرد تا اصطلاحاً دم را تحویل بگیرد. دم دسته دوم مرتبط با مسلم بن عقیل بود که می‌خواند: «مسلم ابن عقیل/ با چشم خون بار/ گفتا پسر عمو/ خدانگهدار/ بر من نظر کن/ ترک سفر کن/ یابن الحسن مولا/ سرت سلامت» آنها هم با رسیدن به بخش پایانی سینه می‌زدند و دم را تحویل می‌دادند.

چهارپایه‌خوانی رسم قدیمی بازار‌ها

حضور دسته‌های عزاداری در بازار همیشه با یک رسم دیرین در تهران همراه است و آن هم چهارپایه‌خوانی است. چه دهه اول بازار تهران باشد و چه ایام مسلمیه در بازار شهرری. هردسته وقتی به چهارسوق بازار می‌رسد، مداحش ۵ دقیقه مهلت چهارپایه‌خوانی دارد.

بعد از آن دسته وارد صحن اصلی می‌شود و مداح پشت تریبون صحن می‌رود و می‌خواند. راستی روی تریبون هم بزرگتر‌ها می‌نشینند. امسال استاد سازگار که خدا حفظش کند هست و چقدر جای بزرگانی که سال پیش بودند خالیست. حاج اکبر بازوبند، حاج محمدرضا طالبی که مجری بود و ابراهیم صدیق که همیشه برای مسلمیه شور و حال خاصی داشت.

رسم بعدی مسلمیه در آغاز آن است. ۷۰ سال است که یک دسته پیشقراول عزای مسلمیه است. دسته عزاداری جامعه مداح تهران یعنی بزرگتر‌ها و پسرغلامان تهران ابتدا عزاداری را شروع می‌کنند. قرارشان ابتدا در حسینیه‌ای اطراف حرم است. جمع می‌شوند و بعد از نماز جماعت روضه می‌خوانند و بعدهم به اصطلاح خودشان یاالله می‌کنند سمت حرم.

در شب اول مسلمیه که دیشب بود، این هیأت راهی حرم عبدالعظیم حسنی شد. اصلأ مسلمیه دید و بازدید مداحان هم هست. مداحان و هیأتی‌ها در این دسته اغلب در حال خوش و بِش‌ها هستند. شروع عزاداری مسلمیه مصادف با سالروز شهادت امام باقر (ع) یعنی روز ۶ ماه ذی‌الحجه است.

در صحن اصلی هم شب گذشته با ورود دسته جامعه مداح، حاج مرتضی طاهری رئیس هیأت مدیره خانه مداحان فیض داد.

چشم انتظاری کسبه برای شروع عزاداری

کسبه بازار هرساله چشم‌انتظار دسته‌های عزاداری هستند. زمانی که دسته جامعه مداح به ورودی اول بازار شهرری می‌رسد، بسیاری از مغازه‌های بازار باز هستند و مغازه‌دار‌ها جلوی مغازه‌ها ایستاده‌اند و چشم انتظار که چه زمان دسته‌ها می‌رسند. پارچه بزرگی هم در ابتدای بازار نصب شده بود که کسبه بازار خیرمقدم به دسته‌های عزاداری می‌گویند.

جمعی از کسبه‌های قدیمی‌تر و هیأتی‌ها و پیرغلامان شهرری در ورودی بازار می‌ایستند تا خوش‌آمد به دسته عزای جامعه مداحان تهران بگویند. زمانی که دسته به بازار می‌رسد، گویی چشم انتظاری کسبه به پایان رسیده و شروع می‌کنند به احترام آغاز عزاداری مسلمیه کرکره مغازه‌ها را پایین دادن.

دیشب گویی همه چیز برنامه‌ریزی شده بود و مداحان هم همان ابتدای بازار ایستادند تا کسبه رسم هرساله خود را انجام دهند. کسبه که مغازه‌ها را می‌بستند انگار وارد شغل دوم خود می‌شدند و یکی منقل به دست اسپند دود می‌کرد و دیگری لیوان لیوان آب و شربت پُر می‌کرد تا به دست عزاداران و مردم حاضر بدهد. حالا دیگر دسته عزاداری رسماً وارد بازار شده بود و داشت دم خود را می‌خواند. مردم و اهالی بازار هم گریه کنان آنها را همراهی می‌کردند.

در صحن اصلی شب گذشته محمدرضا طاهری، محمد نوروزی و حسین طاهری مرثیه‌خوانی کردند. امشب هم حاج احمد واعظی، سعید حدادیان و محمدحسین حدادیان می‌خوانند. شب آخر هم قرعه به نام سادات است و سیدعلی سادات رضوی، سیدمجید بنی‌فاطمه و سیدمحسن بنی‌فاطمی می‌خوانند.

البته مداحان سرشناس بسیاری هم در قالب دسته‌های عزاداری در صحن حضور یافته و می‌خوانند.