ایلام به استقبال رئیس‌جمهور می‌رود؛ از انتظار برای ریل تا حسرت پرواز

به گزارش خبرنگار گروه استان‌های خبرگزاری دانشجو، استان ایلام در حالی به استقبال رئیس‌جمهور دکتر مسعود پزشکیان می‌رود که مسائل انباشته در زیرساخت‌های حمل‌ونقل، صنایع پایین‌دستی، و مدیریت منابع طبیعی، سال‌هاست توسعه این منطقه مرزی را دچار اختلال کرده است.

حمل‌ونقل؛ زخمی کهنه بر تن توسعه استان

ایلام تنها مرکز استان کشور است که هنوز به شبکه ریلی سراسری متصل نشده است. پروژه راه‌آهن غرب کشور در محدوده کرمانشاه به ایلام، بیش از یک دهه است که بلاتکلیف مانده و بنا بر گزارش دیوان محاسبات، کمتر از ۳۰ درصد پیشرفت فیزیکی داشته است.

در حوزه جاده‌ای نیز، بیش از ۶۵ درصد محورهای اصلی استان دارای عرض کم‌تر از استاندارد ملی (۷ متر) هستند. مسیرهای پرترددی مانند ایلام–اسلام‌آباد و ایلام–مهران از نقاط پرحادثه جاده‌ای کشور شناخته می‌شوند؛ به‌طوری که در سال ۱۴۰۲ بیش از ۳۰۰ مورد تصادف منجر به جرح یا فوت در این محورها ثبت شده است.

فرودگاه ایلام نیز با وجود افتتاح بیش از دو دهه پیش، هنوز فاقد پروازهای شبانه و زیرساخت‌های کامل ناوبری است و تنها به‌صورت محدود به تهران و مشهد پرواز دارد؛ به‌نحوی که در نیمه نخست ۱۴۰۳ تنها ۲۸۲ پرواز رفت‌وبرگشت ثبت شده که بسیار پایین‌تر از میانگین کشوری برای فرودگاه‌های هم‌رده است.

در مرز مهران نیز، روزانه بین ۲۵۰۰ تا ۳۵۰۰ کامیون تردد می‌کنند اما زیرساخت گمرکی پاسخگوی این حجم نیست. بر اساس آمار اتاق بازرگانی، میانگین ایستایی هر کامیون در مرز مهران بین ۱۸ تا ۳۶ ساعت است که به یکی از موانع جدی صادرات بدل شده است.

 جنگل‌های بی‌پناه؛ آتش در «عروس زاگرس»

استان ایلام با بیش از ۵۰۰ هزار هکتار اراضی جنگلی، دارای بخش مهمی از جنگل‌های زاگرس است. اما طبق گزارش منابع طبیعی استان، تنها در تابستان ۱۴۰۲ بیش از ۱۶۰۰ هکتار از این عرصه‌ها دچار حریق شدند.

با اینکه ۸۵ درصد این آتش‌سوزی‌ها در ساعات اولیه قابل کنترل‌اند، به دلیل نبود تجهیزات، هواگرد، نیروی انسانی کافی و سامانه هشدار سریع، سالانه صدها هکتار در آتش می‌سوزد.

طبق برآوردها، برای مدیریت کامل بحران‌های محیط‌زیستی، استان حداقل به ۲ فروند بالگرد آب‌پاش، ۲۰ دستگاه خودروی سبک اطفای حریق، و ۱۵۰ نیروی آموزش‌دیده نیاز دارد که تاکنون تامین نشده‌اند.

کشاورزی خام‌فروش؛ نبود صنایع پایین‌دستی

ایلام با داشتن بیش از ۱.۱ میلیون هکتار اراضی کشاورزی و مراتع، و تولید سالانه حدود ۱.۲ میلیون تن محصولات کشاورزی و دامی، پتانسیل بالایی برای فرآوری و صادرات دارد.

با این حال، طبق اعلام سازمان جهاد کشاورزی استان، بیش از ۹۳ درصد محصولات به‌صورت خام از استان خارج می‌شوند. این خام‌فروشی، موجب شده بخش قابل توجهی از ارزش افزوده محصولات به استان‌های واسطه برسد.

از ۳۶ مجوز صادرشده برای صنایع تبدیلی طی سال‌های اخیر، فقط ۷ واحد به بهره‌برداری رسیده و بیشتر سرمایه‌گذاران به‌دلیل نبود مشوق‌های مناسب، از ایلام خارج شده‌اند.

نرخ بیکاری در روستاهای ایلام، طبق داده‌های مرکز آمار، به بالای ۲۲ درصد در سال ۱۴۰۲ رسیده که بخش زیادی از آن به ضعف همین زنجیره برمی‌گردد.

 مرز؛ ظرفیت بلاتکلیف

ایلام با ۴۲۵ کیلومتر مرز مشترک با عراق، طولانی‌ترین مرز غرب کشور را داراست، اما تنها یک گذرگاه رسمی (مرز مهران) در آن فعال است. این در حالی‌ست که نقاط مرزی مانند چیلات، دهلران و چنگوله، به‌دلیل مشکلات حقوقی و کمبود زیرساخت، همچنان غیرفعال مانده‌اند.

براساس برآوردهای اتاق بازرگانی ایلام، فعالسازی فقط یک پایانه جدید مرزی می‌تواند سالانه حدود ۲۰۰ میلیون دلار به تجارت استان اضافه کند و حداقل ۱۵۰۰ شغل مستقیم و غیرمستقیم ایجاد نماید.

ایلام، سرزمین مردمانی صبور و وفادار، در آستانه سفر رئیس‌جمهور پزشکیان، چشمان خود را به آینده‌ای روشن‌تر دوخته است؛ آینده‌ای که راهش از توسعه زیرساخت‌ها، احیای جنگل‌ها، حمایت از تولید و فعال‌سازی مرزها می‌گذرد.

آیا این سفر، سرآغاز نگاهی تازه و تصمیمی جدی برای رهایی این استان از انزوا خواهد بود؟