مساجد، سنگر‌های مقاومت اجتماعی در جنگ با رژیم صهیونیستی
به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، حمزه گرجه جاغرق ، از ابتدای انقلاب اسلامی، به عنوان کانون اجتماعی و فرهنگی پایدار و ماندگار در کنار مردم بوده و در شرایط بحرانی نیز به عنوان بستری برای تامین امنیت و همبستگی جامعه عمل کرده است. در جنگ ترکیبی امروز علیه رژیم صهیونیستی، احیای کارکرد اصلی مساجد به عنوان مرکز فعالیت‌های مردمی و ارائه خدمات اجتماعی، به عنوان یکی از اولویت‌های ضروری برای پاسخ به چالش‌های بلندمدت خواهد بود.
***
مسجد در جمهوری اسلامی ایران، فراتر از یک مکان عبادی، به عنوان کانون اصلی فعالیت‌های اجتماعی و فرهنگی عمل می‌کند. مساجد در کنار ایجاد فضای معنوی، به عنوان پایگاه‌هایی برای تقویت روحیه‌ی جمعی، آگاهی‌بخشی و مشارکت فعالانه‌ی مردم در امور جامعه نیز شناخته می‌شوند. از زمان پیروزی انقلاب اسلامی مساجد به عنوان قلب تپنده‌ی فعالیت‌های اجتماعی، نقش کلیدی در تربیت نسل‌های متعهد، ترویج ارزش‌های اسلامی و تقویت وحدت ملی ایفا کرده‌اند. در این مکان، مردم و به ویژه جوانان و نوجوانان، علاوه بر رشد در عرصه معنویت و اخلاق، در عرصه‌های مختلف اجتماعی، از جمله کمک به نیازمندان، برگزاری کلاس‌های آموزشی، و سازماندهی برنامه‌های فرهنگی و سیاسی، فعالانه حضور دارند. به‌علاوه مسجد، به عنوان نمادی از اتحاد و همبستگی، در دوران چالش‌برانگیز نیز به عنوان سنگری برای دفاع از سرزمین، منافع ملی و ارزش‌های انقلابی عمل کرده است. نگاهی به اوایل انقلاب اسلامی، به‌ویژه دوران دفاع مقدس نشان می‌دهد که منابر مساجد نقش ویژه‌ای را در انتقال حقایق و تبیین وقایع انقلاب و رویداد‌های جهانی به مردم داشته‌اند. مسئولان و شخصیت‌های سیاسی و مذهبی انقلاب، از طریق مساجد با مردم ارتباط داشتند و مطالب قابل بیان را به مردم منتقل می‌کردند. از سوی دیگر مساجد در دوران دفاع مقدس از جمله مراکز مهم اعلام اقلام موردنیاز جبهه‌ها و نیز محل جمع‌آوری کمک‌های مردمی بودند. مساجد با توجه به ظرفیت‌های که دارند که باید در عرصه اجتماعی نمود پیدا کرده و به تقویت روحیه روشنگری اذهان مردم فعالیت کنند. با تکیه بر همین کارکرد‌ها بود که رخداد‌های متأخرتر، چون همه‌گیری کرونا مساجد به عنوان مهم‌ترین رکن هر محله و کانون اجتماعات مردمی ایفای نقش کردند و هادی فعالیت‌های مردمی بودند. از این رو اهمیت و کارکرد اجتماعی مسجد همواره مورد توجه رهبران انقلاب اسلامی بوده است. برای نمونه امام خمینی (ره) در مورد اهمیت مسجد در انقلاب اسلامی می‌فرمایند: «مسجد محلی است که از آن باید امور اداره بشود، این مساجد بود که این پیروزی را برای ملت ما درست کرد، این مراکز حساسی است که ملت باید به آن توجه داشته باشند.» «اگر این مسجد و مرکز ستاد اسلام قوی باشد، ترس از فانتوم‌ها نداشته باشید. ترس از آمریکا و شوروی و اینها نداشته باشید.» ایشان بر فعال بودن مساجد تاکید دارند و می‌فرمایند: «مساجد و محافل دینیه را که سنگر‌های اسلام در مقابل شیاطین است، هرچه بیشتر گرم و مجهز نگه دارید.» مقام معظم رهبری نیز در مورد نقش مسجد در فعالیت‌های انقلاب و تداوم آن فعالیت‌ها تا امروز بیان می‌کنند که: «مساجد همیشه پایگاه دینداری و حرکت مردم در جهت دین بوده است. شما خودتان یادتان است، که انقلاب از مساجد شروع شد؛ امروز هم در هنگامی که حرکت و بسیج مردم مطرح می‌شود، چه سیاسی و چه نظامی، باز مساجد کانونند؛ این برکت مساجد است.»
در شرایط کنونی که رژیم صهیونیستی پس از عدم تحقق اهداف خود در لبنان و غزه و نیز جلوگیری از فروپاشی درونی با انتقال بحران به بیرون از طریق ایجاد بحران در منطقه، تجاوز مستقیم نظامی به ایران را آغاز کرده است، باید کارکرد‌های اجتماعی-فرهنگی مساجد دوباره احیا شده، به جایگاه اصلی خود بازگردند و به عنوان یکی از ارکان بسیج شوندگی مردم در جهت محله محور شدن امنیت، ارائه خدمات محلی برای مقابله با اقدامات رژیم صهیونیستی، کاهش آسیب‌های مردم و افزایش همبستگی اجتماعی نقش خود را ایفا کنند؛ چرا که جنگی که اکنون آغاز شده است یک جنگ ترکیبی و چند وجهی است که در کنار حملات نظامی و اقدامات امنیتی، ابعاد مختلفی از جمله رسانه‌ای، سایبری، اجتماعی و اقتصادی دارد. در چنین جنگی نه فقط نیرو‌های امنیتی و نظامی بلکه همه مردم و شهروندان یک سرباز هستند و لازم است تا در این میدان نقش‌آفرین باشند. در این میان یکی از وظایف مردم حفظ امنیت محله و و تامین نیاز‌های ضروی در سطح محله است. در این شرایط برای نقش‌آفرینی مردم باید بستری مهیا شود تا بتوان آنان را برای انجام این اقدامات سازماندهی و هدایت نمود. از طرف دیگر با توجه به احتمال طولانی شدن جنگ و نیز تبعات آن برای دولت و جامعه، ضرورت دارد که مساجد به عنوان یکی از پایگاه‌های اصلی جامعه و حاکمیت اسلامی نقش محوریرا در پشتیبانی مردم‌پایه از مبارزه با رژیم صهیونیستی در ابعاد سیاسی، اقتصادی و اجتماعی و حتی امنیتی داشته باشد. برای رسیدن به این هدف ضروری است که مساجد اقدامات زیر را انجام دهند:
۱. باز و فعال بودن ۲۴ ساعته مساجد برای ارائه‌ی خدمات اجتماعی مانند:
• خدمات اسکان به افرادی که خانه خود را از دست داده یا بدلیل شرایط جنگی مجبور به ترک خانه خود شده‌اند.
• خدمات ضروری بهداشتی برای آسیب‌دید‌گان.
• خدمات خیریه، تأمین و توزیع مواد غذایی برای نیازمندان و افرادی که مجبور به ترک خانه خود شده‌اند.
۲. برگزاری جلسات معرفتی، دعا و استغاثه برای تقویت روحیه معنوی و همبستگی اجتماعی حول محور ایمان و دین و زند نگه داشتن امید به نصرت الهی و پیروزی جبهه حق در دل مرد.
۳. برگزاری جلسات تبیینی برای روشنگری و ارائه روایت صحیح از جنگ و راهبری افکار عمومی.
۴. برگزاری دوره‌های آموزشی در عرصه‌های مختلف فردی و اجتماعی به منظور افزایش آمادگی مردم در مقابله با تهدید‌ها برای افزایش تاب‌آوری جامعه.
۵. همکاری با بسیج و نیروی انتظامی برای تامین امنیت محله از طریق:
• شناسایی خانه‌ها، اقدامات و تردد‌های مشکوک در محله.
• سازماندهی نیرو‌ها برای انجام اقدامات میدانی مانند گشت‌ها و بازرسی‌های محلی.
• جمع‌آوری و ارائه گزارش‌های مردمی محله به نهاد‌های امنیتی.
فعالیت‌های فوق موجب کمک به حاکمیت از طریق کاهش هزینه‌ها و آسیب‌های جنگ، افزایش روحیه همبستگی مردم در مقابل دشمن، تقویت پایگاه اجتماعی جمهوری اسلامی ایران در جنگ با رژیم صهیونیستی و تسهیل خدمت رسانی به مردن می‌شود و در کنار آنها سبب محور شدن مساجد در فعالیت‌های اجتماعی، سیاسی و حتی امنیتی، و افزایش ارتباط مردم با این نهاد مقدس می‌گردد که خود برکاتی را برای اجتماع به دنبال خواهد داشت.