اروپا انقلاب کوانتومی خود را کلید می‌زند

به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، به نقل از ستاد نانو، اتحادیه اروپا برنامه‌ای موسوم به «ابتکار پژوهش و نوآوری کوانتوم اروپا» را رونمایی کرد تا شکاف خود را در مقایسه با آمریکا در حوزه فناوری‌های کوانتومی کاهش دهد. این طرح شامل تقویت پژوهش پایه، صنعتی‌سازی، کاربرد‌های امنیتی و تولید چیپ‌های کم‌هزینه کوانتومی است؛ هدف، تبدیل دستاورد‌های پژوهشی به رهبری اقتصادی است.

۲ ژوئیه ۲۰۲۵، هِنا ویرکونِن، معاون اجرایی کمیسیون اروپا در حوزه فناوری و خودکفایی، طرح راهبردی جدید اتحادیه اروپا برای فناوری کوانتومی را ارائه کرد. هدف اصلی این طرح، پیوند میان کشور‌های عضو جهت ایجاد دیدگاهی مشترک در زمینه پژوهش و نوآوری کوانتومی است تا موقعیت علمی اروپا به رهبری اقتصادی بدل شود.

وی تأکید کرد: «فناوری‌های کوانتومی ساختار اقتصاد ما را دگرگون خواهند کرد؛ این فناوری با حل معضلات پیچیده، تولید دارو‌های نوین و حفاظت از زیرساخت‌های حیاتی امکان‌پذیر می‌شود»، همچنین در حوزه دفاع و امنیت، حوزه‌هایی مانند ارتباطات امن و احساس‌گر تجهیزات میدانی پیش‌بینی شده است.

با استفاده از قوانین مکانیک کوانتومی، این فناوری‌ها می‌توانند مسائلی فراتر از توان محاسبات کلاسیک را حل کنند، حسگری دقیق‌تر ارائه دهند و لایه‌ای اضافه از امنیت برای داده‌های حساس فراهم آورند. لازم به ذکر است که کامپیوتر‌های کوانتومی همچنین تهدیدی برای بسیاری از سیستم‌های امنیتی فعلی هستند و تفاوت میان آنها و فناوری رمزنگاری متداول به‌روشنی قابل لمس است.

به گفته کمیسیون، اروپا در حوزه مقالات علمی کوانتوم عملکردی پیشتاز دارد و زیست‌بوم استارت‌آپی پهناوری شکل گرفته، اما در ثبت پتنت و استفاده واقعی از ظرفیت بازار کمی عقب است. طی پنج سال گذشته، اتحادیه اروپا نزدیک به ۲ میلیارد یورو در این فناوری سرمایه‌گذاری کرده و ۹ میلیارد یورو از دولت‌های عضو جذب شده، اما این اکوسیستم هنوز شکننده است. یکی از دلایل این وضعیت، عدم هماهنگی در حمایت میان کشور‌های عضو و کمبود سرمایه‌گذاری خصوصی است.

در حال حاضر تنها ۵ درصد سرمایه‌گذاری خصوصی جهانی در حوزه کوانتومی در اروپا انجام می‌شود، در حالی‌که بیش از ۵۰ درصد به آمریکا اختصاص دارد. این مسئله باعث ایجاد چالش در مسیر تبدیل پژوهش به صنعت می‌شود و استارت‌آپ‌ها در مراحل توسعه با دشواری زیادی مواجهند.

بخش فناوری اروپا این طرح را مثبت ارزیابی کرده، اما هشدار داده است که «اجرای جدی ضروری است». یو‌ها وارتیااینن (Juha Vartiainen)، مدیر امور جهانی شرکت IQM Quantum Computers فنلاند، گفت: «این طرح نشانه‌ای از تفکر بلندمدت و بلندپروازی جدی است. اگر با فوریت وارد عمل شویم، روی مقیاس‌بندی تمرکز کنیم و اکوسیستمی یکپارچه در اروپا ایجاد کنیم، نه‌تنها می‌توانیم عقب نمانیم، بلکه در عصر هوش مصنوعی قدرتمند کوانتومی رهبری هم خواهیم کرد.»

چچلیا بونه‌فلد-دال (Cecilia Bonefeld‑Dahl)، دبیرکل انجمن صنعتی DigitalEurope، نیز گفت: «کوانتوم، شانس اروپا برای رهبری جهانی فناوری است، اما فقط اگر سریع عمل کنیم.» وی تأکید کرد که اتحادیه اروپا باید تمرکز خود را بر حمایت از سرمایه‌گذاری، خرید‌های فرابَرِ مرزی و جذب استعداد قرار دهد و نه مقررات‌گذاری سخت‌گیرانه پیش از بلوغ بازار.