بزم رزم؛ تازه ترین تلاش سینماگران جوان برای ثبت مقاومت مردمی جنگ ۱۲ روزه

به گزارش گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری دانشجو یکم مرداد ۱۴۰۴، رویداد «بزم و رزم» به همت جمعی از سینماگران و فعالان رسانه‌ای خراسان رضوی با هدف نمایش تولیدات تصویری با موضوع جنگ ۱۲روزه‌ی ایران و رژیم صهیونیستی برگزار شد و تلاش داشت جلوه‌هایی از مقاومت و اتحاد مردم را به تصویر بکشد. در این رویداد ۴۰ فیلم کوتاه از فیلم‌سازان جوان استان اکران شد؛ آثاری که اغلب در روزهای جنگ در مدت کوتاهی به‌صورت خودجوش ساخته شده بودند.
هم‌زمان با اکران فیلم‌ها، دو نشست تخصصی برای گفت‌وگو درباره‌ اهمیت نقش روایت‌گرانه‌ سینما در مواجهه با بحران‌ها برگزار شد: نشست اول با حضور وحید فرجی با موضوع محوریت "مستند بحران" و نشست دوم با احمدرضا درویش که به تحلیل «ترکیب‌بندی سینمایی در قاب جنگ» اختصاص داشت. 

مهم ترین رسالت رسانه در جنگ حضور به هنگام است

وحید فرجی، مستندساز باسابقه کشور از تجربه شخصی اش در رابطه با لزوم عملکرد سریع رسانه ای در بحبوحه جنگ گفت:  با اینکه معمولاً برای ساخت یک مستند حداقل یک سال زمان صرف می‌کنم اما این‌بار تنها چند ساعت پس از آغاز جنگ، ایده‌پردازی و ساخت مستند «از قلب ایران»  را آغاز کردم. چرا که به تجربه حضورم در جنگ لبنان دریافته‌ام در زمان جنگ، باید واکنش سریع داشت. دوره جنگ، زمان به‌کارگیری تجربه‌هاست و فرصتی برای تجربه اندوزی نیست.

او پیرامون تجربه شخصی خودش در این باره گفت : در روزهای ابتدایی جنگ زمانی که ترامپ تهدید کرده بود که تهران را تخلیه کنید و اینترنت هم قطع بود، تصمیم گرفتم تصویری از موقعیتی که به همراه خانواده در مرکز تهران عصرانه می‌خوردیم در اینستاگرام منتشر کنم با وجود اینکه معمولاً مطلب خانوادگی در صفحه‌ام منتشر نمی‌کنم. در آن پست، دوستان لبنانی و کسانی از خارج ایران که جویای وضعیت داخل کشور بودند را منشن کردم تا روایتی از زیست عادی مردم تهران ارائه کنم؛ مردمی که علیرغم تهدیدها، در شهر مانده بودند. این استوری بازدید بسیار بالایی داشت. بیش از ۱۰ برابر تعداد دنبال‌کنندگان من در اینستاگرام، و بازخوردهای زیادی از جاهای مختلف دنیا دریافت کردم. او در ادامه گفت: همه ما می‌توانیم چنین واکنشی داشته باشیم. لزومی ندارد حتماً مستندساز باشیم یا مستند بسازیم. گاهی فقط انتشار یک تصویر خانوادگی در بحبوحه تهدیدها، می‌تواند روایت‌گر مقاومت مردمی باشد و آن را به جهان بشناساند. 

آگاهی به بهای خون؛ از کربلا تا فلسطین وانسجام امروز ملت ایران

فرجی: جنگ فلسطین، به‌زعم من، نبردی است که رسالتش آگاه کردن مردم دنیاست  و هرچه جلوتر می‌رویم این آگاهی عمیق‌تر می‌شود. ما که با فرهنگ کربلا آشنا هستیم خوب می‌دانیم که آگاهی گاهی به بهای ریخته شدن خون به‌دست می‌آید. امروز ملت ایران، دیگر ملتِ پیش از ۲۳ خرداد نیست و به فهم متفاوتی از دشمن خود رسیده است. بسیاری از چهره‌های مطرح حوزه اندیشه، بعد از این جنگ اذعان کرده‌اند که نگاهشان تغییر کرده است. ما مردم، دوباره یکدیگر را پیدا کرده‌ایم و نباید بگذاریم این آگاهی، که با چنین بهای سنگینی به دست آمده، از بین برود. باید از آن برای برطرف کردن مشکلات داخلی‌مان استفاده کنیم.
سیاست‌گذاری غلط باعث می شود کارهای درخشان بدست مخاطب نرسد
وحید فرجی در بخشی از صحبت‌هایش به مشکلی قدیمی در فرآیند پخش آثار مستند اشاره کرد؛ مشکلی که به‌گفته‌ او ریشه در تصمیم‌های نادرست برخی مدیران سیاست‌گذار دارد. به عقیده او بسیاری از آثار خوش‌ساخت و تأثیرگذار، به‌خاطر زمان‌بندی غلط یا بی‌برنامگی در پخش عملاً به دست مخاطب نمی‌رسند و دیده نمی‌شوند.
فرجی با اشاره به مستند «۱۸ هزار پا» که با موضوع اشغال سوریه توسط داعش ساخته شده، آن را یکی از سه مستند برتر در این موضوع دانست و گفت: «این مستند در جشنواره حقیقت به نمایش درآمد، اما به دلایلی از جمله تمایل تهیه‌کنندگان برای ارسال آن به جشنواره‌های بین‌المللی، در زمان مناسب از تلویزیون پخش نشد. در حالی که این مستند به دلیل مضمون ضد تکفیری آن امکان دیده شدن در جشنواره های بین المللی را نداشت زیرا ضد سیاست های چنین جشنواره هایی بود. در حالی‌که بخش این مستند از تلویزیون و شبکه مستند  می توانست نقش مهمی در تبیین علل حضور ایران در سوریه برای عموم مردم ایفا کند.» 

او توضیح داد که این فیلم حتی بعد از سقوط دولت سوریه نیز فقط چند اکران محدود در سینمای تجربی داشت؛ جایی که معمولاً مخاطبان اندکی دارد.

او در پایان ابراز امیدواری کرد که تولیدات رویداد «بزم و رزم» نیز دچار چنین سرنوشتی نشوند و زحمات فیلم‌سازان دغدغه‌مند و جوان که این آثار را به‌صورت مستقل و خودجوش تولید کرده‌اند و بین آن ها آثار درخشانی وجود داشت، در آنتن رسانه ملی دیده شود و به مخاطب واقعی خود برسد.

کیفیت آثار پسا جنگ  نباید قربانی شتاب‌زدگی جشنواره ای شود
امیراطهر سهیلی، فیلمساز و مدرس سینما، از روند کلیشه‌ای ساخت آثار مناسبتی با بودجه‌های مقطعی انتقاد کرد و گفت: کارهای تولید شده در این رویداد در بحوبحه جنگ و متناسب با حال و هوای و نیاز ان روزها با شتاب و در مدیوم متناسب یعنی فیلم کوتاه ساخته شده اما ساخت اثر بلند درباره جنگ، نیازمند تأمل و شناخت عمیق است، نه واکنش عجولانه. نمی شود در حالی که هنوز یک ماه از اتمام جنگ نمی گذرد به سرعت جشنواره برگزار کرد و برای نوشتن فیلمنامه بلند سینمایی فراخوان داد. از انطرف فیلمساز جوان ما هم نباید در دام ساخت اثری سطحی به دلیل روند تخصیص بودجه های شتابزرده بیافتد.
به گفته سهیلی، ساخت فیلم ضعیف فقط یک اشتباه فردی نیست، بلکه به موضوعی که درباره‌اش ساخته می‌شود هم آسیب می‌زند به‌ویژه اگر آن موضوع جنگ و روایت مقاومت باشد. او از فیلم‌سازان جوان خواست فریب فرصت‌های کوتاه‌مدت را نخورند و در عوض، با نگاه دقیق‌تر و مسئولانه‌تری وارد حوزه جنگ شوند. به گفته سهیلی، احساسات خام کافی نیست؛ روایت درست، پیش از هر چیز به دانش نیاز دارد.
درویش: این جنگ، جنگ مقدس دوم است
درویش با تأکید بر جایگاه ویژه جنگ اخیر گفت: این جنگ، «جنگ مقدس دوم» است و به‌نظر من باید بر این نام تأکید شود. نباید فراموش کنیم که نبرد ۱۲ روزه تنها یک رویداد محلی نبود، بلکه اتفاقی با اهمیت جهانی بود که نگاه دنیا را به خود معطوف کرد.
او با اشاره به تغییر شرایط روایت‌گری در دوران معاصر افزود: امروز ابزارهای متعددی در اختیار فیلم‌سازان و حتی مردم عادی قرار دارد که امکان ثبت و روایت جنگ را برای آن‌ها فراهم کرده است؛ در حالی که در زمان جنگ تحمیلی، با مشکلات زیادی در این زمینه مواجه بودیم.
درویش گفت: در جریان جنگ، لحظاتی پیش می‌آمد که آن‌قدر محو تماشای وقایع می‌شدیم که از ثبت آنچه می‌دیدیم بازمی‌ماندیم. این‌جاست که اهمیت کنش لحظه و قدرت تشخیص برای روایت درست جنگ خودش را نشان می‌دهد.