سهروردی؛ حلقه وصل حکمت ایرانی و معنویت اسلامی
گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، سیدحسن حسینی*: در روزهای اخیر، بهویژه در میانه جنگ دوازده روزه، سخن از هویت ایرانی و فرهنگ و تاریخ کهن آن زنده شده است. اگرچه روشنفکران اصیل و دلسوزان نجیب این مرز و بوم، سالهاست که انسجام اجتماعی و همگرایی ملی را در این فرهنگ کهن و غنی جستوجو کردند، ظاهرگرایی دینی، مانعی بزرگ برای دستیابی به این هدف والا بوده و هویت تاریخی ایرانی را به حاشیه رانده است.
شیخ شهید سهروردی، که خود قربانی ظاهرگرایی افراطی شد، نمادی برجسته و ستارهای درخشان در همآوایی حکمت کهن ایرانی، فلسفه یونانی و تعالیم عرفانی و قرآنی است. از حدود چهل اثر باقیمانده از وی، دستکم چهارده اثر برجسته به زبان فارسی نوشته شده است. تالیفات فارسی شیخ شهابالدین، نقش بیهمتای زبان فارسی در انتقال تفکر ناب فلسفی وحدتگرایانه را از تعالیم زرتشتی، حکمت افلاطونی، فلسفه عقلگرایانه یونانی و آموزههای نوافلاطونی، تا الهام از آیات قرآنی و آموزههای عرفان و تصوف اسلامی به خوبی نشان میدهد.
سهروردی در حلب سوریه به شهادت رسید، اما تعالیم وی بیدرنگ سرزمین ایران را فراگرفت و در فاصله بسیار کوتاهی در احیای تفکر مشائی، که خود منتقد آن بود، سهم بسزایی ایفا کرد. بر همین اساس، خواجه نصیرالدین طوسی، که به عنوان احیاگر حکمت سینوی شهرت یافته است، خود را در تبیین برخی مسائل بغرنج فلسفی متاثر از شیخ اشراق میدانست.
هماکنون که ایران فرهنگی ما بیش از هر زمان دیگر نیاز به همدلی و همگرایی دارد، سهروردی میتواند یکی از بهترین الگوهای حکمی، عرفانی و قرآنی این سرزمین باشد. شایسته است ایران ما علاوه بر بهرهمندی از تعالیم اصیل دینی و مذهبی، اتصال خود را به این فرهنگ غنی، که از دل آن آثاری جاودانهای، چون شاهنامه فردوسی، آواز پر جبرئیل سهروردی، و صدها اثر دیگر به یادگار مانده است، حفظ کند.
* دکتر سید حسن حسینی، استاد فلسفه علم دانشگاه صنعتی شریف
انتشار یادداشتها به معنای تأیید تمامی محتوای آن توسط «خبرگزاری دانشجو» نیست و صرفاً منعکس کننده نظرات گروهها و فعالین دانشجویی است