۵۵ درصد پایان نامه های ثبت شده در حوزه علوم انسانی است
به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو به نقل از شورای عالی انقلاب فرهنگی، محمد حسن‌زاده، رئیس پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک)، در نشست مدیران کارگروه‌های شورای تحول و ارتقای علوم انسانی، ضمن تشریح دستاوردهای بی‌نظیر این پژوهشگاه در حوزه هوش مصنوعی و مدیریت داده، از آمادگی کامل ایرانداک برای ارائه خدمات تحلیلی و زیرساختی به طرح ملی «آمایش» خبر داد و اعلام کرد: ما می‌توانیم با تحلیل بزرگ‌ترین گنجینه علم کشور، شکاف میان رشته‌های دانشگاهی و نیازهای فناورانه و همچنین روندهای اشباع‌شده یا مغفول‌مانده علمی را به صورت دقیق مشخص کنیم.
حسن‌زاده با اشاره به اینکه ایرانداک اغلب تنها با پایان‌نامه‌ها شناخته می‌شود، به معرفی دستاوردهای استراتژیک این مجموعه پرداخت که آن را به یکی از بازیگران کلیدی در زیست‌بوم فناوری کشور تبدیل کرده است. ما اولین آزمایشگاه هوش مصنوعی مولد کشور را راه‌اندازی کرده‌ایم و زیرساخت پردازش سنگین (HPC) را خودمان ساخته‌ایم، نه اینکه از خارج خریداری کنیم. این زیرساخت در ai.irandoc.ac.ir به صورت رایگان در اختیار همه اساتید و دانشجویان قرار دارد.
وی ادامه داد: ما اولین ایجادکننده نظام معنایی علم و فناوری و پیکره‌های زبانی در کشور هستیم که زیربنای تحلیل‌های آمایشی و هوش مصنوعی است. همچنین اولین ربات دستیار پژوهشگر را ساخته‌ایم که نسخه نرم‌افزاری آن تا پایان سال به‌عنوان یک "چت‌جی‌پی‌تی" مبتنی بر پایان‌نامه‌ها عرضه خواهد شد. ایرانداک هفتمین دستگاه پرمخاطب در خدمات الکترونیکی کشور است و جایگاهی بالاتر از سازمان‌هایی چون پخش فرآورده‌های نفتی دارد. امروز بیش از ۲۸۰۰ کتابخانه عمومی و ۹۵ کتابخانه تخصصی از طریق زیرساخت ما به‌صورت آنلاین قابل جستجو هستند.
وی همچنین از یک موفقیت تاریخی خبر داد: پس از سال‌ها قطعی و بدهی، با تأمین بودجه بی‌سابقه ۱۲۰۰ میلیارد تومانی در تاریخ علم ایران، دسترسی دانشگاه‌ها به پایگاه‌های اطلاعاتی حیاتی نظیر Elsevier، Scopus و ScienceDirect مجدداً برقرار شده است.
حسن‌زاده هسته اصلی ارائه خود را به تشریح ظرفیت‌های ایرانداک برای کمک به طرح ملی «آمایش» اختصاص داد و اعلام آمادگی کرد تا تحلیل‌های دقیق و داده محوری را در اختیار سیاست‌گذاران قرار دهد و گفت: با میزبانی زیست‌بوم فناوری وزارت علوم، ما می‌توانیم توزیع فعالیت‌های فناورانه، مثلاً صنایع خلاق را در استان‌های مختلف رصد کرده و آن را با توزیع رشته‌های مرتبط علوم انسانی در همان استان‌ها مقایسه کنیم تا ببینیم آیا ارتباطی میان علم و عمل وجود دارد یا خیر.
رئیس ایرانداک بیان کرد: ما می‌توانیم مشخص کنیم که در توزیع گرنت‌های فناوری و بودجه‌های پژوهشی، سهم ۵۰ درصدی دانشجویان علوم انسانی چگونه دیده شده است. می‌توانیم به تفکیک نشان دهیم که در علوم انسانی چقدر هزینه و چقدر محصول فناورانه و دانش‌بنیان تولید شده است. همچنین می‌توانیم بررسی کنیم که چه میزان همکاری واقعی میان حوزه‌ها وجود دارد. مثلاً چند درصد از پروژه‌های مهندسی یا معماری، از مشاوران حوزه علوم انسانی برای تطابق با فرهنگ و بوم منطقه استفاده کرده‌اند؟ ما می‌توانیم روند موضوعی پایان‌نامه‌ها را تحلیل و با روندهای جهانی مقایسه کنیم. داده‌های ما به وضوح نشان می‌دهد که در برخی حوزه‌های اشباع‌شده، هنوز تحقیق بیش‌ازحد انجام می‌شود و در مقابل، به بسیاری از روندهای نوین جهانی در ایران اساساً وارد نشده‌ایم.
رئیس ایرانداک با ارائه آمار دقیق از پایگاه گنج (بزرگ‌ترین پایگاه پایان‌نامه کشور)، بر اهمیت حوزه علوم انسانی تأکید کرد: از بیش از یک میلیون پایان‌نامه ثبت‌شده، ۵۵ درصد متعلق به حوزه علوم انسانی، اجتماعی و هنر است. همچنین حدود نیمی از پروپوزال‌های ثبت‌شده نیز در همین حوزه قرار دارند که نشان‌دهنده ظرفیت عظیم نیروی انسانی ما در این بخش است.
وی در پایان با تأکید بر اینکه این مجموعه ملی یک فرصت بزرگ برای همکاری است، اعلام کرد که ایرانداک با افتخار آماده است تا با ارائه تحلیل‌های مبتنی بر هوش مصنوعی و داده‌های عظیم خود، به شورای تحول و سایر نهادهای سیاست‌گذار در مسیر دشوار و حیاتی «آمایش آموزش عالی» یاری رساند.