آسیا در لبه بحران آب: آیا دیجیتالی شدن می‌تواند نجات‌بخش باشد؟
به گزارش خبرنگار دانش و فناوری گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، آسیا، قاره‌ای که بیش از ۴.۷ میلیارد نفر در آن زندگی می‌کنند، با بحران بی‌سابقه‌ای در زمینه آب مواجه است. این منطقه به دلیل افزایش تقاضا و محدودیت عرضه، با تنش آبی فزاینده‌ای رو‌به‌رو است. طبق گزارش بانک جهانی، بیش از ۳۷ میلیون نفر در مناطقی با تنش آبی بالا در آسیای مرکزی زندگی می‌کنند و پیش‌بینی‌ها برای آینده، سناریویی حتی بدتر را نشان می‌دهد: تا سال ۲۰۵۰، ۷۵ میلیون نفر ممکن است در مناطقی با تنش آبی بالا زندگی کنند. با افزایش سرعت تغییرات اقلیمی و افزایش جمعیت، استراتژی‌های سنتی مدیریت آب به نقطه اتمام خود نزدیک می‌شوند.
با این حال، دیجیتالی شدن مسیری متحول‌کننده را پیش روی ما قرار می‌دهد. اگر فناوری‌های هوشمند به طور مؤثر اجرا شوند، می‌توانند به کشور‌های آسیایی در حل برخی از مهم‌ترین چالش‌های ساختاری و عملیاتی آب کمک کنند. همانطور که مارتین شاو، مدیر توسعه کسب و کار Xylem برای جنوب شرقی و شمال آسیا، اشاره کرد، "شکی نیست که آسیا و اقیانوسیه کاملاً به تحول دیجیتال متعهد است و خواهیم دید که چگونه این تعهد به تدریج افزایش می‌یابد تا چرخه آب بهبود یابد.
طبق گزارش سالانه توسعه آب (AWDO) که توسط بانک توسعه آسیا منتشر شده است، امنیت آب نشانه‌هایی از بهبود را نشان می‌دهد. با این حال، هنوز کافی نیست. علیرغم پتانسیلی که فناوری‌هایی مانند دوقلوهای دیجیتال، اینترنت اشیا (IoT) و هوش مصنوعی در مدیریت آب نشان داده‌اند، دیجیتالی شدن در آسیا با سرعت‌های متفاوتی در حال پیشرفت است و این منطقه با موانع پیچیده‌ای رو‌به‌رو است که مانع این پیشرفت می‌شود.
کمبود آب و برداشت بی‌رویه
طبق گزارش یونیسف، تغییرات اقلیمی «منجر به رویداد‌های شدید آب و هوایی مکررتر و شدیدتر می‌شود، دسترسی به آب را غیرقابل پیش‌بینی می‌کند» و «کمبود آب را تشدید می‌کند». برخی از کشور‌هایی که بیشترین تنش آبی را دارند در منطقه آسیا (چین، هند، پاکستان، ایران و بخش‌هایی از جنوب شرقی آسیا) متمرکز شده‌اند.
علیرغم پتانسیل‌های نشان داده شده توسط فناوری‌هایی مانند دوقلوهای دیجیتال، اینترنت اشیا (IoT) و هوش مصنوعی در مدیریت آب، دیجیتالی شدن در آسیا با سرعت‌های متفاوتی در حال پیشرفت است.
بدتر از همه، برداشت آب اکنون از نرخ تغذیه طبیعی فراتر رفته و منجر به بهره‌برداری بیش از حد از سفره‌های آب زیرزمینی و کمبود مزمن آب در بسیاری از حوضه‌های رودخانه‌ای شده است. روش‌های ناکارآمد آبیاری، به ویژه در کشاورزی، این مشکل را تشدید می‌کند.
راهکار‌های بالقوه چیست؟ Xylem Vue می‌گوید ابزار‌های دیجیتالی مانند اندازه‌گیری هوشمند، تجزیه و تحلیل پیش‌بینی‌کننده و پلتفرم‌های مدیریت بلادرنگ می‌توانند به بهینه‌سازی تخصیص منابع، کاهش استفاده بیش از حد و محافظت از دسترسی بلندمدت کمک کنند.
شهرنشینی سریع و فشار بر زیرساخت‌ها
همانطور که سازمان ملل متحد در گزارش خود با عنوان «بررسی میان‌مدت دهه اقدام آب سازمان ملل: داده‌های حاصل از مشاوره آسیا و اقیانوسیه» تأکید کرده است، شهرنشینی سریع در منطقه به این معنی است که نزدیک به ۲.۵ میلیارد نفر، بیش از نیمی از جمعیت، تا سال ۲۰۳۰ در مناطق شهری زندگی خواهند کرد. شهر‌هایی مانند دهلی، مانیل، جاکارتا و بانکوک سریع‌تر از آنچه شبکه‌های آب آنها بتوانند مدیریت کنند، در حال رشد هستند. زیرساخت‌های قدیمی و سرمایه‌گذاری محدود منجر به افزایش شدید سطح آب بدون درآمد شده است که گاهی اوقات از ۶۰ درصد فراتر می‌رود.
راه‌حل‌های بالقوه چیست؟ در این مورد، استقرار حسگر‌های مجهز به اینترنت اشیا، دوقلوهای دیجیتال برای مدل‌سازی زیرساخت‌ها و سیستم‌های تشخیص نشت مبتنی بر هوش مصنوعی، شرکت‌های برق را قادر می‌سازد تا شبکه‌های خود را به صورت پیشگیرانه رصد کنند، تعمیرات را اولویت‌بندی کنند و سرمایه‌گذاری‌های هوشمندانه‌تری را برنامه‌ریزی کنند.
آلودگی گسترده منابع آب
رودخانه‌های کلیدی مانند گنگ، یانگ تسه و مکونگ به دلیل فاضلاب‌های صنعتی و خانگی تصفیه نشده از آلودگی شدید رنج می‌برند، و بسیاری از کشور‌ها هنوز فاقد شبکه‌های فاضلاب کافی و تصفیه‌خانه‌های مؤثر هستند.
راهکار‌های بالقوه چیست؟ سیستم‌های SCADA و پلتفرم‌های نظارت بلادرنگ می‌توانند عملیات تصفیه فاضلاب را بهینه کرده و از رعایت مقررات زیست‌محیطی اطمینان حاصل کنند.
سیلو‌های داده و قابلیت همکاری پایین
داده‌های آب اغلب بین سازمان‌های دولتی، شهرداری‌ها و شرکت‌های خصوصی پراکنده است. برنامه‌ریزی هماهنگ بدون زیرساخت دیجیتال استاندارد، تقریباً غیرممکن می‌شود.
طبق گفته Xylem Vue، راهکار‌های بالقوه چیست؟ پلتفرم‌های یکپارچه مبتنی بر استاندارد‌های باز و معماری ماژولار، راهی رو به جلو ارائه می‌دهند که همکاری را ارتقا داده و تصمیم‌گیری متمرکز و مبتنی بر داده را امکان‌پذیر می‌سازد.
آب و هوای نامساعد و تاب‌آوری ضعیف در برابر تغییرات اقلیمی
طبق گزارش سازمان جهانی هواشناسی (WMO)، افزایش دما در آسیا تقریباً دو برابر میانگین جهانی است که این امر باعث تشدید فراوانی و شدت سیل، خشکسالی و طوفان‌های ناشی از تغییرات اقلیمی می‌شود. با این حال، بسیاری از مناطق هنوز فاقد سیستم‌های هشدار اولیه و استراتژی‌های سازگاری قوی هستند.
راه‌حل‌های بالقوه چیست؟ سیستم‌های هشدار اولیه مبتنی بر هوش مصنوعی و شبکه‌های نظارت بر محیط زیست می‌توانند زمان پاسخگویی را بهبود بخشیده و تاب‌آوری اقلیمی بلندمدت ایجاد کنند.
سرمایه‌گذاری ناکافی و موانع مالی
بسیاری از شهر‌ها و مناطق روستایی آسیا فاقد بودجه لازم برای ارتقاء زیرساخت‌های آب و اتخاذ راه‌حل‌های دیجیتال هستند. اغلب، بازگشت سرمایه (ROI) برای پروژه‌های دیجیتال به خوبی درک نشده یا کمتر از ارزش واقعی آن تخمین زده می‌شود.
در نهایت، آینده آب آسیا نه تنها با میزان آب موجود، بلکه با میزان مدیریت هوشمندانه آن نیز شکل خواهد گرفت.
این شرکت بین‌المللی فناوری آب خاطرنشان می‌کند که برای رسیدگی به این موضوع، مدل‌های کسب‌وکار نوآورانه مانند مشارکت‌های دولتی-خصوصی (PPP)، بودجه‌بندی مبتنی بر عملکرد و مدل‌های تأمین مالی مبتنی بر نتیجه می‌توانند سرمایه‌گذاری را از ریسک خارج کرده و پذیرش آن را ارتقا دهند.
شکاف‌های مهارتی و مقاومت در برابر تغییر
تحول دیجیتال در بخش آب به چیزی بیش از ابزار‌های جدید نیاز دارد. این امر نیازمند یک طرز فکر جدید است. در بیشتر مناطق آسیا کمبود متخصصان ماهر دیجیتال وجود دارد، که با تردید در میان شرکت‌های آب و برق و سازمان‌های دولتی برای پذیرش تغییر همراه است.
راهکار‌های بالقوه چیست؟ به گفته Xylem Vue، برنامه‌های آموزشی منطقه‌ای، ارتقای مهارت‌های فنی و مراکز تعالی می‌توانند تغییر به سمت یک بخش آب بالغ از نظر دیجیتالی را تسریع کنند.
در نهایت، آینده آب آسیا نه تنها با میزان آب موجود، بلکه با میزان مدیریت هوشمندانه آن شکل خواهد گرفت. در این راستا، مارتین شاو، مدیر توسعه کسب و کار Xylem برای جنوب شرقی و شمال آسیا، تأکید کرد که در منطقه‌ای با اقتصاد رو به رشد، «فناوری به اهرمی برای تغییر تبدیل می‌شود تا از در دسترس بودن و مدیریت پایدار خدمات آب و فاضلاب برای همه اطمینان حاصل شود.» به همین دلیل است که دیجیتالی شدن فرصتی بی‌سابقه برای بازاندیشی، طراحی مجدد و بازسازی سیستم‌های آبی کارآمد، مقاوم و عادلانه ارائه می‌دهد.
ذینفعان دولتی و خصوصی باید با هم همکاری کنند تا سیلو‌های داده را از بین ببرند، در فناوری‌های باز و مقیاس‌پذیر سرمایه‌گذاری کنند و مردم را با دانش و ابزار توانمند سازند. با استراتژی مناسب، آسیا می‌تواند در مدیریت هوشمند آب در جهان پیشرو باشد و آب پایدار را برای نسل‌های آینده تضمین کند.