عملیات مرصاد؛ مرگ سیاسی و نظامی سازمان منافقین

 گروه سياسي «خبرگزاري دانشجو»؛ در آخرین ماه از هشتمین سال جنگ تحمیلی عراق علیه ایران و در هنگامه‌ای که یک هفته قبل از آن جمهوری اسلامی ایران قطعنامه 598 شورای امنیت را پذیرفته بود، عملیات مرصاد بار دیگر جغرافیای جنگ را بر سر کشور مسلط ساخت.

 

عملیاتی که به‌عنوان آخرین عملیات رزمی و نظامی ایران، در تقویم جنگ هشت‌ساله به ثبت رسید، البته تفاوتی اساسی با دیگر عملیات‌ها داشت. در این عملیات نیروهای دشمن از جنس سربازان نبودند بلکه آنها از جنس سربازان ایرانی بودند.

 

عملیات سه‌روزه مرصاد در پاسخ به عملیات 33 ساعته فروغ جاویدان، انجام گرفت. عملیات فروغ جاویدان، توسط نیروهای مجاهدین خلق و با پشتیبانی لجستیکی و اطلاعاتی عراق و دیگر کشورهای عربی و غربی صورت گرفت. این عملیات که با مختصات فتح 33 ساعته تهران برنامه‌ریزی شده بود، اولین اقدام نظامی رسمی منافقین علیه جمهوری اسلامی به شمار می‌رفت.

 

هدف منافقین از هجوم به عمق خاک ایران با چندین تانک برزیلی دجله (دارای چرخ‌های لاستیکی و سرعتی معادل ۱۲۰ کیلومتر در ساعت)، تسخیر چندین شهر و در آخر رسیدن به تهران و به‌دست گرفتن قدرت بود. بر طبق زمان‌بندی، نیروها بایستی ساعت ۶ بعدازظهر روز دوشنبه ۳ مرداد به کرند و ساعت ۸ شب به اسلام‌آباد و ۱۰ شب به کرمانشاه رسیده و در این شهر، دولت خویش را اعلام نمایند. اگرچه در ساعت‌های مقرر به کرند و اسلام‌آباد رسیدند، اما در مسیر اسلام آباد - کرمانشاه و گردنه حسن‌آباد، از پیشروی آن‌ها جلوگیری شد.

 

در این عملیات (فروغ جاویدان) منافقین با ۲۵ تیپ (هر تیپ ۲۰۰ نفر) شرکت داشتند و بدین‌ترتیب مجموعاً بین ۴ تا ۵ هزار نیروی عملیاتی وارد ایران شدند. مقارن ساعت ۱۴:۳۰ در تاریخ 3 مرداد سال 67 منافقین و ارتش عراق عملیات مشترک خود را با هجوم زمینی از طریق سرپل ذهاب و هلی‌برد از جنوب گردنه پاطاق (نزدیکی سرپل ذهاب) آغاز و به طرف شهر کرند غرب پیشروی کردند و حدود ساعت ۱۸:۳۰ اولین تانک‌های عراقی با آرم منافقین وارد شهر شدند و پس از تصرف شهر به طرف اسلام‌آباد غرب پیشروی کرده، به‌محض رسیدن به مدخل شهر، اقدام به قطع برق و ارتباط مخابراتی و هم‌چنین تیراندازی و آشفته نمودن اوضاع کردند.

 

تعدادی از نیروهای سپاه و مردم با آنان درگیر شدند که به‌علت عدم انسجام نیروها و آمیختگی منافقین با مردم، اوضاع از کنترل نیروهای نظامی خارج، و شهر به تصرف آن‌ها درآمد. سپس با استفاده از تعداد زیادی تانک دجله و خودرو، نیروهای پیاده به طرف کرمانشاه عزیمت کردند که در منطقه حسن‌آباد (۲۰ کیلومتری اسلام‌آباد) به‌دلیل سازمان‌دهی جدید رزمندگان ایرانی و جمع‌آوری نیرو، منافقین زمین‌گیر شدند.

 

نیروهای خودی در فاصله ۲۰۰ متری منافقین در ارتفاعات چهارزبر ضمن تشکیل خط پدافندی با آنان درگیر شده، و بعدازظهر ۴ مرداد با محاصره شهر اسلام‌آباد، به‌منظور انسداد عقبه و راه فرار، سه‌راه اسلام‌آباد - کرند را قطع و آن‌ها را محاصره کردند.

 

نیروهای اسلام در روز ۵ مرداد، عملیات مرصاد را با رمز یا علی بن ابی‌طالب (ع) آغاز نمودند و طی چندین ساعت، صدها تن از منافقین را به هلاکت رسانده و مابقی را به فرار واداشتند. در اين عمليات،‌ 1600 تا 2000 تن از نيروهاي منافقين به هلاكت رسيدند و حدود هزار تن زخمي شدند كه در ميان كشته شدگان و اسراء تعداد زيادي از كادرهاي سازمان و فرماندهان تيپها ديده مي شد.

 

بدين ترتيب،‌منافقين پس از تحمل يك شكست استراتژيك در پشت تنگه «پاطاق» روز جمعه 7 مرداد 1367 رسما اعلام كردند كه از شهرهاي اسلام آباد و كرند عقب نشيني كرده اند.

 

شکست سنگین سازمان مجاهدین خلق در عملیات مرصاد ضربه شدیدی بر روحیه باقی مانده نیروهای این سازمان وارد آورد. بسیاری از افراد سازمان که به اسارت درآمده بودند، از سرخوردگی و بن‌بست سازمان سخن به میان می‌آوردند و بسیاری دیگر نیز که موفق به فرار از سلطه سازمان شده بودند، به ایران بازگشته و یا به کشورهای اروپایی رفتند.

 

صدام نیز 10 روز پس از این شکست با برقراری آتش بس در تمام طول خطوط جنگ موافقت کرد. عملیات مرصاد نقطه هزیمت سازمان مجاهدین خلق در عراق بود. سازمان درپی این عملیات و تحولاتی که در روابط ایران و عراق به وجود آمد، هر روز بیش از پیش منزوی شد.

 

سرانجام پرونده هشت سال دفاع مقدس در بعد سخت‌افزاري آن با شكست منافقان در عمليات مرصاد بسته شد. اين نبرد که به‌نحوي مي‌توان آن را نهروان ايران ناميد، در روزهاي آغازين مردادماه سال ۶۷ در گرفت و با شکست سنگين نيروهاي مسعود رجوي پايان يافت.

 

بحث اصلي اينجاست که شکست منافقين در عمليات مرصاد که فروغ جاويدان ناميده مي‌شد چه دستاوردها و بازتاب‌هايي در داخل و خارج از کشور از خود به‌جاي گذاشت.

 

 

الف) تحکيم ثبات داخلي نظام و مشروعيت آن در بعد کارآمدي نظامي. ب) شناخته شدن دوست از دشمن و تصفيه عناصر مردمي از ضد مردمي. ج) تحکيم وحدت در بعد داخلي و تبلور مشارکت عمومي و هم‌بستگي عمومي و ملي.

 

 

الف) خنثي شدن نقشه‌هاي صدام در چشم‌داشت به بهره‌برداري از اشغال ايران توسط منافقين. ب) تثبيت قطعي نظام جمهوري اسلامي ايران در نظام جهاني. ج) افزايش مشروعيت اسلامي ايران در افکار عمومي جهان به‌واسطه حمايت‌هاي مردمي.