عشق از چند زاویه ...

گروه فرهنگي «خبرگزاري دانشجو»؛ طهورا سزاوار عابدي؛ «در پناه تو» سریالی که در دهه هفتاد حدود 6-7 ماه یکشنبه شب ها از شبکه دوم سیما پخش می شد، از شب گذشته دوباره به روی آنتن این شبکه رفت. سریالی که در دوره دو کاناله بودن تلویزیون و انحصار واقعی این رسانه توانست به مجموعه ای پرطرفدار و جریان ساز تبدیل شود.

«در پناه تو» را خیلی ها مبدأ شکل گیری قصه های عاشقانه و مثلث ها و مربع های عشقی می دانند که در سال های پایانی دهه 70 قاب سینما و تلویزیون را پر کرد. حتی بسیاری از بخش های محذوف سریال نیز در دوره های بعد دستمایه آثار تصویری قرار گرفت و حتی به تم اصلی اثر تبدیل شد. (مانند قصه ازدواج پدر پارسا -که قرار بود نقشش را داوود رشیدی ایفا کند- با منشی جوان شرکتش) اما دسترنج «علیرضا طالب زاده» حتی بدون بخش های پخش نشده اش نیز به اثری ماندگار و متفاوت تبدیل شده که پس از گذشت 16 سال هم چنان تر و تازه و پر اهمیت به نظر می رسد.

علاوه بر استفاده درست و به موقع از چهره های جوان بازیگری، قصه چند لایه و پرتعلیق و شخصیت پردازی های محکم دلیل اصلی موفقیت «درپناه تو» را باید در روایت «عشق» دانست. «در پناه تو» جزو اولین سریال هایی است (یا شاید اولین سریال است!) که داستان پیش از ازدواج جوانان را به شیوه ای غیرمعمول روایت کرد و شاید اولین سریالی است که «دانشگاه» را هم نشین با «عشق» و «عاشق شدن» بازنمایی نمود.

 

روایت «در پناه تو» از دانشگاه در تضاد با تصویر مرسوم و پذیرفته شده جامعه از دانشگاه در آن دوره است؛ دانشگاهِ «در پناه تو» مکانی برای عاشق شدن است. دانشجوهای «در پناه تو» یا عاشق شده و به وصال رسیده اند (فیروزه و دایی مریم یا زوج تئاتری قصه) یا در آتش عشق می سوزند (مثلث یا شاید مربع عشقی معروف) یا در حال ارزیابی و سبک سنگین کردن برای عاشق شدن اند!

 

در این سریال اولین بار است که از رسانه ای با گستردگی تلویزیون این پیام مخابره می شود؛ «در دانشگاه کسی هست که شما قرار است عاشقش شوید! بگردید و او را پیدا کنید! » سنجش تاثیرات اجتماعی و فرهنگی این پیام بر دانشگاه و دانشجویان البته مرد کهن می خواهد....

قرار دادن «مریم افشار» در مرکزیت این داستان عاشقانه و روایت دیدگاه های متفاوت محمد، پارسا (قصه ای که از تلویزیون پخش نشد) و رامین به «عشق»، در کنار روایت سربسته علاقه مریم به محمد در دوران دانشجویی شاید در شرایط فعلی (که فیلمی مانند چهل سالگی را بر پرده سینما دیده ایم) به نظر ما پیچیده و مهم نیاید اما سنجیدن آن با اوضاع و احوال فرهنگی دهه 70  آن را به رتبه یک کار عجیب و محیر العقول ارتقا می دهد. کاری عجیب که البته آغاز اتفاقات عجیب تر در سال های آینده بود.

کسی چه می داند! شاید اگر «در پناه تو» بدون حذفیات (که طبق شنیده ها بخش عمده ای از آن مربوط به تقابل های محمد و پدرش و بحث های آن دو پیرامون دین تجددزده  و دین تحجرمآب بوده) به آنتن می رسید و متن و بطن اندیشه ای اثر فدای ظاهر پر زرق و برق آن نمی شد، تلاش طالب زاده برای روایت «عشق از چند دیدگاه» ثمر بخش تر بود و شاید ما، اکنون «در پناه تو» را به عنوان مهره اول دومینوی مثلث های عشقی سینما و تلویزیون نمی شناختیم.