گروه فرهنگی «خبرگزاری دانشجو»، حیان علوی؛ فناوری تله تکست ابتدا در سال 1974 به همت شرکت بی.بی.سی و به منظور استفاده ناشنوایان اختراع شد و از سال 1978 بتدریج در کشورهای مختلف مورد استفاده قرار گرفت.
تله تکست در ایران با نام شبکه پیام سیما 30 مهر 1374 با پخش روزانه یک ساعت برنامه به صورت ویدیو تکست کار خود را آغاز کرد و به تدریج با تجهیز گیرنده های تلویزیونی به رمزگشا، تله تکست به طور 24 ساعته به دو زبان فارسی و انگلیسی پخش می‌شود.
ماهیت تله تکست را می توان مجموعه از مجلات با موضوعات متنوع دانست که مخاطب با دیدن فهرست مطالب و انتخاب شماره صفحه به قسمت مورد علاقه هدایت می شود.
در تله تکست می توان موضوعات متنوع از قبیل اجتماعی، سرگرمی، مذهبی، سلامت، کودکان، اخبار و ورزش را یافت که در هر مجله با توجه به محوریت مطالب شبکه مجله ها و مطالب خاصی برای بینندگان تله تکست ارائه می شود.
اکنون پیام نمای شبکه دو سیما مجلاتی چون معارف اسلامی، انقلاب اسلامی و دفاع مقدس، اجتماعی و اقتصادی، فیلم و سریال، کودک، نوجوان، تغذیه و پزشکی و خانواده را شامل می شود.
تله تکست را می توان مجموعه از مجلات دانست که بر شیشه تلویزیون ظاهر می شوند و شما با انتخاب شماره صفحه می توانید به مطالعه مطالب بعدی بروید.
از مهمترین بخش های تله تکست می توان به قسمت کودکان و نوجوانان اشاره کرد؛ از جمله صفحه پرواز، مجله آفتاب گردون و کفش دوزک.
نکته قابل تقدیر در هدایت و برنامه ریزی صفحات تله تکست برای نوجوانان آن است که امکان مطرح شدن نظرات و افکار آنان نیز در قسمت های متفاوت وجود دارد؛ بعنوان نمونه می توان به تالار گفت و گو در باشگاه پرواز در تله تکست اشاره کرد.
هدف گذاری های دیگری با همین رویکرد نیز در تله تکست مشاهده می شود؛ از قبیل صفحه تولدت مبارک که افراد از طریق پیامک با شبکه تله تکست ارتباط برقرار می کنند و تولد دوستان خود را تبریک می گویند.
هر چند که شاید عملکرد این گونه صفحات تکراری به نظر برسد، اما نکته قابل تامل آن است که رسانه را از حالت تک گویی و منولوگ خارج کرده و ارتباطی دو سویه با مخاطبان برقرار می کند.
با توجه به ارزان بودن تله تکست و تنوع اطلاعاتی که به روز می شود، می توان از آن به عنوان یک اینترنت محلی نام برد که برای مناطق محروم مورد استفاده قرار می گیرد.
در حقیقت استفاده از تله تکست نسبت به اینترنت در شرایط خاص مزایای خویش را دارد؛ اول آن که اینترنت فناآوری هزینه بردار است و احتیاج به امکاناتی خاص از قبیل خط تلفن و مودم و کامپیوتر دارد و برای همه مناطق قابل استفاده نیست.
دوم آنکه استفاده از اینترنت احتیاج به سوادی حداقلی در زمینه زبان انگلیسی دارد که استفاده از آن را برای زنان روستایی با مشکل مواجه می کند، اما تله تکست فارسی می باشد و آموزش استفاده از آن امری ساده و سریع است.
به همین جهت از تله تکست می توان به عنوان رسانه ای یاد کرد که در عرصه انتقال اطلاعات و دانش در مناطق محروم و دور افتاده می تواند نقش جدی را ایفا کند.
با توجه به این که یادگیری و آموزش در بالا رفتن سطح کیفی زندگی مردم تاثیر به سزایی دارد و جزو یکی از معیارهای توسعه است، می توان نقش تله تکست را در کم کردن نابرابری که افراد شهری نسبت به افراد روستایی در بهره وری از اطلاعات دارند، با اهمیت دانست.
اما متاسفانه با توجه به اینکه تله تکست می تواند سطح سواد و آموزش را در مناطق محروم افزایش و این تبعیض و نابرابری بین مردم شهر و روستا را کاهش دهد، شاهد آن هستیم که برای گسترش استفاده از تله تکست تبلیغات خاص و جهت داری انجام نمی شود.
شاید به اعتقاد برخی رسانه ای همچون تله تکست از جنبه گرافیکی و جاذبه های رسانه ای در سطح قابل قبول و جذابی نباشد، اما ذکر این نکته ضروری است که استفاده از همین حداقل ها به بهترین نحو کمک بسیاری به رواج جریان دانش محوری و توسعه جریان اطلاعات خواهد داشت و سبب می شود که از فقر فرهنگی مناطق محروم کاسته شود.
