به گزارش خبرنگار دین و اندیشه «خبرگزاری دانشجو»، کریم مجتهدی عصر امروز در دومین روز همایش روز جهانی فلسفه که با موضوع «بررسی فلسفه در ایران معاصر» در موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران برگزار شد، در نشست «بررسی وضعیت منطق، فلسفه غرب و فلسفه های مضاف در ایران» به ایراد سخنانی در زمینه فلسفه غرب و آموزش آن در ایران پرداخت.
وی با اشاره به رابطه بین فلسفه و کتاب گفت: بین فلسفه و کتاب رابطه نزدیکی وجود دارد نه برای اینکه فلسفه متوسل به عبارات و کلماتی برای بیان منظور خود میشود، بلکه قرابت اصلی از این لحاظ است که فلسفه نگاهی آتی دارد و کتاب هم آینده است.
این چهره ماندگار فلسفه افزود: وقتی کتابی در دست میگیرید؛ یعنی به آینده امید دارید و فلسفه هم نگاهی به آینده دارد.
کار فلسفه تعیین درد و مسئله است
مجتهدی تاکید کرد: فلسفه حرکت از ناشناختهها به سمت شناختهها نیست؛ بلکه تأمل در مجهولات میباشد.
وی با بیان اینکه عدهای اعتقاد دارند فلسفه به هیچ دردی نمیخورد، گفت: بله، فلسفه به هیچ دردی نمیخورد؛ بلکه کار فلسفه تعیین درد و مسئله است و این تشخیص مسئله است که آینده را میسازد.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی گفت: آینده در مواردی است که به امکانات بعدی فکر میکنیم و در واقع ما باید امکانات موجود را ببنیم و مسائل امروز را بشناسیم تا بتوانیم آینده را تعیین کنیم.
مجتهدی با اشاره به روش دکارت تصریح کرد: دکارت در اولین دستور روش خود میگوید که ما باید به تصورات واضح و متمایز توجه کنیم و به تصورات غیرواضح اهمیت ندهیم؛ او بلافاصله می گوید: باید از شتابزدگی و تمایلات خود بپرهیزیم.
وی در ادامه گفت: این قسمت دوم از دستور اول دکارت، برای من مهمتر از تصورات واضح و متمایز است؛ این یعنی مصادره به مطلوب نکنیم، بلکه حق را جستوجو کنیم و آن را بشناسیم.
یکی از مشخصات اصلی فلسفه غرب که در ایران فراموش شده
چهره ماندگار فلسفه بیان داشت: دکارت این نکات را درباره روش علمی میگوید؛ وگرنه برای او فلسفه و علم دو چیز مجزا نیست. همه علوم از ذهنیات و فرضیات شروع میشوند و دکارت به این ترتیب علوم و روش ریاضی را مورد توجه قرار میدهد نه فقط فلسفه را.
مجتهدی با اشاره به ویژگیهای اصلی فلسفه در عصر جدید خاطرنشان کرد: یکی از مشخصات اصلی فلسفه در عصر جدید و به طور مشخص فلسفه غرب که در ایران فراموش شده، این است که نمیدانیم در عصر جدید فلسفه و علوم جدید به ناچار به هم نزدیک شدهاند.
وی افزود: در واقع نزدیکی علوم جدید و روشهای علمی جدید با روشهای فلسفی از ممیزات عصر جدید است.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی گفت: عقربه ذهنی متکلمان گذشته میان وحی و عقل در نوسان بود؛ در حالی که عقربه ذهن فیلسوف جدید میان علوم جدید و کلام سنتی در حرکت است؛ البته فیلسوفان بزرگ میخواهند بین این موارد تعادل ایجاد کنند.
یادگیری همان یادآوری است
مجتهدی با بیان اینکه افلاطون نسبت به کانت و دکارت فیلسوف بزرگ تری است، خاطرنشان کرد: افلاطون نظریه تذکار یا فراموشی یادآوری را مطرح می کند و میگوید که ما حقایق را به یاد میآوریم و این حقایق در ذهن ما ازلی و ابدی هستند؛ در واقع ما این حقایق را فراموش کردهایم و به مرور به یاد ما میآیند.
وی افزود: در واقع یادگیری همان یادآوری است؛ ارسطو و افلاطون به شاگردان خود میگفتند ما چیزی نداریم که به شما یاد دهیم، بلکه به ذهنهای شما کمک می کنیم تا آن حقایق را به یاد آورند.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی با طرح این سوال که آیا در این یادآوری فقط باید علومی مثل ریاضی و تجربی را به یادآوریم، گفت: این چنین نیست؛ آنچه ما باید به یاد آوریم عشق به حقیقت و حب حکمت است که آن را فراموش کردهایم.