فرهنگ سازی؛ حلقه گمشده در مصرف کالای داخلی

گروه اقتصادی «خبرگزاری دانشجو»؛ «این تفاخر غلطی است که ما مارک های خارجی را در پوشاک مان، در وسایل منزلمان، در مبلمانمان، در امور روزمره، در خوراکی هایمان ترجیح بدهیم به مارک های داخلی در حالی که تولید داخلی در خیلی از موارد بسیار بهتر است. من شنیدم پوشاک داخلی را که در بعضی از شهرستان ها تولید می شود، می برند مارک خارجی می زنند، بر می گردانند. اگر همین جا بفروشند ممکن است خریدار ایرانی رغبت نکند اما چون مارک فرانسوی دارد، خریدار ایرانی همان لباس را همان کت و شلوار را همان دوخت را انتخاب می کند، این غلط است.» رهبر معظم انقلاب.

از گذشته مصرف کالای خارجی در ایران علاوه بر اینکه رواج داشته است، بلکه حتی در برخی خانواده ها ملاک مدرن بودن و یا به اصطلاحی با کلاس بودن را نیز به اشتباه بیان می کند.

این تفکر تا جایی پیش رفته است که به یک آسیب اجتماعی تبدیل شده است که در قبال آن تمام اجتماع دچار زیان می شود، زیانی که اقتصاد و فرهنگ را نیز در بر می گیرد.

در این میان مردم که مصرف کنندگان واقعی این کالاها هستند تنها مقصران این میدان نیستند چرا که الگو گیری آنها و برنامه برای یک الگو سازی صحیح از طرف دولت ها نیز به درستی به اجرا درنیامده است. از تبلیغات کالاهای خارجی گرفته تا کم کاری در زمینه تولید مطابق با سلیقه مردم.

با این حال در چند سال گذشته و با توجه به اقتضائات داخلی و خارجی ضرورت توجه به تولید داخلی و تغییر دادن عادت فرهنگی هر روز بیشتر احساس می شود. جنگ اقتصادی که در یکی دوسال گذشته شدت گرفته، سبب شده است ورود برخی کالاها به ایران با مشکل مواجه شود و دقیقا در این هنگام است که این ضرورت مهم که باید به تولید داخلی توجه شود بیشتر نمایان می شود. افت ناگهانی در عرضه کالاهای که به نوعی با خارج از کشور در ارتباط هستند و گران شدن آن لطمه زیادی به بازار وارد می کند.

از سویی دیگر خرید و استفاده از کالای خارجی به طور مستقیم بر خانواده ایرانیان نیز تاثیر گذار است چرا که سبب کاهش اشتغال و در نهایت کاهش درآمد ملی می شود.

کارشناسان معتقدند موضوعی مهمتر از تمامی مسائلی که کالاهای خارجی را در بر میگرد اینست که فرهنگ مصرف این کالاها در باور مردم گنجانده شده است و تا هنگامی که این فرهنگ وجود داشته باشد تولید داخلی حتی اگر با کیفیت ترین نوع خود در میان تمام تولیدات خارجی نیز باشد با استقبال مواجه نخواهد شد و باز مردم گرایش خریدن کالای خارجی را خواهند داشت.

مسأله‏ی فرهنگ‌سازی در این زمینه امری خطیر است که مطالعه و بررسی دقیق جوانب آن، همکاری و همیاری جمعی مردم، دولت، تولیدکنندگان و طراحان و برنامه‌ریزان را می طلبد و باید به خاطر داشت که فرهنگ‌سازی در مورد موضوعی خاص در میان نیازمند تلاش بسیار زیاد است، و نباید انتظار داشت که چنین امری به سرعت اتفاق بیافتد، بلکه تمام تلاش باید صرف این شود که نوع چینش پایه‌های این فرهنگ سازی درست و دقیق صورت بگیرد تا در درازمدت جامعه از نتایج آن بهره مند شود.

در این میان وزارت صنعت، معدن تجارت و سایر دستگاه های مسئول باید با شناسایی کالاها ی خارجی که به لحاظ کیفیت از کالاهای داخلی برتر نیستند در سطح بازارهای کشور و با اتخاذ سیاست های مناسب گمرکی عملاً جلوی فروش آن را بگیرد؛ چرا که خرید کالاهای خارجی برابر است با نابودی فرصتهای شغلی و اگر کالاهای خارجی به وفور عرضه نشود خرید آن نیز کاهش می یابد.

اما در بعد فرهنگ سازی  و یا به اصطلاحی مهندسی فرهنگی نقش رسانه ملی بسیار پر رنگ است، یکی به دلیل فراگیر بودن و دوم به دلیل قدرت تاثیر گذاری بالا. رسانه ملی هم که در قبال بسیاری از پدیده ها بخصوص پدیده های اجتماعی و فرهنگی از پتانسیل های بالایی برای تاثیرگذاری برخوردار است می بایست در این حوزه به طور جدی تر از گذشته وارد عرصه شود و نقش ایفا نماید.

حل باید به این نکته توجه داشت که زمانی می‌توانیم به توسعه پایدار برسیم که روند تولید و مصرف در کشورمان را به بهترین شکل ممکن هدایت، نظارت و مدیریت کنیم. در مهندسی فرهنگی باید این مسأله را به درستی تشریح و تبیین کنیم که جامعه درعین حالی که باید در رفاه باشد، در همان حال تفکر و نگرش تولیدی هم داشته باشد .و در عین ورود کالایی که در داخل تولید نمی‌شود صادرات را هم باید تنظیم کرد و از ورود کالای مشابه به کشور اجتناب ورزید. داد و ستد نیازمند مدیریت است اگرچه باید اعتراف کرد که در بخش واردات کالا به کشورمان از مدیریت و نظارت قوی و خوبی برخوردار نیستیم.

خانواده ها نیز در تببین فرهنگ صحیح مصرف می توانند بسیار مثمر ثمر باشند، برای بررسی این موضوع لازم است در زمان کودکی به نقش خانواده دقت کنیم. محیط خانوادگی، اولین محیط تربیتی است و ارتباط اعضای خانواده با مقوله فرهنگ، نقش به سزایی در نوع برخورد فرد را بازی می‌کند. آن چه کودک در دوران قبل از مدرسه در خانواده می‌آموزد، به گونه‌ای بر روح و روان وی نقش می‌بندد که تا آخر عمر باقی خواهد ماند و نحوه برخورد وی را با مسائل گوناگون اجتماعی و فرهنگی تحت تاثیر قرار خواهد داد. در نهایت اینکه اولین آشنایی کودک با کالای داخلی و الگوی مصرف، در محیط خانواده انجام می‌گیرد.
 

در نهایت اینکه مصرف کالای خارجی متضرر شدن کشور از ورود این کالاها، بیکاری چند میلیون نفر از جوانان، بالا رفتن خطرات تحریم‎ها، تعطیلی کارخانجات و بروز ناهنجاری‌های اخلاقی، نارضایتی از میزان اندک حقوق و مزایا در خانواده‌های کارگران و رکود اقتصادی را در پی خواهد داشت.

پس بیایید همه با هم کالای ایرانی مصرف کنیم.

* کاریکاتورهای استفاده شده در این گزارش برای جشنواره «ساخت ایران» با موضوع تولید ملی ارسال شده بودند. این جشنواره به همت موسسه فرهنگی خاکریز ایمان و اندیشه در دانشگاه زاهدان برگزار شد.

کاریکاتور اول اثری از محمد حسین اکبری، کاریکاتور دوم اثری از حمید مرتضوی علوی، کاریکاتور سوم اثری از جواد طریقی اکبرپور و کاریکاتور چهارم و پایانی اثری از احسان گنجی می باشد.