حذف وعده غذایی سحری در تابستان اشتباه محض است/چه کسانی روزه نگیرند؟!

گروه علمی «خبرگزاری دانشجو»؛ روزه باعث می‌شود اعضای بدن، مخصوصاً دستگاه گوارش، معده و روده‌ها که در طول 11ماه تمام وقت مشغول انجام فعالیت بودند به مدت یک ماه استراحت کرده و نیروی تازه‌ای بگیرند و از سوی دیگر، ذخایر چربی‌های مضری که مخصوصاً در ناحیه شکم تجمع پیدا کرده و می‌توانند مشکلات زیادی ایجاد کنند، کاهش یافته و سموم بدن نیز دفع شود.

ولی در این میان نباید از اصول پزشکی، بایدها و نبایدها نیز غافل شد تا بتوان از این ماه مبارک و پرخیر و برکت حداکثر بهره معنوی را برد.

 مشکلات روزه‌داری در تابستان

معصومه محجوب، کارشناس تغذیه می‌گوید: با توجه به طولانی بودن زمان روزه‌داری در فصل تابستان که حدود 14تا 15 ساعت طول می‌کشد، مصرف غذای مقوی و نوشیدن مایعات در وعده غذایی سحری می‌تواند انرژی مورد نیاز برای فعالیت روزانه روزه‌داران را تأمین کرده و عوارض ناشی از کمبود مواد غذایی و مایعات را در بدن کاهش دهد.

این کارشناس تغذیه توصیه کرده روزه‌داران در برنامه سحری خود از یک برنامه غذایی کامل و مناسب که حاوی پروتئین کافی، کربوهیدرات و چربی متناسب باشد، استفاده کنند، یعنی برنامه غذایی سحر بهتر است شبیه یک وعده غذایی صبحانه کامل یا یک ناهار سبک باشد.

وی می‌افزاید: بهتر است در وعده غذایی سحر از خوردن غذاهای چرب و خشک مانند کوکوسبزی و کوکوسیب‌زمینی، کتلت، گوشت‌های سرخ شده، ماهی سرخ شده، فست فودها، سوسیس و کالباس، غذاهای ادویه ‌دار و انواع سس‌ها پرهیز شود؛ چراکه این غذاها باعث عطش زیاد، احساس ترش کردن غذا و سوزش معده در طول روز می‌شوند.

این متخصص تغذیه اضافه می‌کند: وعده سحری از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است؛ زیرا پس از این وعده، ساعات روزه‌داری شروع شده و بدن انرژی دیگری دریافت نمی‌کند؛ لذا بهتر است از غذاهای دیرهضم مانند غذاهای حاوی کربوهیدارت پیچیده، قندهای مرکب و فیبر نظیر میوه، سبزی، غلات کامل و حبوبات مثل جو، گندم، عدس، لوبیا و نان‌های سبوس‌دار در این وعده استفاده شود.

محجوب می‌گوید: بهترین سبزی که می‌توان به عنوان سالاد در سحر مصرف کرد، کاهو است؛ این سبزی در مقایسه با سایر سبزی‌ها دارای آب بسیار بالایی است و به همین دلیل می‌تواند از احساس تشنگی در طول روز بکاهد و فیبر بالای آن مانع ابتلای روزه‌داران به یبوست ‌شود. 

نخوردن سحری ممکن است اثرات مفید روزه را از بین ببرد؛ چون باعث تامین نشدن نیازهای تغذیه‌ای ضروری روزه‌‌دار می‌شود و در نتیجه بدن به سوخت ناقص چربی‌ها متوسل می‌شود؛ سوخت ناقص چربی‌ها در بدن ترکیبات کتونی را به وجود می‌آورد که نتیجه آن بوی بد دهان روزه‌دار است.

این کارشناس تغذیه می‌گوید: عوارض دیگر مصرف نکردن سحری شامل سردردها، دردهای عضلانی، بی‌حالی مفرط ناشی از افت قند خون، کاهش یادگیری، بی حوصلگی و خستگی است، بنابراین حتماً به روزه‌داران توصیه می‌‌شود که برای خوردن سحری بیدار شوند.

بهترین غذا برای افطار چیست؟

این متخصص تغذیه می افزاید: بهترین رژیمی که برای افطار می‌توان استفاده کرد، رژیمی است که حاوی مایعات و قندهای ساده قابل جذب سریع باشد؛ زیرا در زمان افطار قند خون در پایین‌ترین حد خود قرار گرفته و می‌تواند یکی از علل سردردهای نزدیک افطار باشد؛ به همین دلیل توصیه می‌شود شروع افطاری با خرما، آب گرم،‌ چای کم رنگ و شیر باشد؛ چرا که نیاز شدید به مواد قندی بسرعت برطرف می‌شود و بدن آمادگی بهتری برای استفاده از مواد غذایی دیگر را پیدا می‌کند.

همچنین این کارشناس تغذیه می گوید: بنابراین در وعده افطار نباید یکباره حجم زیادی از غذا یا مایعات وارد معده شود؛ زیرا اتساع ناگهانی معده باعث اختلال در جریان خون دیگر اندام‌ها و اعضای بدن شده و از طرفی باعث بروز سوءهاضمه نیز می‌شود. باید غذای اصلی در وعده افطار کم کم و بتدریج صرف شود و باید از مصرف نوشیدنی‌های سرد که ممکن است علائم ناراحت کننده گوارشی در فرد روزه‌دار به وجود آورد، خودداری گردد.

 شیردهی،حتماً مانع روزه‌داری نیست

مریم حیدری، متخصص زنان و زایمان می‌گوید: داشتن تغذیه خوب و مناسب در تمام دوران زندگی ضامن بقا و سلامت انسان‌هاست، اما در برخی دوره‌ها مثل دوران بارداری و شیردهی، اهمیت آن بیشتر است.

وی می‌افزاید: در سه ماهه نخست بارداری، روزه گرفتن خانم‌ها به هیچ وجه جایز نیست؛ چون سلول‌های حیاتی بدن جنین در حال رشد هستند و از خون مادر تغذیه می‌کنند؛ خوشبختانه بیشتر مادران باردار و شیرده متوجه این اهمیت ویژه هستند و خودشان به سلامت جنین در دوران بارداری و سلامت کودک شیرخوارشان اهمیت می‌دهند.

این پزشک متخصص ادامه می‌دهد: حتی رژیم غذایی دوران بارداری آن قدر پراهمیت است که به مادرانی که رژیم‌های غذایی خاص دارند، توصیه می‌کنیم رژیم متعادلی حاوی همه مواد غذایی داشته باشند تا جنین بتواند از فواید همه گروه‌های غلات، گوشت، انواع میوه‌ها و شیر بهره بگیرد.

حیدری اظهار می‌کند: البته بعضی مادران در سه ماهه دوم یا سوم بارداری‌ تمایل دارند روزه بگیرند و ما به آن‌ها توصیه می‌کنیم مخاطرات احتمالی این کار را در نظر بگیرند. کم‌آبی بدن و عوارض جبران‌ناپذیر ناشی از آن می‌تواند سلامت جنین و مادر را به خطر بیندازد؛ ماردان باردار باید بدانند وظیفه حفظ سلامت و رشد یک انسان دیگر برعهده آن‌هاست و باید بر این اساس تصمیم بگیرند.

وی می‌گوید: در دوران شیردهی، از نظر پزشکی روزه‌داری را منع نمی‌کنم و تصمیم را به‌عهده مادر می‌گذارم، اما به خانم‌ها می‌گویم که قطعاً برای افزایش شیر، باید در روز مایعات مصرف کنید و میوه و سبزی در وعده‌های غذایی خود بگنجانید تا بتوانید کودکتان را از نعمت شیر مادر برخوردار کنید؛ اگر قرار است روزه بگیرید، باید این موضوع را در ذهن داشته باشید که شیر شما کم خواهد شد. در دوران شیردهی نیاز دارید بیش از حالت عادی آب و مایعات بنوشید و نباید با تصمیم غیرمنطقی، سلامت شیرخوار را تهدید کنید.

دیالیزی‌ها هرگز روزه نگیرند

محمد رحمانی، متخصص کلیه و مجاری ادرار می‌گوید: برای کسانی که مشکلات کلیوی دارند و به سختی با مراقبت‌های دقیق کراتینین آن‌ها به تعادل رسیده است، روزه گرفتن عوارضی به دنبال خواهد داشت.

وی ابراز می‌کند: اگر کراتینین بیماران 1.5 تا 1.7 است، خواهشاً ریسک نکرده و روزه نگیرند یا حداقل پشت‌ سر هم روزه نگیرند و چند روز به کلیه‌ها استراحت بدهند و پس از چهار روز روزه‌داری، آزمایش‌‌هایی انجام دهند.

در نظر داشته باشید مبتلایان به مشکلات کلیوی که اجازه روزه گرفتن دارند، هرگز نباید مانند دیگران افطار کنند. غذاهای رایج افطار مانند آش، حبوبات و موادقندی، بخصوص زولبیا و بامیه و خرما باعث بالا رفتن پتاسیم خون می‌شود و دردسرساز خواهد شد.

رحمانی خطاب به بیماران کلیوی می‌گوید: هرگز یکباره تعداد زیادی خرما و غذاهای دیگر را نخورید؛ پنیر رژیمی، نان رژیمی و کمی خرما به‌طور متناوب و آب کافی و میوه و سبزی میان افطار تا سحر برای شما مناسب است، حتی اگر احساس کردید کاملاً خوب هستید، باز هم پس از چند روز روزه‌داری با پزشک خود تماس بگیرید. اگر کراتینین در حد 2 یا بالاتر باشد، تاکید می‌کنم که روزه‌داری برایتان ممنوع است.

کلیه‌های سنگ‌ساز، افرادی که پیوند کلیه شده‌اند، مبتلایان به نارسایی کلیه حتماً با پزشک خود مشورت کرده، ولی دیالیزی‌ها هرگز اجازه روزه گرفتن را ندارند.

امید است تا این توصیه های پزشکی توانسته باشد چراغ راهی برای شما روزه داران باشد.التماس دعا