عرصه هنر و معماری اسلامی؛ ابزار کارآمد برای آموزش و رواج سبک زندگی ایرانی-اسلامی

به گزارش خبرنگار علمی «خبرگزاری دانشجو»، در دیدار شب گذشته  نمایندگان تشکل ها با رهبری، فرزانه فرشید نیک، سخنگو و نماینده انجمن های علمی طی سخنان خود به بیان مسائل مختلف مربوط به انجمن های علمی پرداخت.

متن سخنان نماینده انجمن های علمی به شرح زیر است:

با نام و یاد خدا و با عرض سلام و احترام ضمن تشکر از فرصتی که در اختیار دانشجویان قرارگرفته، به نمایندگی از طرف انجمن­های علمی دانشجویی مطالبی را ارائه خواهم کرد.

انجمن­های علمی دانشجویی، به دلیل بهره­گیری از ظرفیت­های علمی و فرهنگی جوانان دانشجو، توان بالقوه­ای در ارتقاء سطح علمی و فرهنگی دانشگاه و پی­گیری مطالبات جامعه دارا هستند. از میان دغدغه­های اصلی امروز جامعه و اندیشمندان که می­تواند با اهتمام بیشتری توسط این تشکل­ها مورد پیگیری قرارگیرد، می­توان به چند محور عمده اشاره نمود:

محور اول دغدغه پیشرفت علمی در راستای اقتدار کشور ازطریق دستیابی به علوم اقتدارآفرین بوده که طی سالهای اخیر مطرح شده است. در این زمینه، تبیین دقیق این علوم و تعیین جایگاه دانشجویان در پیگیری و مطالبه آن می­تواند در سرعت بخشیدن به تحقق این امر مؤثر باشد.

محور دوم، موضوع مدیریت دانش است که خوشبختانه قدم های اولیه آن نظیر سند جامع علمی کشور برداشته شده . در این زمینه با توجه به دغدغه­های قبلی دانشجویان در تدوین سند جامع علمی کشور و اعلام آمادگی از سوی آنان در جهت سرعت بخشیدن به پیشرفت علمی و ایجاد اقتدار ملی، پیشنهاد بهره­گیری از ظرفیت­های دانشجویی در بحث مدیریت دانش در کشور، از دیگر موارد مطرح شده توسط دانشجویان است.

ضرورت تحول در حوزه علوم انسانی نیز محور دیگری است که توسط دانشجویان مورد پیگیری جدی قرارگرفته و در این زمینه نیز در کنار ضرورت تبیین علوم انسانیِ اسلامی، تحول در نحوه ارائه این علوماز جمله مواردی است که در سالهای اخیر توسط دانشجویان مورد اشاره قرارگرفته است.

محور نهایی که اجازه ­می­خواهم به صورت مشروح تری به آن اشاره کنم، تلاش در راستای تبیین سبک زندگی ایرانی-اسلامی است که به تعبیر جنابعالی تحت عنوان جهاد اصلاح سبک زندگی مطرح شده است. سبک زندگی به دلیل ظرفیت ویژه­ای که در حفظِ هویت و تمدن­سازی داراست، در سال­های اخیر با دقت نظر اندیشمندان و مسئولین، مورد توجه بیشتری قرارگرفته و تلاش­های قابل توجهی نیز به ویژه طی سال گذشته در این عرصه صورت گرفته است.

اما اغلب این تلاش­ها در زمینه مبانی نظری بوده و هنوز در راستای عینیت بخشیدن به مضامین سبک زندگی اسلامی، نیاز به فعالیت بیشتری احساس می­شود. یکی از پیشنهادات در این مورد، ورود به عرصه نمادها و بهره­گیری از ظرفیت­های هنر اسلامی در این زمینه است. چراکه هنر، محل تجلی، و عرصه عینیت بخشیدن به مضامین والاست و در واقع مفاهیم آرمانی و اندیشه­های متعالی اسلام در قالب­ هنرهای اسلامی اعم از هنرهای تجسمی، نمایشی و معماری اسلامی می­تواند عینیت پیداکرده و برای جامعه ملموس شود.

امروزه در عرصه مواجهه نرم و در فضای رسانه و محصولات فرهنگی دیجیتال، به نظر می­رسد بهترین عرصه برای مقابله با نظریه­های رقیب، عرصه نمادها و نشانه­هاست و هنر کارآمدترین ابزار در این حوزه است. به همین دلیل هم هست که تئوری­های رقیب نیز اغلب در اولین گام به جای آنکه اصول و مبانی تمدن اسلامی را مورد نقد قراردهند، در جهت تغییر مصادیق و نمودها تلاش می­کنند و از تمامی ظرفیت­های هنری در این راستا بهره­می­گیرند. و با تغییر در نمادهای ارائه شده در آثار هنری نظیر فیلم­های سینمایی، عکس­ها، طراحی لباس، معماری و ... تغییری در سبک زندگی افراد ایجاد می­کنند، که این تغییر طبیعتاً زمینه پذیرش هنجارهای رقیب را فراهم کرده و به تدریج، مبانی نظری او را به عنوان مبانی نظری غالب، پذیرفتنی می­سازد.

به این ترتیب، کارآمدترین ابزار برای آموزش و رواج سبک زندگی ایرانی- اسلامی، می­تواند عرصه هنر و معماری اسلامی باشد. لازمه این امر، تلاش در جهت تبیین حکمت هنر اسلامی و پس از آن، خلق الگوی زندگی ایرانی- اسلامی، در قالب هنرهای اسلامی است که می تواند در حرکت جامعه در مسیر پیشرفت و اقتدار، نقش­آفرینی کند و در این حرکت مهم، تمامی هنرها به صورت یک زنجیره می­توانند تأثیرگذار باشند.

برای مثال اگر شهری بخواهد ظرف زندگی انسان مسلمان باشد، تمامی اجزای به کار رفته در آن بایستی برگرفته از حکمت ایرانی- اسلامی باشد همین مسئله در مورد هنرهای نمایشی، سینما، ادبیات و ... نیز صادق است. مسلماً هنرمندان کشورمان در این زمینه مسئولیت سنگینی برعهده­دارند و خوشبختانه از این ظرفیت و توانمندی برخوردارندکه در یک اقدام سنجیده، این نگاه را در جامعه رواج دهند.

اما درخواست ایشان، تأکید بر اهمیت این عرصه ، به مدیران کلان جامعه است. بدین معنا که مسئولین تصمیم­ساز و تصمیم­گیرنده، بایستی به اهمیت هنر در عرصه مواجهه نرم و جایگاه آن در ترویج سبک زندگی ایرانی- اسلامی واقف باشند و نیاز به تعیین متولیان و مسئولین متخصص در این زمینه و در رده­های بالای سازمانی وجوددارد.

در واقع می­توان پیشنهادکرد که در دستگاه­ها و وزارتخانه­های مربوطه، برنامه­ریزی در این امور، توسط متخصصان و صاحبنظران عرصه هنر و در سطح معاونت و یا مدیریت­های کلان صورت پذیرد و نه به عنوان یکی از زیر مجموعه­های خرد سیستم. دستیابی به این هدف نیز، نیازمند تغییر در نظام سیستم­ها و تعریف جایگاه متخصصان هنری در چارت سازمانی خواهد بود.