گروه اقتصادی «خبرگزاری دانشجو»؛ میزان نرخ سود بانکی همواره در اقتصاد ایران مودر بحث و مناقشه بوده است. عده ای همواره موافق افزایش سود بانکی بوده اند و عده ای مخالف. اگر چه تعداد مخالفان همواره بیشتر بوده است.
در ابتدا نگاهی به تولید و راه های تامین مالی این بخش می اندازیم.
یکی از ویژگی های اصلی تولید در ایران استفاده از تسهیلات مالی است. تامین مالی بخش تولید همواره از طریق بانک ها صورت می گیرد. از سوی دیگر سرمایه گذارهای بخش خصوصی تمایل کمتری به سرمایه گذاری در بخش تولید دارند به چند دلیل.
1_ بازارهای موازی تولید بسیار زیاد است. زمین و مسکن، خودرو و ...
2_ سود در بخش های غیر تولیدی بسیار بیشتر است.
3_ ریسک سرمایه گذاری در بخش تولید بالاست.
4_ ثبات اقتصادی پایین است.
5_ تصمیم گیری ها در بخش های اقتصادی در چند بخش است. وزارات اقتصاد، بانک مرکزی. شخص رئیس جمهور و...
6_ نقش دلالی در اقتصاد ایران زیاد است و در نیجه سرمایه گذاران به دلالی روی می آورند.
همه این دلایل همراه با چند دلیل دیگر سبب شده است سرمایه گذاران بخش خصوصی رغبتی به تولید نداشته باشند. در نتیجه تنها این بانک ها هستند که ناچار به تامین مالی بخش تولید هستند.
سود بانکی؛ شاه کلید رونق یا رکود بخش تولید
با توجه به اینکه بانک ها منابع مالی بخش تولید را فراهم می کنند در نتیجه سود بانکی نیز مورد توجه قرار می گیرد. تورم بالا در ایران سبب شده است بانک ها ناچار شوند برای اینکه مردم تمایلی به سپرده گذاری در بانک داشته باشند سود بانکی بالایی را به سپرده گذاران پرداخت کنند در نتیجه بانک ها برای اینکه متحمل خسارت و زیان نشوند ناچارند تسهیلات پرداختی خود را با سود مشابه سود پرداختی به سپرده ها ارائه کنند تا حداقل هزینه ها و درآمدهایشان برابر شود.
حال اگر نرخ سود بانکی افزایش یابد چه اتفاقی رخ می دهد؟ بالا بودن نرخ سود بانکی سبب می شود تولید که منبع اصلی تامین مالی آن تسهیلات بانکی است هزینه های خود را افزایش یافته ببیند. یعنی با بالا رفتن نرخ سود بانکی تولیدکنندگان ناچارند مبلغی بسیار بالاتر از آنچه که در ابتدا از بانک وام اخذ کرده اند بازپرداخت کنند.
از سوی دیگر بالا بودن نرخ سود بانکی سبب خواهد شد مردم به جای اینکه پول های خود را در راه تولید سرمایه گذاری کنند آن را نزد بانک قرار داده و به سودی بالا بدون متحمل شدن اندکی زیان و ریسک دست یابند.
علاوه بر بانک ها بازارهای موازی دیگری وجود دارند که سود چند برابری را به صاحب سرمایه باز می گردانند. بازار مسکن و زمین در ایران یکی از مکان های سرمایه گذاری است. بر طبق گزارش ها بساز بفروش‌ها و سرمایه دارانی که اقدام به ساخت مسکن می‌کنند، از این کار 50 درصد سود کسب می‌کنند. این در حالیست که در سایر نقاط دنیا سود حاصل از ساخت و ساز تا 15 درصد کاهش دارد.
با چنین بازار پر بازدهی طبیعی است که سرمایه ها به سمت تولید سوق پیدا نخواهد کرد.
مشابه چنین بازارهای در ایران بسیار زیاد است. بازار سکه و ارز یکی دیگر از این نوع بازارهاست. بسیاری از صاحبان سرمایه هنگامی که مشاهده می کنند با سرمایه گذاری در ارز و طلا می توانند در کوتاه مدت سود بالایی بدون زحمت و کشش کسب کنند هیچ گاه سرمایه خود را به در تولید نخواهند برد.
تورم یکی دیگر از رقبای تولید است
بالا بودن نرخ تورم در ایران سبب می شود بانک ها برای اینکه بتوانند مردم را به سپرده گذاری در بانک ترغیب کنند و مردم نیز از کاهش ارزش پول خود نگران نباشند بانک به همان اندازه به آنها سود پرداخت می کند. همواره در این مورد گفته می شود نرخ سود بانکی باید هم تراز نرخ تورم باشد و با توجه به بالا بودن نرخ تورم نرخ سود نیز بالا خواهد بود اما باید توجه داشت که از آنجایی که در حال حاضر نرخ تورم بالا است نمی توان نرخ سود بانکی را با آن همتراز و معادل کرد و بر همین اساس بهتر است نرخ تورم به نرخ سود بانکی نزدیک شود زیرا بانک مرکزی می تواند با ابزار هایی که در اختیار دارد نرخ تورم را کاهش دهد و در صورتی که نرخ سود بانکی معادل نرخ تورم شود مشکلات اقتصادی کشور مضاعف خواهد شد.
این را نیز باید در نظر داشت در صورت افزایش نرخ سود بانکی، علاوه براین که قدرت تامین نقدینگی تولید کنندگان کاهش می یابد، با افزایش قیمت ها و تورم در جامعه مواجه خواهیم شد، که در این صورت هر دو گروه تولید کننده و مصرف کننده متضرر خواهند شد.
ثبات اقتصادی لازمه سرمایه گذاری در تولید است
کارشناسان یکی از مهمترین دلایل فراری بودن سرمایه از سمت تولید را نبود ثبات اقتصادی در ایران می دانند. انان معتقدند تا زمانی که ثبات اقتصادی در ایران وجود نداشته باشند سرمایه گذاران از سرمایه گذاری در بخش تولید واهمه دارند. چرا که نگران بازدهی سرمایه خود هستند.
این کارشناسان می گویند دولت باید در ابتدا با ایجاد یک ثبات اقتصادی سرمایه گذاری در بخش تولید را تضمین کند و مردم و صاحبان پول و سرمایه را با این اقدام خود به سرمایه گذاری تشویق کند. تغییر مداوم سیاست ها، عدم التزام به اسناد بالادستی و ... دلایل اصلی بی ثباتی در اقتصاد ایران است.
افزایش نرخ سود بانکی سربریدن تولید است
هادی غنیمی‌فرد که ریاست خانه صنعت‌و معدن را به عهده دارد از جمله فعالانی است که معتقد است افزایش نرخ سود بانکی یعنی سربریدن تولید در این کشور.
وی با انتقاد تند از رییس کل بانک‌مرکزی برای موافقت با افزایش نرخ سود بانکی در دو سال پیش، گفت: وقتی بهمنی می آید و می‌گوید اگر 100 هزار تومان در بانک بگذارید سال دیگر 120 هزار تومان به شما تعلق می‌گیرد یعنی چه؟ یعنی اینکه مردم امسال تورم بالا می رود و پولتان سال آینده 120 هزار تومان ارزش 100 هزار تومان الان را دارد. که این خود باعث تشدید تورم می‌شود. مگر آن زمان که نرخ سود را بالا بردند با این هدف نبود که بازارهای کذایی دیگر از جمله طلا و ارز مهار شود آیا مهار شد؟
همواره موافقان پایین نگه‌داشتن نرخ سود در اقتصاد ایران در این شرایط بر این عقیده‌هستند که با توجه به بالا بودن هزینه تولید در بخش‌های مختلف تولیدی بالا بردن نرخ سود قطعا منجر به کاهش تقاضا برای تسهیلات و کاستن از تجهیز منابع و به تبع آن کاهش تولید در بخش‌های مختلف است و به همین خاطر در شرایط حال حاضر اقتصاد ایران بسیاری بر این نظرند که بیشتر از میزان کنونی نرخ سود جواب نمی‌دهد و باید فکری برای تورم کرد.
در نهایت اینکه بانک مرکزی، دولت و سایر ارگان ها و سازمان هایی که در زمینه سود بانکی نقش دارند باید به دنبال کاهش مشاغل غیرتولیدی باشند که سوددهی بالاتری از تولید دارند. نجات تولید به معنای نجات اقتصاد، نجات جوان ایرانی از بیکاری و ده ها مزیت دیگر است. بنابراین هرگونه تلاشی در این زمینه مستوجب حمایت از تمامی جهات است حمایتی که در نهایت سود آن به خانوار ایرانی، کارگر و کارفرمای ایرانی تعلق می گیرد.
ارسال نظرات