جزینی: 93 درصد از کتاب‌های جنگ چاپ مجدد نمی‌شوند

به گزارش خبرنگار فرهنگی «خبرگزاری دانشجو»، جواد جزینی در نشست دومین جشنواره دو سالانه بین‌المللی کتاب مقاومت که عصر روز گذشته در سرای اهل قلم برگزار شد، گفت: سال‌های گذشته پژوهش وسیعی با عنوان نقد و بررسی ادبیات جنگ در ایران برگزار شد و در آن اثرهایی که طی20 سال در این حوزه تولید شده بودند مورد نقد قرار گرفت که بخشی از آنها به حوزه کودک و نوجوان اختصاص داشت؛ اگر نگاهی به ادبیات کودک و نوجوان در ایران بیندازیم خواهیم دید که ادبیات کودک و نوجوان در سال 59 و همزمان با آغاز جنگ ایران و عراق آغاز به کار کرد و در همان سال شش کتاب نوشته شد که از میان آنها تعداد سه کتاب به حوزه کودک اختصاص داشت. در همان ابتدای جنگ کسانی که در حوزه کودک و نوجوان فعالیت می‌کردند، جنگ را مقوله پرخشونتی می‌دانستند که مضرات بزرگی دارد و نباید برای کودکان مطرح شود؛ در همان سال‌ها نهادهای بزرگ ادبیات کودک و نوجوان مدعی این موضوع شدند، به طوری که از اثرهایی که در این زمینه نوشته می‌شد استقبال نکرده و به آنها جایزه اختصاص نمی‌دادند.

 

وی در همین زمینه افزود: در مقابل این گروه، جریان نوظهوری از نویسندگان به حرکت درآمدند که معتقد بودند باید به کودکان فهماند در جنگ چه اتفاقاتی می‌افتد، ظاهراً با این شعار نوعی ادبیات برای کودکان خلق شد که در پیشینه ادبیات ما بی‌سابقه بود.

 

این نویسنده کشورمان ادامه داد: اگر بخواهیم ادبیات تولید شده درباره جنگ را به دو قسمت عمده تقسیم کنیم شامل ادبیات تبلیغی و تحلیلی می‌شود؛ ادبیات تبلیغی با شروع جنگ آغاز و با پایان آن به اتمام می‌رسد و وظیفه تبلیغ و تشویق مردم برای مقاومت در برابر دشمن بر عهده دارد، در این تقسیم‌بندی نویسندگان تلاش می‌کنند جنگ را به صورت خبر به مخاطب بگویند و دشمن را خشن و خودی‌ها را مظلوم، شجاع و مقاوم تفسیر کنند، اما در مقابل ادبیات تحلیلی که جدی‌تر است بعد از پایان جنگ شروع می‌شود و تلاش می‌کند زوایای پنهان و فضای نادیده جنگ را در ذهن افراد بازگو کند.

 

جزینی با بیان اینکه ادبیات کودک و نوجوان به دلایل مختلفی موفق نشده است از حوزه تبلیغی خارج شود، اظهار داشت: در سال 59، 1822 کتاب منتشر شده که شش کتاب به حوزه جنگ اختصاص دارد و از میان آنها سه کتاب ویژه ادبیات کودک و نوجوان است؛ همچنین در سال 60، 1480 کتاب تولید شد که از میان هشت کتاب جنگ پنج عنوان مربوط به کودک است.

 

وی در همین زمینه افزود: سال 64 دوران شکوفایی این حوزه محسوب می‌شود و طلایی‌ترین دوران به سال 67 اختصاص دارد که در همان سال 3727 کتاب منتشر شد که 28 کتاب در زمینه جنگ و هفت کتاب داستان جنگ ویژه کودکان بود؛ با این همه تلاشی که نویسندگان در طی این سال‌ها داشته‌اند اتفاقاتی افتاده که مانع رشد ادبیات کودک شده است، متاسفانه نسلی به نوشتن ادبیات جنگ پرداخته‌اند که اولین تجربه‌شان در زمینه نویسندگی بوده است.

 

نویسنده کشورمان ادامه داد: یکی از آسیب‌های این حوزه تعدد نهادهای متولی است که خود را مدعی ادبیات کودک و نوجوان می‌دانند، تقریباً 10 نهاد دولتی در این زمینه فعال هستند و تا کنون چندین جشنواره برگزار شده است، اما عموماً جشنواره‌ها فقط به اهدای جوایز ختم می‌شوند و فرصتی برای نقد فراهم نمی‌کنند، در حالی که خوشبختانه این جشنواره فرصتی را ایجاد کرده که شفاف و روشن در مورد ادبیات کودک و نوجوان حرف بزنیم.

 

جزینی در ادامه گفت:‌ به عنوان مثال 6000 کتاب را بررسی کردیم که از میان آنها 45 کتاب چندین بار با نام‌های متعددی از نویسندگان به چاپ رسیده بود که معتقدم این امر به نبود نقد جدی و صریح برمی‌گردد؛ طبق آماری که از سال‌های گذشته بدست آمده 93 درصد از کتاب‌های تولید شده در زمینه جنگ چاپ مجدد نمی‌شوند؛ متاسفانه این موضوع تکان‌دهنده است که یا به ناتوانی‌های نهادهای فرهنگی که سیاست‌های غلطی دارند، برمی‌گردد و یا ناشی از اشکالاتی است که در سازمان توزیع وجود دارد.

 

وی در پایان با بیان اینکه باید مواظب ادبیات کودک و نوجوان باشیم، خاطرنشان کرد: اگر نتوانستیم فرهنگ مقاومت و پایداری را در قالب امروزی بیان کنیم با خطر جدی مواجه خواهیم شد.