به گزارش خبرنگار فرهنگی «خبرگزاری دانشجو»، همایش ترجمه و علوم انسانی عصر امروز به همت موسسه ترجمان و با همکاری بسیج دانشجویی دانشگاه تهران در تالار کمال دانشکده ادبیات و علوم انسانی این دانشگاه برگزار شد و دکتر مسعود فکری، عضو هیات علمی دانشگاه امام صادق (ع) به ارائه سخنانی در زمینه آسیب شناسی عدم توجه به آثار اندیشمندان مسلمان و عرب در حوزه علوم انسانی پرداخت.
عضو هیات علمی دانشگاه امام صادق (ع) گفت: من ترجمه را یک عنصر دو سویه می بینم. هر چند اغلب نگاه به ترجمه در کشور ما یک نگاه وارداتی بوده است اما ما احساس می کنیم در شرایطی هستیم که می توانیم آنچه داریم منتقل و آنچه در جاهای دیگر وجود دارد دریافت کنیم.
وی با اشاره به این که این تبادل دو سویه به خصوص در بین کشور ما و کشورهای عربی که در حوزه های علمی فعالیت می کنند وجود ندارد بیان داشت: در باب پژوهش هایی که در کشورهای همجوار به لحاظ فرهنگی انجام می شود محققان ما از این پژوهش ها بی اطلاع هستند و بالعکس آنها نیز از پژوهش هایی که در اینجا انجام می گیرد بی اطلاعند. مثلا در باب فلسفه یا قرآن پژوهی اگر از ایرانی ها نام چند پژوهشگر عربی و مسلمان به همراه سوابق و دیدگاه های آنها را بپرسید یا از آنها نیز چنین سوالی نمایید به نتیجه ای نمی رسید. تا زمانی که این تعامل دو سویه اتفاق نیفتد جریان خوداتکایی به معنای منفی آن در جامعه علمی ادامه می یابد.
عضو هیات علمی دانشگاه امام صادق (ع) با اشاره به علت این مساله اظهار داشت: ما از زبان ترجمه در حوزه میراث فرهنگی و علمی استفاده کرده ایم و نگاه این است که آثار قدما را برای امروزی ها ترجمه کنیم اما زبان باید وظایف امروزی خود را ایفا کند. اگر به روزنامه الشرق الاوسط که پر تیراژترین روزنامه در جهان عرب است نگاه کنیم می بینیم که علاوه بر اخبار مقالاتی در حوزه های گوناگون دارد که برخی از آنها توسط نویسندگان هندی یا پاکستانی نوشته می شود. اما از جامعه ما چیزی در این روزنامه منعکس نمی شود. این که ما بتوانیم با رسانه ای که برای مخاطبان این زبان مقبول است ارتباط داشته باشیم امر مهمی است.
فکری افزود: این اشکال ما را در انزوای علمی و فرهنگی قرار داده است. در جهان امروز چیزی که اهمیت دارد و ماندگار است زبان علمی است اما ما کمتر به این زبان توجه کرده ایم. ما اکنون سه مشکل داریم: یکی این که ترجمه هنوز در کشور ما یک امر تزئینی و حاشیه ای است، دوم این که ارتباط ما با زبان مقصد تنها یک ارتباط آموزشی است که این ارتباط کافی نیست و مورد آخر این که متاسفانه ظرافت های زبان علمی را حفظ نمی کنیم که این امر باید انجام شود.
وی بیان داشت: در گذشته رویکرد ترجمه تنها به سمت زبان های اروپایی بود چون ما فقط در این خصوص احساس ضرورت می کردیم اما این احساس ضرورت نسبت به ترجمه از جهان عرب وجود نداشت. از دهه 70 میلادی به این سو این ضرورت و ترجمه دو سویه رخ داده است که عمدتا به دلایل زیر است: اول این که بعد از جریان دوره جدید در جهان عرب نسلی خود را موظف دانستند که با اندیشه های جهان عرب آشنا شوند و این نسل به جهان عرب بازگشتند و نقش آفرین شدند که این جریان به شکل گیری یک جریان فکری در جهان اسلام انجامید.
عضو هیات علمی دانشگاه امام صادق (ع) در پایان خاطر نشان کرد: مورد دوم نهضت بازگشت به خویشتن بود و این احساس که باید به هویت خود بازگردیم باعث شد اندیشه هایی که از جاهای دیگری آمده بودند مورد نقد و بررسی قرار گیرند. مورد سوم نیز شکل‌گیری مراکز علمی و پژوهشی است که در سال های اخیر بسیاری از این مراکز به شکل جدی تاسیس شده اند.