محمد امینی، مسئول قرارگاه جهاد اقتصادی سازمان بسیج دانشجویی در گفتوگوی نفصیلی با خبرنگار اقتصادی «خبرگزاری دانشجو»، از اقتصاد مقاومتی و فرمایشات و تاکیدات مقام معظم رهبری بر این حوزه گفت. همچنین وی نحوه شکل گیری و روند حرکت این قرارگاه را توضیح داد و به نقش جنبش های دانشجویی در تحقق اقتصاد مقاومتی اشاره کرد. مشروح این گفت و گو در ادامه می آید:
«خبرگزاری دانشجو»- ابتدا مختصری درباره روند شکل گیری قرارگاه جهاد اقتصادی سازمان بسیج دانشجویی و اینکه دلیل این شکل گیری چه بوده است توضیح دهید.
امینی: همان طور که مستحضرید، چند سالی است که مقام معظم رهبری در نامگذاری سال ها بحث های اقتصادی را مطرح می فرمایند و این نشان از اهمیت مباحث اقتصادی و لزوم پرداختن به آن دارد. در سال 1390 که سال جهاد اقتصادی نامگذاری شد، عده ای از دانشجویان دغدغه مند رشته های اقتصاد و مهندسی لازم دیدند تا یک نهاد دانشجویی جهت پیگیری و پیشبرد مباحث اقصادی ایجاد شود تا ترویج، جریان سازی و مطالبه گری این مباحث را به صورت تخصصی پیگیری کند، لذا قرارگاه جهاد اقتصادی سازمان بسیج دانشجویی با همت ایشان و مسئولان سازمان تاسیس شد و به حمدالله تاکنون توانسته است به اهداف خود دست یابد. تاسیس هسته های تخصصی اقتصادی در دانشگاه ها و حمایت محتوایی از آنها، برگزاری جلسات و نشست های دانشجویی، ترویج مباحث اقتصادی مورد نیاز کشور و مطالبه گری این مباحث از مسئولان جهت پیشبرد کارها از جمله اهداف قرارگاه بوده است. در حال حاضر نیز قرارگاه جهاد اقتصادی با بیش از 1000دانشجو در دانشگاه های مختلف کشور ارتباط داشته و هسته های تخصصی دانشجویی و مراکز مطالعاتی اقتصادی در بیش از 10 دانشگاه کشور را راه اندازی کرده و هدایت می کند.
«خبرگزاری دانشجو» - سابقه فرمایشات حضرت آقا در مورد اقتصاد مقاومتی به تاریخ 15/6/89 و دیدار با کارآفرینان برمی گردد؛ چه اتفاقی در این 40 ماه پس از اولین بار به کارگیری این واژه توسط ایشان در کشور رخ داده که منجر به ابلاغ سیاست های کلی از طرف ایشان شده است؟
امینی: همان طور که اشاره کردید مقام معظم رهبری بحث اقتصاد مقاومتی را برای اولین بار در سال 89 مطرح فرمودند. پس از آن، قرارگاه جهاد اقتصادی با پیگیری این موضوع و تولید محتوای اولیه در این زمینه به کمک تنی چند از دانشجویان دغدغه مند، اولین همایش ملی اقتصاد مقاومتی را در ابتدای سال 91 با همکاری دانشگاه علم و صنعت ایران در این دانشگاه برگزار کرد که مورد استقبال مسئولان و استادان قرار گرفت و حتی در سایت های خارجی چون «بی. بی. سی» نیز اخبار آن منعکس شد. بعد از این مسئله و تاکید دوباره معظم له و بویژه در آن شرایطی که مسئله تحریم ها و لزوم ایجاد یک اقتصاد مقاومتی واقعی از جمله مسائل اصلی مان بود، شوری در میان نخبگان، مسئولان، استادان و دانشجویان در این زمینه ایجاد شد و بحث های آن هر روز پیگیری گردید. دانشگاه های مختلف کشور نیز در این زمینه فعال بودند و به حمدالله قدم اول در زمینه گفتمان سازی این مسئله به خوبی برداشته شد. در ادامه نیز تلاش مسئولان و بویژه مطالبات دانشجویان، جا را برای تبدیل این موضوع مهم به یک سند بالادستی باز کرد، بنابراین سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی به عنوان نقشه راه در این زمینه تدوین گردید.
«خبرگزاری دانشجو» - یکی از محورهای این ابلاغیه «پیروی از الگوی بومی علمی برآمده از فرهنگ انقلابی و اسلامی» است، این چه اهمیتی دارد و آیا اکنون این الگو در داخل کشور وجود دارد؟
امینی: آن چیزی که در بومی شدن اقتصاد بشدت اهمیت دارد توجه به این است که کشورهای مختلف در سه مسئله در زمینه اقتصاد با هم متفاوتند. این سه مسئله عبارتند از تفاوت های ساختاری، مسائل متفاوت و تفاوت های نهادی و رفتاری که باعث می شوند نیاز به یک الگوی بومی و عدم تکیه صرف به الگوهای خارجی بیش از پیش خود را نشان دهد. تفاوت ساختاری به این معناست که نهادهای اقتصادی در کشورهای مختلف متفاوت هستند و کارکردهای متفاوتی هم دارند. برای مثال بانک مرکزی در کشور ما با بانک مرکزی که در کشوری مثل آمریکا وظایفش متفاوت است و لذا نمی توان یک نسخه برای هر دو پیشنهاد داد. مسائل متفاوت هم به این معناست که برای مثال در حال حاضر مسئله کشور ما بحث رکود تورمی آن هم با تورم 30، 40 درصدی است. ارائه نسخه برای درمان این مسئله بی شک متفاوت است با اقتصادی که تورم دو سه درصدی دارد. مسئله سوم نیز تفاوت های نهادی و رفتاری است که از تفاوت های اجتماعی بین مردمان کشورهای مختلف بر می آید. اقتصاد با اجتماع در هم تنیده شده و نمی توان بدون توجه به اجتماع برای اقتصاد نسخه ارائه کرد. در کشور ما ارزش های اسلامی ریشه دارد و در یک کشور دیگر نه و لذا اگر بخواهیم فرضاً برای بنگاه های اقتصادی در ایران برنامه ریزی کنیم نمی توانیم از الگوی آماده دیگر کشورها استفاده کنیم. البته این نکته هم باید مطرح شود که استفاده از تجربیات جهانی امر پسندیده ای است و باید بررسی شود، اما استفاده بی چون و چرا قطعاً غلط است و با توجه به این مباحث، نیاز به یک الگوی بومی خود را نشان می دهد. الگوی بومی در حال تدوین است، اما چیزی که بتوان گفت به صورت منسجم تهیه شده هنوز وجود ندارد و باید در چارچوب اقتصاد مقاومتی ایجاد گردد.
«خبرگزاری دانشجو» - طبق فرمایش ایشان زمینه های مساعدی همچون استعدادهای سرشار مادی و معنوی، بخصوص برخورداری از نیروی متعهد، کارآمد و دارای عزم راسخ برای پیشرفت، در کشور وجود دارد، به نظر شما با وجود نیروی جوان متعد فراوان در کشور آیا روند فعلی سیاستگذاری های دولت به سمت جذب و به کارگیری این ظرفیت هست یا خیر؟
امینی: بنده پیشتر هم در مصاحبه هایی به این موضوع اشاره کرده بودم که در زمان جنگ تحمیلی نیز گشایش ها زمانی آغاز شد که جوانان دغدغه مند و ارزشی، قدرتمندانه وارد جبهه ها شدند و کار را دست گرفتند و پیروزی ما در جنگ تحمیلی ناشی از این مسئله بود. امروز و در جنگ فعلی اقتصادی نیز وضع همین است. بی شک تا وقتی که مسئولان به توان جوانان اعتماد نکنند و از ایشان در کارها استفاده نکنند کارها با قدرت پیش نمی رود. البته خود جوانان و دانشجویان نیز باید مانند شهدا و رزمندگان زمان جنگ حاضر باشند، به میدان بیایند و هزینه بدهند، همان طور که شهدا به خاطر ایران اسلامی از جانشان هزینه کردند. آن وقت است که گشایش ها شروع خواهد شد. تجربه موفق قرارگاه جهاد اقتصادی به عنوان یک تشکل دانشجویی در این زمینه نشانگر این است که هر کجا جوانان اراده کنند حرکت های بزرگی انجام می شود و دولت نیز باید بیش از پیش به این مسئله توجه کند.
«خبرگزاری دانشجو» - یکی از بندهای مهم و غیر قابل چشم پوشی این سند «پیشتازی اقتصاد دانش بنیان» است. مفهوم آن چیست؟ با توجه به اینکه هدف این بند افزایش سهم تولید و صادرات محصولات دانش بنیان می باشد.
امینی: اگر بخواهیم یک سیری از تاریخچه اقتصاد را بیان کنیم باید بگوییم که در ابتدا مزیت اقتصادی که سبب متمایز شدن کشورها می شد زمین بود و این بر می گردد به زمان فئودالیته. پس از آن منابع طبیعی نیز به عنوان یک مزیت اقتصادی مطرح شد و کشورهایی که منابع بیشتری داشتند از لحاظ اقتصادی قدرتمندتر بودند. بعد از این دوره به انقلاب صنعتی و صنعتی شدن کشورها می رسیم. در آن برهه از زمان، کشورهایی که صاحب صنایع قدرتمند بودند حرف اول را در اقتصاد می زدند. این دوره نیز طی شد و اما در دهه های اخیر، بیش از پیش واضح است که کشورهایی در اقتصاد و قدرت جهانی حرف اول را می زنند که مزیت اقتصادیشان و توان رشدشان بر پایه علم و به اصطلاح دانش بنیان است، لذا این مسئله بیش از پیش اهمیت پیدا می کند و لازم است که به آن توجه شود. اقتصاد دانش بنیان یعنی به جای اینکه مزیت صنایع به خاطر منابع ارزان باشد، باید بر اساس دانش باشد، بنابراین بنگاه هایی که سودشان از دانش ریشه می گیرد، صنایع و بنگاه های دانش بنیان نام می گیرند. توجه به ایجاد یک اقتصاد دانش بنیان واقعی که شرکت های دانش بنیان در مرز این جبهه قرار دارند، یک پیشتازی واقعی را در زمینه های اقتصادی ایجاد می کند.
نگاهی به تجربه سایر کشورها نیز نشان می دهد که بعد از جنگ جهانی دوم، یکی از عواملی که سبب شد آلمان قابل تحریم شدن و حذف شدن از معادلات سایر کشورهای غربی نباشد، توان تخصصی این کشور در زمینه تولید کالاهای سرمایه ای بود که هیچ کشوری به اندازه آلمان در آن زمان این توان را نداشت، لذا برای کشور ما نیز جهت ایجاد یک اقتصاد مقاومتی واقعی و قدرتمند، باید به این نکته توجه شود که نتیجه اش کاهش آسیب پذیری و تهدیدپذیری اقتصاد کشور است.
«خبرگزاری دانشجو» - بسیج دانشجویی در راستای تبیین اقتصاد مقاومتی و گفتمان سازی آن که اتفاقاً یکی از بندهای این ابلاغیه هم است، چه برنامه ای در پیش خواهد گرفت؟
امینی: آن چیزی که در اقتصاد مقاومتی باید بیش از پیش به آن توجه شود بحث تببین و گفتمان سازی آن بین نسل جوان و دانشجویان و همچنین در سطح عموم جامعه است. در حال حاضر برخی از مردم از مفهوم اقتصاد مقاومتی، شرایط سخت را برداشت می کنند و تصور دارند که در اقتصاد مقاومتی قرار است فشار بر آنها بیشتر شود، در صورتی که این مسئله ناشی عدم درک صحیح مطلب است. اقتصاد مقاومتی به ایجاد یک اقتصاد مقاوم و درون زا اشاره دارد که رفاه مردم را حتی در شرایط سخت و فشارهای جهانی به ارمغان می آورد و لذا این مسئله باید تبیین شود.
بسیج دانشجویی نیز وظیفه دارد تا با گسترش این نکته بین دانشجویان که پیشرفت درونی زمینه ساز عزت جهانی است، مباحث عملی اقتصاد مقاومتی را بین دانشجویان مطرح کند و سبب حضور جوانان جهت تاثیرگذاری در این موضوع گردد. در حال حاضر قرارگاه جهاد اقتصادی در حال پیگیری و تبیین این مسئله در دانشگاه های کشور است و لازم است که بسیج های دانشجویی در این زمینه فعال شده تا انشالله با کمک یکدیگر بتوانیم کارها را پیش ببریم.