نگاه کالایی به هنر و فرهنگ اشتباه است/حکومت باید از هنرمندان انقلابی حمایت کند

به گزارش خبرنگار «خبرگزاری دانشجو» از مشهد، رحیم پور ازغدی دقایقی پیش در همایش«ویژگی‌های هنر اسلامی» به مناسبت سالروز شهادت مرتضی آوینی در سالن آمفی تئاتر دانشکده علوم پایه دانشگاه فردوسی به میزبانی بسیج دانشجویی این دانشگاه به بیان مرز بین هنر اسلامی و انقلابی با هنر غیرمتعهد نسبت به رشد انسان پرداخت و گفت: هر دو این هنرها نقاط اشتراکی با هم دارند.

 

وی ادامه داد: نقطه اشتراک این هنرها توجه به زیبایی و لذتی است که از مواجه با زیبایی ها به شکل فطری و طبیعی در انسان ایجاد می‌شود اما با وجود این نقاط مشترک این سئوال به وجود می‌آید که تفاوت در چیست.

 

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی با بیان اینکه این اختلافات به نوع دسته بندی لذت‌ها مربوط می شود، اظهار داشت: این دسته بندی‌ها به نوع تعریف از استعدادها و قوای انسان در مواجهه با لذت‌ها بستگی دارد.

 

وی با طرح چندین سئوال در خصوص تفاوت‌های بین دو نگرش نسبت به هنر تصریح کرد: آیا زیبایی شناسی به بشری و غیربشری بودن آن بستگی دارد یا خیر؟ آیا زیبایی نسبی است یا مطلق، آیا سطح رشد روحی و عقلانی افراد در لذت بردن از هنر دخالت دارد یا خیر؟آیا اینکه با چه نوع معرفت شناسی به سراغ درک هنر می‌رویم، در برداشت از آن تأثیر دارد یا خیر و سئوال های بسیار دیگر.

 

ازغدی افزود: صحبت بر سر تقسیم ایدئولوژیک هنر نیست؛ بلکه صحبت بر سر تقسیم هستی شناسی هنر است که خود ریشه و مبنای تقسیم ایدئولوژیک آن است و پس از آن، تقسیم هنرمندان حائز اهمیت خواهد بود.

 

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: حال اگر بپذیریم که چنین تصمیماتی در خصوص هنر صادق است باید به این سئوال پاسخ داد که دلیل آن چیست و آیا درک از هنر به تکنیک، روش، اخلاقی و یا غیراخلاقی بودن آن بستگی دارد یا خیر.

 

وی تصریح کرد: کسانی که معتقدند با هنر هم باید مسئولانه و متعهدانه چنانکه با علم، تکنولوژی، آزادی و حقوق بشر برخورد می‌شود برخورد کنیم به این دلیل است که همه چیز باید در اختیار انسانیت انسان باشد.

 

ازغدی با بیان اینکه انسان موجودی دو بعدی است، بیان داشت: بعد اول انسان با سایر موجودات برابر است که همان بعد حیوانی انسان به شمار می‌رود اما بعد دیگر انسان بعد انسانیت اوست که وجه تمایز آن با حیوانات است. حال اگر کانون توجه یک هنر، برانگیختن غرایزی که انسان و غیرانسان در آن مشترک هستند باشد نمی‌توان آن عمل را عمل انسانی دانست.

 

وی ادامه داد: در مقابل اگر ابعاد مشترک انسان و غیرانسان را انکار نکرد و به این حد اکتفا نکرد و انسان را یک موجود نامتناهی و با استعدادهای بی نهایت دانست آن هنر، رسانه، تکنولوژی انسانی و الهی است.

 

عضو شورای انقلاب فرهنگی با بیان اینکه افرادی معتقد به این هستند هنر و تمام مسائل زندگی را نباید به انسانی و غیرانسانی تقسیم کرد؛ گفت:‌ سخن این افراد به دلیل پیش فرض غلط آنها نسبت به انسان است که در برابر این جریان باید گفت که زیبایی تقسیم نمی‌شود؛ اما مسئله‌ای داریم که آن به زیبایی و فریبایی تقسیم می‌شود در واقع زیبایی جمال است و فریبایی جمال‌نما که هم خداوند و هم شیطان از آن نام برده‌اند.

 

ازغدی به استفاده شیطان از زیبایی اشاره کرد و گفت: شیطان می‌گوید من دنیا را طوری زینت می‌بخشم و زشتی‌ها را به بشر زیبا جلوه می‌دهم که ‌آنان تفاوت آن دو را درک نکنند که این یعنی توهم به جای تعبد ،هر که ولایت شیطان را بپذیرد اعمال او را نیز انجام می‌دهد اما اگر تحت ولایت خدا قرار گیرد خداوند زیبایی هر چیزی را به او نشان خواهد داد.

 

وی ادامه داد: هنر شیطانی عینا همین کار را انجام می‌دهد یعنی سینمای فاسد ارزش‌ها را به روش هنری مسخره می‌کند غیر ارزش را ارزش جلوه می‌دهد در حالی که هنر الهی زیبایی را زیبا و زشت را زشت نشان می‌دهد.

 

 

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی به تفاوت میان سینمای اسلامی و غیراسلامی اشاره کرد و گفت: تفاوت سینمای اسلامی و غیراسلامی در مبادی هنرمند است یعنی نقاط فکری، اخلاقی و انسان‌شناسانه این چیست و چه نگاهی به انسان شناسی و هستی شناسی دارد؛ تاثیر نگاه هنرمند به این موارد در قهرمان‌سازی در فیلمش مشهود است که چه مفاهیمی را برجسته و چه مفاهیمی را زیر پا می‌گذارد.

 

ازغدی هنرمند صالح را کسی دانست که با اهداف و اعتقادات درست به خلق یک اثر هنری می‌پردازد و بیان داشت: چنین فردی با دارا بودن اعتقادات و اخلاق درست و در عین حال آشنایی با تکنیک پلکان وجود، خود را به روی مخاطب می‌گشاید و آثار هنری ارائه می‌دهد که آزادی و دانش مخاطب و بیننده را ارتقا می‌بخشد.

 

وی با تاکید بر اینکه نگاه کالایی به هنر و فرهنگ کاری نادرست است، تصریح کرد: نگاه کالایی به هنر و فرهنگ از این لحاظ که هنر و فرهنگ نیاز به اقتصاد دارد حرف درستی است، اگر پشتوانه اقتصادی از هنر علم و فرهنگ نشود یک هنرمند و دانشمند مجبور به رهایی آن خواهد شد و جریان‌های فاسد جای آن را می‌گیرد اما در حالت دیگر آن هنرمند برای تامین منابع اقتصادی خود از فرهنگ استفاده ابزاری خواهد کرد.

 

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی با تاکید بر اینکه حکومت باید از بچه مسلمان‌های هنرمند حمایت کند گفت:‌ حکومت وظیفه دارد تا از این هنرمندان در برابر جبهه عظیمی که از بیرون حمایت می‌شوند حمایت کند زیرا مخاطب به طور بدیهی به دنبال لذت توام با غفلت است.

 

ازغدی با بیان اینکه زندگی الهی و دینی کمی سخت‌تر از زندگی ساده است، بیان داشت: اگر می‌خواهیم رشد کنیم باید عرق بریزیم مثل کوهنوردی که در سربالایی و سراشیبی کوه حرکت می‌کند رشد انسان هزینه دارد و همین دلیل است که می‌گویند جهاد با نفس.

 

 

وی با بیان اینکه در عرصه هنر با دو جریان روبرو هستیم، بیان داشت: جریان اول معتقد بر این است که دین مانع لذت بردن و شادی انسان است که در واقع همان زندگی سکولار محسوب می‌شود؛ اما دیدگاه دوم نسبت به هنر که به نوعی شکل اول آن است مربوط به قشر مذهبی می‌شود که معتقدند هر نوع لذتی مساوی با غفلت است و هر جا لذت می‌برند احساس گناه می‌کنند.

 

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی با طرح این سوال که آیا شادی و غم همان کفر در اسلام است، تصریح است: هر دوی این دو نگاه نتیجه انکار هنر اسلامی و انقلابی است می‌گویند که انسان‌ها یا حزب‌اللهی‌ها هستند یا عاقل یا مفهوم زیبایی را درک می‌کنند یا متدین هستند این دو نگاه عملا یک نگاه است ولی هیچ کدام نگاه اسلام نیست اسلام یعنی منابعی که با عقل به سراغ آن برویم.

 

وی ادامه داد: اسلام ترکیبی از آزادی و حقیقت است یعنی گرایش به حقیقت، کنش بر اساس حقیقت و رفتاری عادلانه و مشروع که انسان را به سمت حقیقت سوق می‌دهد.

 

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی با طرح این سوال که آیا همه شادی‌ها انسانی هستند، خاطرنشان کرد: نمی‌توان شادی یک ظالم از ظلم به یک انسان مظلوم را انسانی دانست یا خندیدن به اشک دیگران را، خداوند شادی این افراد را نفی نمی‌کند بلکه غیرانسانی بودن آن را نفی کرده است.

 

 

وی ادامه داد:‌ رسانه، تکنولوژی و هنری که علیه فضیلت و عدالت حرکت می‌کند به لحاظ فنی غیرانسانی است زیرا انرژی و انگیزه حرکت انسان را به سمت کمال می‌گیرد.

 

رحیم‌پور ازغدی با اشاره به روایتی از امام صادق (ع) که در پاسخ به سوالی مبنی بر چگونگی شادی خدا از انسان فرمودند «مردم را شاد کنید تا خدا شاد شود» ادامه داد: یک نوع از بزرگترین عبادات اسلامی خنداندن دیگران است که می‌تواند توام با بصیرت باشد؛ لذت در مسیر قدرت لذتی سکولار است در حالی که خنده و لذتی که توام با بصیرت باشد به شما انرژی می‌دهد تا به سمت خدا حرکت کنید.

 

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی به نگاه اسلام و ائمه اطهار (ع) به شاد بودن اشاره کرد و گفت: در دعاهای ما بسیار از خدا می‌خواهیم تا غم را از ما دور کند که نمونه این دعاها را در صحیفه سجادیه شاهد هستیم همچنین از خداوند سلامتی می‌خواهیم که بیمار نشویم؛ اما در مقابل بیمار شدن نیز خداوند واکنشی قدرتمند از انسان می‌خواهد که همان صبر است.

 

رحیم‌پور ازغدی بی‌تابی و جیغ کشیدن در عزاداری را گناهی بزرگ دانست و بیان داشت: قرآن غمگینی انسان برای عزیزانش را نفی نمی‌کند؛ اما عجز و شلوغ کردن در عزا گناهی بزرگ محسوب می‌شود.

 

وی با بیان اینکه ما در فرهنگ بین مکتب و زیبایی دعوایی نداریم، بیان داشت: اسلامی که می‌گوید رفتارهایی که جذبه جنسی برای نامحرم ایجاد می‌کند انجام ندهید، زیرا شرافت یک زن را از بین می‌برد و تو را به کالایی برای لذت آنان تبدیل می‌کند همان اسلام هم می‌گوید آرایش برای جذب همسر مستحب است و ثواب دارد.

 

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: خداوند و اسلام طرفدار تمام لذت‌های جسمی، جنسی و روحی است اما تمام این لذت‌ها باید با رعایت اصل عدالت، برابری و انسانیت باشد.

 

رحیم‌پور ازغدی در پایان گفت: در هویت انقلابی ما به هنر و زیبایی‌شناسی تاکید شده است، هنر اسلامی تعهد مضاعف به زیبایی است؛ هم زیبایی مادی و هم زیبایی معنوی.