به گزارش خبرنگار «خبرگزاری دانشجو» از مشهد، احسان کرباسیزاده دیروز در همایش «فلسفه علم» که در دانشکده علوم پایه دانشگاه فردوسی برگزار شد، بیان داشت: کار فیلسوف این است که چنانچه واژهای توسط یک دانشمند مطرح میشود، بر روی آن کار شود و ببیند نظریات قابل اثبات هستند یا نه؟
وی با اشاره به اینکه فلاسفه ناظران کار اندیشمندان هستند، افزود: از دیدگاه فیلسوفان، دانشمندان به عنوان یک قاضی دادگاه و نظریه به عنوان مجرم میباشند.
این استاد دانشگاه فردوسی مشهد با بیان اینکه یک سری مشکلات جدی در پیش راه فیلسوفان وجود دارد، تصریح کرد: مشکلاتی که فیلسوفان از قرن 18 با آنها روبه رو شدهاند و به تعبیر فلسفهدانان خواب را از چشم فیلسوفان گرفته است استقراع، شناخت هسته و علیت است که در اینجا منظور از استقراع، استقراع تجربی است نه ریاضی.
کرباسیزاده درخصوص فهم و آموختن فلسفه به علوم دیگر بیان داشت: چنانچه فیلسوفان علم میخواهند صدایشان در دانشگاهها شنیده شود مستلزم آن است که از آسمان پایین بیایند و بتوانند با یک زبان قابل فهم و درک، روابط بهتر با دانشجویان علوم دیگر برقرار کنند.
وی با طرح این سوال که آیا لازم است فلسفه علم در برنامه درسی رشتههای علوم پایه و مهندسی گنجانده شود یا خیر؟، گفت: چنانچه جواب مثبت باشد باید ببینیم چه موانعی سر راهمان است و چگونه باید از آنها رد شویم.
عضو هیئت علمی انجمن پژوهشی حکمت و فلسفه در مورد نشانه های فیلسوفان بیان داشت: انجام پژوهش یکی از نشانههای فیلسوفان است که در این پژوهش فیلسوف نباید فقط به دنبال مدرک باشد؛ بلکه باید به دنبال حقیقت باشند.
کرباسیزاداه در ادامه تصریح کرد: داشتن تسلط بر دانش تخصصی، داشتن نگاهی انتقادی به مسائل علمی و تشریک در تولید روشهای نوین از جمله انتظاراتی است که از دانشجویان تحصیلات تکمیلی میرود.
ریاضیات زبان علم است
در ادامه محمد صال مصلحیان، عضو هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد در خصوص علم ریاضیات زبان گفت: قوانین ریاضی صرفا قراردادهای اجتماعیاند و در درون آن معنی مییابند. گاهی قوانین معمولی حساب اعداد در مشاغلی نظیر تجارت کاربرد ندارند.
وی با بیان اینکه در ریاضیات انسانگرایانه همواره اعداد ثابت نیستند، خاطرنشان کرد: چنین نیست که 2+2 بشود 4! از دیدگاه افلاطونگرایی ریاضیدان یک ابداع کننده نیست، ریاضیات دانشی کامل، ایستا، بدون تغییر و به طور مطلق صحیح نیست؛ بلکه ریاضیات یک علم شبه تجربی برای رفع خطاها و اشتباهات است.
این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه ریاضیات براساس احتیاجات علوم و کاربردها شکل می گیرد، در مورد ضرورت آموزش فلسفه علم در علوم پزشکی بیان داشت: در تشخیص درمانگاهی چه در زمینه دامپزشکی و چه در زمینه پزشکی گام اول با ثبت نشانههای درمانگاهی شروع میشود که از طریق مقایسه و تحلیل علائم بیماری سعی میکنیم به بیماریهای احتمالی پی ببریم و این سیر استدلال استقرایی نام دارد.
مصلحیان ادامه داد: سپس بر اساس بیماریهایی از پیش تعریف شده که آنها را پارادایم مینامیم سعی میکنیم دریابیم آیا بین بیمایها و نگرش اولیه ما به بیماری، تناقص وجود دارد یا خیر؟ که این استدلال قیاسی است و در نهایت با به معرض آزمون گذاشتن تشخیص اولیه، سعی میکنیم وظیفه تشخیصی خود را در معرض ابطال پذیری قرار دهیم.
وی با بیان اینکه در پزشکی، به این مرحله تایید تشخیص و در فلسفه علم، ابطال پذیری میگویند، گفت: چنانچه پزشکان با روشمندی علمی به توصیف فوق مجهز شوند کمترین پیامد آن تشخیصهای بهتر، احتمال کمتر اشتباه و کاهش هزینههای درمانی آزمایشگاهی و پیامدهای اجتماعی بیماریها خواهد بود.
عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد در پایان گقت: فلسفه مطالعه و تفکر درباره کلیترین و اساسیترین موضوعاتی که در جهان و زندگی با آنها روبه رو هستیم سخن میگوید؛ موضوعاتی همچون هستی، خیر و شر، واقعیت و آگاهی./155ب2/