آمریکا با دلار از ثروت ملت‌ها کاسته و به قدرت خود اضافه می‌کند/ متضرر اصلی «پیمان پولی دوجانبه» چه کسی است؟

به گزارش خبرنگار اقتصادی «خبرگزاری دانشجو»، برنامه «راز» به کارگردانی نادر طالب زاده با حضور حجت الاسلام مصباحی مقدم، عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی و محسن کریمی، کارشناس مسائل اقتصادی با موضوع «پیمان پولی دو جانبه» شب گذشته (24 تیرماه 1393) به روی آنتن شبکه چهارم سیما رفت.

کریمی: متضرر اصلی «پیمان پولی دوجانبه»آمریکا خواهد بود

محسن کریمی، کارشناس مسائل اقتصادی در این برنامه گفت: از 70 سال پیش نظام پولی بین‌المللی متحول شد، به عبارت دیگر بعد از جنگ جهانی دوم آمریکا در کنفرانسی که برگزار کرد، کشورهای دنیا را متقاعد ساخت تا دلار را به عنوان واحد پولی دنیا بشناسند. در حالی که قبل از جنگ جهانی اول پول انگلستان به عنوان پول رایج دنیا شناخته می‌شد، ولی بعد از جنگ جهانی دوم این امتیاز از انگلستان گرفته شد.

 وی ادامه داد: قطعا در این مسئله که دلار آمریکا به عنوان ارز جهانی شناخته شود، منفعت سیاسی وجود دارد، به عبارت دیگر آمریکا می تواند تراکنش‌های مالی دیگر کشورها را کنترل کرد و از این طریق این کشور می‌تواند عرصه را بر کشورهایی که از دلار آمریکا به عنوان ارز بهره می‌برند، تنگ کنند.

این کارشناس مسائل اقتصادی با بیان اینکه آمریکا برای اینکه بتواند نیاز پول جهان را تامین کند، اقدام به چاپ دلار می‌کند، گفت:  طبیعتا این کشور بدون اینکه جنسی بفروشد به دلیل مبادلات ارزی دیگر کشورها با دلار، می‌تواند اجناس مورد نیاز خود را تامین کند. به عبارت دیگر آمریکا واردات بیشتری نسبت به صادرات خود دارد؛ از این رو طبیعتا شکل نگرفتن پیمان پولی دو جانبه بین کشورها برای آمریکا امری بسیار مهم است؛ چرا که متضرر اصلی دنیا از این پیمان کشور آمریکا خواهد بود.

 وی با اشاره به صحبت‌های نیکسون مبنی بر اینکه دیگر طلا پشتوانه دلار امریکا نیست، افزود: طرح این مسئله چند دلیل داشت که اولین آن شروع جنگ آمریکا با ویتنام بود؛ چرا که وقتی این اتفاق افتاد جهان منتظر سقوط ارزش دلار بود در حالی که این اتفاق نیفتد؛ البته آمریکا برای جلوگیری از کاهش ارزش دلار عربستان را متقاعد کرد که نفت اوپک را به دلار بفروشد و از آنجایی که 82 درصد از تجارت‌های جهانی مربوط به انرژی و به تبع نفت است، این اقدام به نفع ارزش دلار بود.

این کارشناس مسائل اقتصادی در همین زمینه اظهار داشت: آمریکا علاوه بر متقاع کردن عربستان برای فروش نفت اوپک به دلار کشورهای عربی را نیز تحریم نفتی کرد تا از این طریق قیمت نفت افزایش یابد؛ طبیعتا این کار باعث بالا رفتن تقاضای معادلاتی و به تبع حفظ ارزش دلار شد.

کریمی با بیان اینکه سوءاستفاده آمریکا از دلار از همان روزهای اول بعد از جنگ جهانی دوم شروع شد، ادامه داد: آمریکا در سال 2008 برای نجات شرکت‌ها و بانک‌های خود اقدام به چاپ دلار کرد؛ البته کشورهای زیادی به آمریکا اعلام کردند که این کار باعث کاهش ارزش پولی کشورها می شود و از همان دوران کشورهای مختلف جهان تصمیم گرفتند دیگر ذخایر دلاری خود را افزایش ندهند. البته در همان سال چین اعلام کرد که باید دلار از مبادلات جهانی کنار گذاشته شود و به جای آن اس تی آر، واحد پول صندوق بین‌المللی پول مورد استفاده قرار گیرد؛ در حالی که این واحد تنها یک واحد فرضی است.

چینی‌ها پیمان پولی دو جانبه را از آمریکا آموختند

 وی اظهار داشت: چینی‌ها پیمان پولی دو جانبه را از آمریکا آموختند و در حال حاضر نیز از این پیمان برای مبادلات خود استفاده می‌کنند و باید گفت تمامی این اتفاقات از سال 2007 شروع شد و امروزه نیز دنیا در حال کنار گذاشتن دلار از مبادلات جهانی است؛ در حالی که در وضعیت فعلی نیز آمریکا با دلار به کشورمان فشار وارد می‌کند.

این کارشناس مسائل اقتصادی افزود: در حال حاضر ساز و کارهای مبادلات جهانی در حال جایگزینی دلار است و باید گفت این تجربه که از پول خود کشورها برای مبادلات استفاده شود را خود کشورهای اروپایی در دهه 50 مطرح کردند و امروزه نیز دیگر کشورهای اروپایی از دلار برای مبادلات بین خود استفاده نمی‌کنند که باید گفت این تجربه بسیار موفقی  است.

 کریمی ادامه داد: کشورهایی مانند کره و ژاپن نیز که اقتصادشان به طور کلی وابسته به آمریکا است، از پیمان های پولی دوجانبه استفاده می‌کنند؛ درو اقع آن‌ها برای حفظ منافع‌شان به راحتی جلوی آمریکا ایستاده‌اند و ما نیز که 50 درصد از مبادلات با چند کشور آسیایی مانند چین، هند، پاکستان، ترکیه و .... است به راحتی می‌توانیم با تک تک آنها پیمان پولی دو جانبه داشته باشیم.

وی با بیان اینکه اگر بتوانیم پیمان‌های پولی سه و حتی 4 جانبه نیز با کشورها داشته باشیم، راحت‌تر می‌توانیم پرداخت‌های خود را انجام دهیم، خاطر نشان کرد: متاسفانه ما در معاونت ارزی بانک مرکزی دچار ضعف‌هایی هستیم و باید گفت که جنگ‌های موجود امروز در معاونت ارزی این بانک وجود دارد؛ البته امیدوارم در این دوره اتفاقات خوبی درباره پیمان‌های پولی دو جانبه صورت گیرد و باید گفت که 2 سال آخر فعالیت دولت گذشته روحیه‌ای برای کار در این حوزه وجود نداشت.

مصباحی مقدم: ارزهای جهانروا به ابزاری برای زورگوی برخی کشورها تبدیل شده است

در ادامه مصباحی مقدم در ابتدای برنامه با بیان اینکه در حال حاضر مبادلات جهان بر اساس ارزهای جهانروا صورت می‌گیرد، گفت: در واقع دلار در این معادلات بر سایر ارزهای جهانروا غلبه دارد و مبادلات بین ایران با سایر کشورها و در کل تمامی کشورهای دنیا بر اساس ارزهای جهانروا انجام می‌گیرد.

 وی با بیان اینکه پیمان پولی دو جانبه کشورها را از این ارزهای جهانروا رها می‌کند. اظهار داشت: در واقع در این پیمان به جای آنکه کشورها از ارزهای جهانروا استفاده کنند، از پول‌های رایج خود بهره می‌برند؛ به طور مثال در مبادله ایران و ترکیه، پول ایران برای ترکیه و پول این کشور برای ما مورد قبول قرار می‌گیرد که به این کار پیمان پولی دو جانبه بین ایران و ترکیه می‌گویند.

 نماینده مجلس با بیان اینکه متاسفانه ارزهای جهانروا به ابزاری برای زورگوی برخی کشورها تبدیل شده است، تصریح کرد: به طور مثال آمریکا با استفاده از دلار که اصلی‌ترین ارز جهانروا است، سایر کشورها را تحریم می کند؛ به همین دلیل است که بسیاری از کشورها امروزه به استفاده از پیمان‌های پولی دو جانبه روی آورده اند.

مصباحی مقدم گفت: جنگ جهان دوم برای کشورهای درگیر جنگ بسیار پرهزینه بود، به گونه‌ای که این هزینه‌ها باعث شد تا این کشورها اقدام به چاپ پول خود کنند تا از این طریق هم نظامیان خود راضی کرده و هم نیاز مردم را پاسخ دهند؛ ولی همین کار باعث به هم ریختگی عجیب نظام پولی کشورهای اروپایی شد که این به هم ریختگی به نفع آمریکا تمام شد؛ چرا که آمریکا از جنگ جهان دوم در امان بود بعد از پایان جنگ کشورهای درگیر جنگ جهانی دوم احساس کردند که دلار آمریکا پول قابل اعتمادی است؛ از این رو از پول این کشور به عنوان ارز جهان روا استفاده کردند.

 وی با بیان اینکه امروزه آمریکا از دلار به عنوان یکی از ابزار قدرت خود استفاده می‌کند، تصریح کرد: آمریکا در اتاق‌های فدرال خود می‌تواند معادلات ارزی را کنترل کرده و حتی جلوی آن‌ها را بگیرد به گونه‌ای که وقتی ما می‌خواهیم برای دانشجوی خود پولی در کشور دیگری واریز کنیم آمریکا می‌تواند جلوی این کار را بگیرد؛ در حالی که گفته می‌شود داعش 5 میلیون دلار پول در اختیار دارد و سوال اینجاست که چرا آمریکا نمی تواند جلوی این گروهک را بگیرد؟

 این نماینده مجلس با بیان اینکه عربستان اولین تولیدکننده نفت در جهان است، اظهار داشت: این کشور در گذشته با حذف دلار از معادلات نفتی مخالفت کرد و همین مسئله باعث حفظ ارزش دلار تا به امروز شده است.

 مصباحی مقدم ادامه داد: قدرت خرید دلار از 40 سال پیش تاکنون به یک چهارم رسیده است؛ به عبارت دیگر اگر در 40 سال پیش می‌توانستیم با یک دلار 4 تا لیوان بخریم، ولی امروزه تنها می‌توانیم تنها یک لیوان بخریم.

وی با اشاره به بحث‌های مالیاتی گفت: به پولی که دولت از مردم می‌گیرد، مالیات می‌گویند، ولی زمانی که دولت‌ها نتوانند به میزان کافی از مردم مالیات دریافت کنند، از طریق ایجاد تورم در کشورشان مالیاتی بیشتری را اخذ می‌کنند که این عمل مالیات تورمی می‌گویند. در واقع این کار بدون اطلاع مردم صورت می‌گیرد، قدرت پول مردم به دولت منتقل می‌شود و باید گفت کشور ما نیز در حال حاضر چنین وضعیتی دارد.

امریکا با دلار از ثروت ملت‌ها کاسته و به قدرت خود اضافه می‌کند

 این نماینده کشورمان با بیان اینکه امروزه دلار برای خود آقایی می‌کند، ادامه داد: به عبارت دیگر دلار با حاکم شدن در جهان از ثروت ملت‌ها می کاهد و در عوض به قدرت آمریکا اضافه می کند؛ با این حال اقتصاد آمریکا دیگر به دوران پیری رسیده است و اگر اقتصاد این کشور را همانند هواپیما در نظر بگیریم، باید گفت که سرعت این هواپیما یک درصد است و تنها قدرت دلار است که این کشور را حفظ کرده است.

مصباحی مقدم با بیان اینکه حاکم دلار در جهان چندگانه عمل می‌کند، ایجاد سلطه در جهان، استثمار ملت‌ها و استفاده آمریکا از دلار به عنوان ابزار فشاری بر دیگر کشورها از جمله مزیت‌های این پول برای کشور آمریکا است، یادآور شد: امروزه 47 موافقت نامه بر اساس پیمان پولی دو جانبه بین کشورها صورت گرفته است، گفت: کشو چین به تنهایی تا به حال 27 موافقت نامه را در این جهت با سایر کشور امضا کرده است که می‌توان گفت چین پیش روی امضای پیمان‌های پولی دو جانبه به شمار می رود؛ در حالی که چین از سوی آمریکا تحریم نیز نشده ولی در حال حرکت به سمت پیمان‌های پولی دو جانبه است.

این نماینده کشور درباره تعلل ایران برای پیوستن به این پیمان افزود: شاید بتوان گفت دلیل این تعلل عدم آشنایی مسئولین کشور با پیمان پولی دو جانبه است؛ در حالی که از سوی سایر کشورها پیشنهاداتی برای پیوستن به این پیمان به ایران ارائه شده ولی شاید جرات اجرایی کردن آن وجود ندارد.

مصباحی مقدم در همین زمینه افزود: جرات انجام دادن کاری زمانی ایجاد می‌شود که درباره آن عمل توجیح مناسبی وجود داشته باشد؛ از این رو باید گفت در حال حاضر ما توجیحی برای اجرایی کردن پیمان پولی دو جانبه نداریم؛ البته امروز نیز نمی‌توان به از بین رفتن تحریم‌ها خوشبین باشیم؛ البته اگر تحریم‌ها نیز برداشته شود باید به سمت این پیمان حرکت کنیم؛ چرا که امروزه بسیاری از کشورهایی که تحریم نیستند نیز به این سمت رفته‌اند.

پیمان پولی دوجانبه؛ شروع تهدیدی جدی برای آمریکا

وی گفت: البته پیمان پولی دو جانبه در حال حاضر تهدیدی جدی برای آمریکا نیست؛ چرا که امروزه تنها 20 یا 30 کشور دنیا آن هم در برخی مبادلات از روش پیمان پولی دو جانبه استفاده می‌کنند؛ با این حال قطعا این پیمان می‌تواند شروع تهدیدی برای این کشور باشد.

این نماینده مجلس با بیان اینکه می‌توانیم از اتحادیه مجالس آسیایی استفاده کنیم، ادامه داد: در نشست این اتحادیه در تهران پیشنها شد که پول آسیایی برای مبادلات کشورهای آسیایی ایجاد شود؛ چرا که کشورهای عضو این اتحادیه نگران این مسئله بودند که در صورت استفاده از ارزهای جهانروا به زیر سلطه کشور آمریکا خواهیم رفت؛ متاسفانه این پیشنهاد عملیاتی نشد. قطعا پیشنهاد چنین مسئله‌ای نشان دهنده نارضایتی کشورهای دنیا از دلار آمریکا است.

بانک مرکزی اگر توجیه بود، سریعا در این حوزه اقدام می‌کرد

 مصباحی مقدم تصریح کرد: قطعا دوستانمان در بانک مرکزی برای استفاده از پیمان پولی دو جانبه توجیح نیستند؛ چرا که اگر در این باره توجیح باشند سریعا در این حوزه اقدام خواهند کرد و پیشنهادم به محسن کریمی این است که با قائم مقام بانک مرکزی درباره این پیمان صحبت کنند؛ چرا که اگر این مسئله در کشور نهادینه شود قطعا شاهد اتفاقات  خوبی خواهیم بود.

 وی درباره اقتصاد مقاومتی گفت: یکی از بندهای اقتصاد مقاومتی کاهش وابستگی به سازوکارهای بین‌المللی و استفاده بیشتر از ظرفیت نهادهای بین المللی است وبه طور مثال می‌توانیم از اکو برای ایجاد پیمان‌های پولی دو جانبه بین کشورهای همسایه استفاده کنیم؛ با این حال باید گفت که اقتصاد مقاومتی باب‌های بسیار گسترده‌تری دارد.