«پیمان پولی دوجانبه» آغازی بر پایان امپراطوری دلار/ دلایل مقاومت بانک مرکزی برای اجرای این طرح چیست؟

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری دانشجو؛ چهارمین هم‌اندیشی پیشرفت ایتان با موضوع «پیمان پولی دوجانبه با کشورها و سازوکارها» با حضور اعضای مجمع تشخیص، نمایندگان مجلس، بانک مرکزی، وزارت نفت، کارشناسان اقتصادی و اصحاب رسانه عصر دوشنبه در محل شبکه کانون‌های تفکر ایران برگزار شد.

در ابتدای این نشست عبدالعظیم ملایی به ارائه گزارشی مختصر و جامع در خصوص پیمان‌های پولی دوجانبه و روند شکل‌گیری آن در کشورهای مختلف پرداخت.

دکتر جلال، قائم مقام پژوهش مرکز همکاری‌های فناوری و نوآوری ریاست جمهوری در ابتدای این نشست گفت: در چارچوب ابلاغ سیاست‌های اقتصاد مقاومتی و نیاز کشورها به اینکه به سمت پایداری اقتصادی حرکت کنند و آسیب‌پذیری‌های کشور در این حوزه کاهش پیدا کند، لازم است از این طرح حمایت شود.

وی افزود: باید توجه داشت حرکتی در دنیا به سمت این مفهوم آغاز شده و بعد از بحران مالی سال 2007 جای خود را بیشتر در کشورها باز کرد و حجم آن به 1100 میلیارد دلار رسید.

جلال ادامه داد: جای داردد در تجارت جهانی یک مقدار دقیقتر روی این مفهوم تامل شود و از دست اندرکاران حوزه تجارت خارجی کشور استمداد شود تا راه‌حل‌های اجرایی برای پیاده‌سازی این نوع نگاه در حوزه تجارت خاارجی به عنوان یکی از راه‌حل‌ها برای تسویه تجارت خارجی کشور استفاده شود.

وی تصریح کرد: خارج از مسائل تحریمی به نظر می‌رسد که این رویکرد باعث پایداری نظام ارزی و ثبات نرخ ارز هم باشد و ارزش پول هم به کمک این رویکرد دارای ثبات مناسب‌تر باشد و جایگاه مناسب خود رادر میان کشورها پیدا کند.

سبحانی: بانک مرکزی در مقابل هر طرحی که نمی‌شناسد، مقاومت می‌کند

در ادامه سبحانی، سفیر سابق ایران در ونزوئلا با اشاره به اینکه در زمانی که کشور تحریم نبود با اروگوئه تهاتر برنج و نفت داشتیم، گفت: در آن زمان این روش برای مبادله بسیار عالی عمل می‌کرد، اما متاسفانه تجارت به این روش با اروگوئه متوقف شد و اکنون آن‌ها دوباره تمایل دارند این تهاتر برنج و نفت را با ایران ادامه دهند.

وی به مشکلات مبادلات مالی ایران با پاکستان اشاره کرده و ادامه داد: در آن زمان این طرح را برای آقای بهمنی رئیس وقت بانک مرکزی مطرح کردیم، اما متاسفانه بانک مرکزی همواره در مقابل طرح‌های جدید مقاومت می‌کند تا اینکه موضوع را با آقای نهاوندیان مطرح کردیم و ایشان عنوان کردند من اعتقاد ندارم که این راه بهترین راه حل است بلکه می‌گویم تنها راه حل است.

سبحانی تصریح کرد: با استفاده از روش مبادله دو جانبه ارزی می توان این مشکلات را بر طرف کرد اما بانک مرکزی در مقابل این موضوع مقاومت می‌کند، چرا که این روش در کتاب‌هایی که آن‌ها خوانده‌اند، نیامده است.

وی با تاکید بر این که در شرایط تحریم، مبادله دو جانبه ارزی تنها راه حل است، تاکید کرد: امیدواریم که دولت این کار را انجام دهد. البته این کار نیاز به یک اراده سیاسی و مجریان شجاع دارد. ما پیش از این مجریان شجاعی نداشتیم که این طرح را دنبال کرده و عملیاتی کنند.

سفیر سابق ایران در ونزوئلا با اشاره به تاریخ این پیمان در کشور اکوادور بیان داشت: پول رسمی کشور اکوادور، دلار امریکاست، اما رئیس جمهور این کشور که تحصیل کرده کشور امریکاست، پول مجازی «سوکر» را ایجاد کرد تا بخشی از مبادلات بین این کشور با کشورهای منطقه با این پول انجام شود.

وی تصریح کرد: من معتقدم این طرح احتیاج ندارد که ما مرتبا توجیه کنیم طرح خوبی است بلکه ما در شرایط تحریمی باید بیش از سایر کشورها به دنبال آن باشیم.

اسماعیلی: پیمان پولی دوجانبه، آغازی بر پایان امپراطوری دلار

بابک اسماعیلی، دبیر کارگروه تعامل با دستگاه‌های اقتصادی دولت و مجمع تشخیص مصلحت نظام  بحث را ادامه داده و گفت: ما در خرداد ماه 1390 با کمک جمعی از دانشجویانی که در این زمینه کار کرده بودند طرحی را در مرکز پژوهش‌های موسسه کیهان تهیه کردیم. جلسات خوبی نیز با دوستان در مجلس، کمیسیون برنامه و بودجه، مرکز پژوهش‌ها و البته بانک مرکزی داشتیم اما متاسفانه اراده قوی در این زمینه وجود نداشت.

وی افزود: ما شاهد تجربیات موفقی در کشورهای همسایه همچون پاکستان، هند و ترکیه در این زمینه بودیم که این پیمان را با موفقیت به اجرا درآوردند. از طرفی دیگر کشورهای مختلفی را دیدیم که به دلیل همین دلار با بحران‌های مالی متعددی مواجه شدند.

اسماعیلی در ادامه اظهار داشت: البته موضوعی است که در چند وقت اخیر بسیار مطرح شده است و به نظر من اشتباه است این می‌باشد که برخی افراد از این پیمان به عنوان تنها راه‌حل معضل تحریم‌ها یاد می‌کنند که اینگونه نیست. تحریم‌ها را باید موضوعی جداگانه در نظر گرفت چرا که تحریم به راحتی این پیمان را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد.

وی تصریح کرد: با این‌وجود پیمان پولی دوجانبه یکی از بخش‌های برجسته‌ای است که می‌تواند در مدل اقتصاد مقاومتی مد نظر قرار گیرد و در حال حاضر تنها راه‌حلی است که برای کشور ما باقی مانده است.

این عضو پیوسته انجمن اقتصاددانان ایران تاکید کرد: به نظر من راه افتادن این طرح می‌تواند آغازی باشد بر پایان امپراطوری دلار و امیدواریم این موضوع به عنوان یک طرح در مجلس مورد بررسی قرار گیرد.

قمصری: ایجاد اتاق تهاتر پایاپای برای حذف مبادلات بانکی خارجی

در ادامه محسن قمصری، مدیر امور بین‌الملل شرکت ملی نفت ایران گفت: ما نباید بحث را بگونه‌ای مطرح کنیم که پیمان پولی دوجانبه برای بر هم زدن امپراطوری دلار و یورو در جهان است چرا که ما به دنبال مبارزه با این دو ارز هستیم و در حال حاضر دلار و یورو بر اقتصاد جهان حاکم می‌باشند.

وی ادامه داد: بهتر است ببینیم چه چیزی منافع ما را تامین می‌کند، شاید خوشایند نباشد که بگویم دلار و یورو منافع ما را تامین می‌کند، اما اگر واقعا منافع کشور در گرو این دو ارز است باید به سراغ آن‌ها برویم.

مدیر امور بین الملل شرکت ملی نفت ایران با تاکید بر این که پیمان دو جانبه ارزی نیاز به اراده و خواست دو طرف دارد، افزود: امروزه قدرت در دست آمریکایی‌ها است و آن‌ها از این قدرت هم استفاده می‌کنند، به طوری که  سفیر هند به تهدید آمریکایی‌ها برای ادامه ای.سی.یو اشاره کرده بود که اگر ادامه پیدا کند از صادرات کالاهای هندی به امریکا جلوگیری خواهند کرد.

وی ادامه داد: سفیر کره جنوبی نیز اظهار کرد که در مقابل 17میلیارد دلار مبادله با ایران، 170 میلیارد دلار صادرات به آمریکا داریم چرا که آمریکا ما را تهدید می‌کند که اگر در نقشه‌های آن‌ها همکاری نکنیم، جلوی این حجم از صادرات را می‌گیرند. طبیعی است که آن‌ها نمی‌توانند 170 میلیارد دلار را فدای 17 میلیارد دلار کنند.

قمصری در ادامه اظهار داشت: ما خواهان انجام پیمان‌های پولی دوجانبه هستیم اما بیشتر کشورها ترجیح می‌دهند خرید و فروش و معاملات خود را با دلار انجام دهند به طوری که علی رغم رابطه خوبی که با چینی‌ها داریم آن‌ها نیز حاضر نیستند مبادلات خود با ایران را با پول محلی خودانجام دهند و به دلار و یورو تمایل بیشتری دارند.

وی افزود: اگر در شرایط تحریم بتوانیم، توافقی ایجاد کنیم که مبادلات بانکی حذف شود، کار بسیاری مؤثری در جهت دور زدن تحریم‌ها انجام داده‌ایم همانند تهاتر نفت و برنج و همین طور فولاد مبارکه که در نتیجه همین تهاترها بدست آوردیم.

مدیر امور بین الملل شرکت ملی نفت ایران تصریح کرد: در گذشته تهاترات به صورت کالا به کالا صورت می‌گرفت اما اکنون ما می‌توانیم تهاتر دفتری ایجاد کنیم و جنسی که خرید و فروش می‌شود در دفاتر ثبت کنیم.

وی به مبادلات مرسوم در دنیا اشاره کرد و گفت: در حال حاضر بیشتر مبادلات مالی در قالب دلار صورت می‌گیرد  به خصوص مبادلات نفت خام. البته ما از زمان شروع تحریم‌ها قسمتی از درآمدهای نفتی‌مان را به یورو و سایر ارزها دریافت می‌کنیم.
 

جلال: بحث ما جایگزین کردن ارز دیگری به جای دلار و یورو نیست

در پایان صحبت‌های قمصری، دکتر جلال تذکر داد: بله موضوع یک توافق مالی دوجانبه است و قرار نیست پول جدیدی جایگزین ارز فعلی شود بلکه اگر این پیمان عملیاتی شود اگر چه قیمت‌گذاری و کشف قیمت در نهایت با ارزهایی همچون دلار و یورو اتفاق می‌افتد اما مبادلات می‌تواند طی یک توافق دوجانبه بدون نیاز به دلار تسویه شود.

وی ادامه داد: این موضوع که طرف مقابل نیز باید این توافق را قبول کند ظاهرا شواهدی وجود داد که چند کشور بدون اینکه این سازوکار را راه‌اندازی کرده باشیم اخباری را مبنی برآمادگی خود برای انجام این طرح صادر کرده‌اند.

برخوردار: با اجرای این پیمان مشکلات تجار و فعالان اقتصادی کمتر خواهد شد

در ادامه این هم اندیشی محمد حسین برخوردار، رئیس هیئت مدیره مجمع عالی واردات، به تشریح چرایی اجرای پیمان دوجانبه پولی پرداخت و گفت: پیمان دوجانبه پولی در اوایل سال‌های جنگ تحمیلی راه‌اندازی شد و ما در آن سال‌ها در قبال فروش نفت، کالای اساسی، مواد اولیه و سایر مایحتاج خود را از کشورهای طرف معامله دریافت می‌کردیم.

وی افزود: طبیعتا پیمان پولی دوجانبه بین کشورهایی منعقد می‌شود که هر دو طرف علاقه‌مند به اجرای آن باشند. کره هم این پیشنهاد را به ایران داده است، البته ما از کره مواد اولیه بسیاری وارد می‌کنیم و این پیشنهاد می‌تواند برای ما اثرات مثبتی به همراه داشته باشد.

رئیس مجمع عالی واردات ادامه داد: اجرایی شدن پیمان دوجانبه پولی می‌تواند بسیاری از مشکلات تجار و فعالان اقتصادی داخل کشور را برای تامین ارز از طریق مرکز مبادلات و صرافی‌ها حل کند چرا که در حال حاضر با اجرایی شدن این سیاست بانک‌های دو کشور هستند که با پول‌های معتبر معاملات را انجام می‌دهند.

برخوردار با تاکید بر این نکته که اجرای این سیاست موجب بهبود فضای کسب و کار در کشور می‌شود، اظهار داشت: می‌توان گفت با اجرای پیمان پولی دوجانبه رتبه ایران از لحاظ کسب و کار بهبود پیدا می‌کند  چرا که اکنون در فضای کسب و کار رتبه 159 را داریم.

 وی تصریح کرد: در حال حاضر ایران با عراق و افغانستان نیز پیمان دوجانبه پولی دارد و این پیمان براساس ریال ایران و به صورت یکطرفه منعقد شده است و ریالی که زائرین ایرانی در عراق خرج می‌کنند، در معاملات دو کشور در قبال کالاهای صادراتی  به ایران باز گردانده می‌شود.

رئیس مجمع عالی واردات ادامه داد: پیمان پولی دوجانبه در کشورهایی که با ایران مشکل دارند، می‌تواند گره‌گشا باشد. در حال حاضر مراجعه به اتاق مبادلات ارزی برای دریافت یوآن چین به منظور خرید کالاهای اساسی 3 ماه زمان می‌برد، اما اگر پیمان دوجانبه‌ای وجود داشته باشد، این زمان بسیار کمتر خواهد شد.

برخوردار خاطرنشان کرد: اجرای پیمان دوجانبه پولی در صورت همکاری دولت و طبقات کارشناسی بسیار تاثیرگذار خواهد بود البته اگر مسئولین دولتی همت کنند.

سعیدی تهرانی: ما از سال 90 این طرح را در دستور کار قرار دادیم اما نتیجه‌ای نگرفتیم

سعیدی تهرانی از اداره مطالعات و سازمان‌های بین‌الملل بانک مرکزی در ادامه این هم‌اندیشی اظهار داشت: بانک مرکزی از سال 90 روی این سیاست کار می‌کند و جلسات بسیاری را هم با شورای امنیت ملی و سایر دستگاه‌ها برگزار کرده است و این موضوع جدیدی برای ما نیست.

وی ادامه داد: در شرایط کنونی ایران، ما با کدام کشور می‌توانیم چنین قراردادی ببندیم که به نفعمان نیز باشد؟ مثلا از هند برنج دریافت کردیم. این برنج آلوده و سمی چه فایده‌ای برای کشور ما دارد؟ ما در شرایطی که محدودیت ذخایر ارزی داریم نمی‌توانیم بیگدار به آب بزنیم. باید با کسی که واقعا تمایل دارد و به نفعمان باشد این کار را انجام دهیم.

سعیدی تهرانی تصریح کرد: در اجرای این طرح مهمترین موضوع اراده سیاسی کشورهاست. برخی کشورها تا آخرین مرحله قرارداد هم با ایران پیش می‌روند ولی در آخر کار به خاطر عواقب تحریم‌ها از انعقاد قرارداد جلوگیری می‌کنند.

وی در ادامه اظهار داشت: این پیمان باید با کشورهایی بسته شود که علاوه بر رابطه اقتصادی مشترک روابط سیاسی مشترک هم داشته و با یکدیگر هم سو باشند.

این مقام مسئول با بیان اینکه ذخایر ارزی بانک مرکزی با محدودیت روبه رو است، گفت: ما نمی‌توانیم در پیمان‌های دوجانبه پولی ریسک‌های بالا را قبول کنیم و منافع ملی را به خطر بیندازیم، کشورهای هند، ترکیه و پاکستان جلو آمدند ولی به همین دلایل قرارداد پیمان دوجانبه با آن‌ها نهایی نشد.

سعیدی تهرانی با اشاره به اینکه این بانک مرکزی بررسی‌های لازم برای پیمان دوجانبه پولی را آغاز کرده است، افزود: بانک مرکزی کار را شروع کرده ولی طرف مقابل هم باید مصمم باشد تا این پیمان عملیاتی شود. برهمین اساس است که می‌گویم پیمان‌های دوجانبه باید بین کشورهایی انجام شود که از لحاظ تراز تجاری مشابه یکدیگر باشند.

وی اضافه کرد:  در این مورد با کشور هند مذاکراتی انجام شد و هند نیز تاکید کرد اوراق طلا در ازای معاملات پرداخت می‌شود ولی این اوراق طلا برای بانک مرکزی ایران به صرفه نیست و ریسک بالایی دارد  چرا که ذخایر ارزی محدود است و نمی‌توان با ثروت و ذخایر ملی بازی کرد.

سعیدی تهرانی با اشاره به پیمان‌های پولی دوجانبه در چین گفت: پیمان پولی دوجانبه برای کشوری همانند چین که اقتصادش توسعه پیدا کرده است مناسب می‌باشد و می‌بینیم که در حال حاضر 24 پیمان از 47 پیمان مربوط به این کشور است اما این پیمان در این کشور سیاسی است چرا که می‌خواهد یوآن را تقویت کند و این ارز را وارد ذخایر ارزی کشورهای بین‌المللی نماید.

وی ضمن اشاره به اینکه در پیمان پولی فقط هدف تجارت نیست، ادامه داد: در این طرح اعتبار ارز‌های واسط مطرح است چرا که کشورها می‌خواهند بر اعتبار ارزهای خود بیافزایند.

سعیدی تهرانی با تاکید بر ضرورت هماهنگی و همسویی کشورها در پیمان دوجانبه پولی تصریح کرد: مفهوم پیمان پولی دوجانبه هماهنگی و همسویی با یکدیگر است. بین ایران با کدام کشور در شرایط فعلی تحریمی این همسویی وجود دارد؟ انعقاد پیمان با افغانستان و عراق چه نفعی برای کشور ما دارد؟ ورود پول این کشورها به ذخایر ارزی ما چه فایده‌ای دارد؟

وی افزود: در عین حال برخی از کشورها می‌گویند ریال ایران را قبول ندارند و ارز خاصی مثلا لیر ترکیه یا وون کره را پیشنهاد می‌دهند اما نباید در این قراردادها به گونه‌ای عمل شود که ارزهای بی‌مصرف برای کشور باقی بماند. این ارزها برای بانک مرکزی همانند محصولی بی‌ارزش است.

این مقام مسئول در بانک مرکزی خاطرنشان کرد: اول باید بنیه‌های تولید در داخل ایران تقویت شود بعد از آن به تقویت ارز داخلی کشورمان در منطقه بپردازیم. در حال حاضر شرایط کشور به گونه‌ای نیست که برای ذخایر ارزی سیاست‌های پرریسک را در نظر بگیریم.

جلیلی: 18 کشور آسیایی تمایل دارند با ایران پیمان دوجانبه پولی منعقد کنند

اسماعیل جلیلی، دبیر کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی نشست هم‌اندیشی را با طرح این سؤال که آیا سایر کشور ریسک نوسانات ریال ایران را خواهند پذیرفت؟ ادامه داد و گفت: اگر ریسک بین المللی و محلی یورو و دلار کمتر از ریسک ارز محلی ما باشد آیا منطقی است که مبادلات با پول ملی انجام شود؟

وی افزود: ما باید رویکردی را انتخاب کنیم تا به تقویت پولی ملی‌مان کمک کند.کشور ما با قدمت و تاثیرگذاری در حوزه تجارت جهانی در سالیان دور حرف‌های زیادی برای گفتن داشت امروز در ششرایط سختی قرار گرفته است که باید تلاش کنیم از راه‌های مختلفی بهره جوییم تا دوباره بتوانیم به این نقش‌آفرینی در حوزه اقتصاذی و تجارت جهانی خودی را به نمایش بگذاریم.

این نماینده خانه ملت ادامه داد: بعد از اعمال تحریمها و محدودیت‌های ایجاد شده در مبادلات ارزی، هند حاضر شد با روپیه با ما مبادله کند اما ما قبول نکردیم. 3.5 میلیارد نفت خامی که صادر شد و درآمد حاصل از آن بلوکه شد، به دلیل این که در نظام اقتصادی هند سالانه 20 درصد از ارزش پول ملی کاهش می یابد، در مقابل مبادله با روپیه مقاومت کردیم و ارز واسط را پول روسیه قرار دادیم.

وی با اشاره به این که کشورها علاقمند به تسهیل مبادلات با کشورها هستند گفت: در یک جلسه آسیایی که 18 کشور با اقتصاد مناسب حضور داشتند، اکثر کشورها اعلام کردند که مشکل قانونی برای پیمان دو جانبه با ایران نداریم اما مسئله اعتماد در این رابطه وجود دارد که به بی اعتمادی به اقتصاد ایران باز می گردد.

جلیلی تاکید کرد: قبل از توجه به ارز ملی یا محلی باید به اقتصادی پایدار با رشد مناسب داشت؛ به طوری که مورد پذیرش قرار بگیریم و پول ملی را به سایر کشورها به قبولانیم. اما این دلیل نمی شود که این روش را به عنوان رویکردی متنوع نادیده بگیریم چرا که می توان از آن در سبد تجاری خود استفاده کنیم؛ البته این کار شتاب زده امکان پذیر نخواهد بود.
 

ایروانی: باید به طرف مقابل نیز این حق را بدهیم که جوانب طرح را بسنجد

ایروانی، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام در ادامه این نشست با اشاره به تاریخچه قدیمی پیمان پولی دو جانبه گفت: سال 1350 با چین ما چنین قراردادی داشتیم که مبنای آن نیز ریال بود. با اکو نیز همچنین پیمانی بسته شده بود که البته مبنای آن دلار بود اما تبادلات ارزی آنچنانی انجام نمی‌شد.

وی افزود: در زمان جنگ کمیته‌ای تشکیل شد که در معاملات تجاری بین‌المللی یک طرف کشور ما قرار داشت و طرف دیگر کمپانی‌ای بزرگ و هر کالایی از هر نقطه‌ای از جهان به راحتی می‌توانستیم دریافت کنیم.

ایروانی تصریح کرد: زمانی که کشور در زمان جنگ است قطعا باید راهکارهای مهم را بررسی و کارشناسی کنیم و با سنجش میزان ریسک آن طرح را عملیاتی کنیم.

وی در ادامه اظهار داشت: ما نباید تنها به منافع خود نگه کنیم بلکه این حق را به طرف مقابل خود نیز باید بدهیم که تمام جوانب را بسنجد. باید این حق را به رسمیت بشناشیم. 

 ایروانی با تأکید بر اینکه پیمان دوجانبه پولی پیشینه تاریخی دارد تصریح کرد: بعد از جنگ حتی ایران پیمان سه‌جانبه با اوکراین و افغانستان امضاء کرد.

این عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام افزود: این پیمانها می‌تواند کمک خیلی خوبی در روابط سیاسی کشورها باشد البته باید بنیان همکاری‌های بلندمدت در اجرای این سیاست مورد توجه قرار گیرد.

وی با طرح این پرسش که افق و آرایش اقتصاد جهانی در آینده چیست ادامه داد: الان سهم کشورهای بیریکس نزولی شده و در مقابل سهم اقتصادهایی مانند چین رو به افزایش است بنابراین باید ایران در انعقاد این قراردادها با کشورهای در حال رشد وارد معامله شود.

ایروانی به ارزهای جهان‌روا و پول جهانی اشاره و تصریح کرد: دلار بعد از جنگ جهانی دوم جهان‌روا شد و در سال 1971 اوپک طبق یک قانون نانوشته تصمیم گرفت تمام معاملات فروش نفت و قراردادهای آن با دلار انجام شود؛ بعد از این بود که دلار پرنوسان شد.

وی به ورود ارز یورو از سال 2000 میلادی اشاره کرد افزود: اقتصاددانان ورود یورو را فاجعه می‌دانستند البته بحران مالی 1997 و شرایط قبل از آن باعث شد کشورها در جریان کاهش ارزش منابع‌شان و ضرورت تنوع ذخایر ارزی قرار گیرند.

این عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام ادامه داد: روابط سیاسی به کاهش ارزش معاملات دلار دامن می‌زند به عنوان نمونه روسیه بعد از اینکه با آمریکا به مشکل خورد ظرف یک هفته تصمیم گرفت دلار را حذف کند از همین رو باید توجه داشت که واکنش‌های سیاسی همیشه نظامی نیستند بلکه با سیاست‌های اقتصادی می‌توان با جریان‌های سیاسی برخورد کرد.

سبحانی: بانک مرکزی در مورد مسائلی اظهارنظر می کند که صلاحیت ندارد

در ادامه سبحانی در انتقاد به سخنان ایروانی گفت: جلسه ما جلسه بررسی پیمان‌های دوجانبه پولی بود، بحث آزاد نبود وگرنه حرف‌های زیادی برای گفتن وجود دارد.

وی افزود: اگر کشوری پیدا شد که با کشور ما چنین پیمانی منعقد کند بانک مرکزی باید قبول کرده و آمادگی داشته باشد.

سبحانی ادامه داد: تصمیمات هر کشوری به شرایط آن بستگی دارد. درست است که در شرایط عادی مدیریت آمرانه خوب نیست اما در شرایط جنگی باید سریعا تصمیم گرفت و دستور داد. کشور ما اکنون در شرایط عادی قرار ندارد اگر چه در شرایط عادی نیز انعقاد پیمان هایی این چنین مفید است. بازیگر این قضیه بانک مرکزی است.

وی با بیان این که بانک مرکزی ایران در این زمینه آخر است گفت: بانک مرکزی باید از درخواست کشورهای دیگر برای بستن پیمان استقبال کند. حال ممکن است با یک کشور ملاک پول ملی دو کشور باشد، با یک کشور پایه طلا و دیگری پایه دلار بگذاریم. مهم این است که مسئله حل شود اما مشکل بزرگتر این است که بانک مرکزی درباره مسائلی اظهار نظر می کند که صلاحیت ندارد؛ مثل واردات برنج از هند. چه معنی دارد که سرکار خانم می گویند برنج از هند بیاوریم به درد نمی خورد پس وزارت کشاورزی نیز باید بگوید با فلان سیستم اقتصادی کار کنید به درد می خورد؟

سبحانی ادامه داد: با توجه به این که مصرف برنج در کشورهای همسایه مانند ترکیه بالاست می توانستیم طلب نفتی خود را با برنج هند تهاتر کنیم و بعد برنج را به کشورهای همسایه بفروشیم.

این دیپلمات سابق کشور خاطرنشان کرد: اگر در جنگ نظامی، فرماندهان نظامی باید تصمیم بگیرند در جنگ اقتصادی باید فرماندهان اقتصادی که همان بانک مرکزی است، متناسب با شرایط تصمیم گیری کند.
 

قوام‌پور: برای عملیاتی کردن این پیمان به یک پشتوانه قوی نیاز داریم

قوام پور، مدیر سرمایه گذاری شرکت ملی نفت ایران با اشاره به این که نفت خام پشتوانه کشور است گفت: گاهی پیشنهاد می شد که در کشورهایی که نفت ایران را می خرند حسابهای دو یا سه جانبه با پشتوانه نفت خام افتتاح شود.

وی ادامه داد: درگذشته می توانستیم در برابر اعتبار ریالی خریداران، به آنها نفت بفروشیم اما اکنون شاید برای ایجاد چینین حسابهایی با پشتوانه پولی دیر شده باشد.

قوام پور تصریح کرد: واقعیت این است که وزارت نفت تجهیزاتی نیاز دارد که با دو سه پیمان ارزی محدود نمی توان آنها را تهیه کرد؛ چرا که ممکن است به یک فناوری خاص نیاز داشته باشد که در اختیار کشوری است که مبادلات آن با دلار یا یورو انجام می شود.

کریمی: بانک مرکزی در اجرای پیمان دو جانبه ارزی پای کار نیست

کریمی هم اندیشی بررسی پیمان دو جانبه پولی را اینگونه ادامه داد: مبادلات ارزی دوجانبه برای پوشش ریسک انجام می شوند.

وی با اشاره به این که پیمان ارزی دو جانبه ای میان بانکهای مرکزی بسته می شود گفت: با توجه به این که بانکهای مرکزی مسئول کاهش ارزش پول ملی هستند، بنابراین این ریسک را در این زمینه کاهش می دهند.

این اقتصاددان با اشاره به این که از دسامبر 2007 مبادله ارزی به این شیوه توسط آمریکایی ها ابداع شد گفت: این کشور برای این که ارزش دلار را برای کشورهایی که مدعی بودند ارزش دلار در بحرانها نوسانات دارد حفظ کند از این شیوه استفاده کرد، بعد از آن چینیها این روش را استفاده کردند.

کریمی ادامه داد: در کشورهایی که نوسانات ارزی شان زیاد است مانند ایران که ماهانه یک درصد تورم دارد، پله های کوچک تر را انتخاب می شود. بنابراین بحث این نیست که کشورها حاضر نیستند با ریال ایران که پر نوسان است مبادله کنند بلکه این شیوه ریسک مبادله با ارزهای دیگر را کاهش می دهد و طرفین می توانند از طلا یا نفت هم به عنوان پایه استفاده کند. حتی روسها در تلاش هستند که انرژی را پایه قرار دهند.

وی تصریح کرد: در اجرای پیمان دو جانبه ارزی تنها کسی که پای کار نیست، بانک مرکزی است؛ این بانک بدون دلیل اعتقادی به این کار ندارد؛ مدیران دوره قبل نیز دغدغه انجام این موضوع را نداشتند. مدیران سابق بانک مرکزی مصداق کسی بودند که خود را به خواب زده بودند. این در حالیست که بانک مرکزی خط مقدم جنگ اقتصادی است.

اسماعیلی: بانک مرکزی نتایج بررسی پیمان پولی دوجانبه را در رسانه‌ها منتشر کند

بابک اسماعیلی، دبیر کارگروه تعامل دستگاه‌های اقتصادی دولت و مجمع تشخیص مصلحت نظام با تأکید بر اینکه بانک مرکزی باید به‌صورت جدی اجرای این پیمان پولی را در دستور کار قرار دهد، گفت: وضعیت اقتصادی ما معمولی نیست، بانک مرکزی باید وارد عمل شود و برنامه‌های آفندی و پدافندی خود را برای مقابله با این بحران ارائه دهد.

وی اضافه کرد: در گذشته بنده مذاکره‌ای با آقای بهمنی در زمان حضور ایشان در بانک مرکزی داشتم، وی گفت بدنه کارشناسی بانک مرکزی اعتقادی به این کار ندارد.

اسماعیلی در واکنش به توضیح بانک مرکزی مبنی بر اینکه این طرح در این بانک مورد رسیدگی قرار گرفته است، گفت: اگر بانک مرکزی پیمان دوجانبه پولی را مورد رسیدگی قرار داده است، باید نتایج آن را در رسانه‌ها منتشر کند.