علتی که عربستان برای کشتار حجاج ایرانی مطرح کرد/ واکنش امام (ره) به کشتار حجاج در مکه

گروه فرهنگی «خبرگزاری دانشجو»؛ عید قربان نخستین سال پس از پیروزی انقلاب اسلامی برابر با 30 آبان 1358 امام خمینی به حجاج پیامی داد و در آن حج را در عین عبادی بودن یک عمل سیاسی خواند. ایشان در این پیام به وضوح ابعاد سیاسی اسلام را مورد بررسی قرار داده و بر محتوای عمیق حج تاکید کردند. در بخشی از این پیام آمده است‌: «مسلمانان باید در حج به صرف صورت قناعت نکنند و از چنین کنگره عظیمی که امکان برپایی‌اش برای هیچ مقام و دولتی ممکن نیست، مگر اراده خدا، به نفع مسلمین استفاده شود».


تظاهرات آرام مردمی که همزمان با برپایی حج‌ در مرکز تجمع مسلمانان صورت می‌گرفت، دست بردن در لانه زنبور بود و واکنش‌های متعدد علمای حجاز را به دنبال داشت تا آنکه در سال 1360، پادشاه عربستان سعودی، ملک خالد بن عبدالعزیز، به امام خمینی(ره) نامه‌ای نوشت و نظر علمای حجاز مبنی بر فردی بودن حج را اعلام و برپا داشتن تظاهرات در حج را بدعت دانسته و مزاحمتی برای دیگر حاجیان.


امام خمینی (ره) هجدهم مهرماه همان سال در پاسخ به او چنین نوشت: «... این جانب تمام گرفتاری‌ها و بدبختی‌های مسلمین و دولت‌های کشورهای اسلامی را در اختلاف و نفاق بین آنان می‌دانم. چرا باید دولت‌های اسلامی با داشتن قریب یک میلیارد جمعیت و در دست داشتن ذخیره‌های زیر زمینی، بویژه موج‌های نفت که رگ حیات ابر قدرت‌هاست و برخورداری از تعلیمات حیاتبخش قرآن کریم و دستورات عبادی - سیاسی پیامبر اسلام - صلی الله علیه و آله و سلم - که مسلمانان را به اعتصام به «حبل الله» دعوت و از تفرقه و اختلاف تحذیر می‌فرماید و با داشتن ملاذ و ملجایی چون حرمین شریفین‌ که در عهد رسول الله - صلوات الله علیه - مرکز عبادت و سیاست اسلامی بوده و پس از رحلت آن بزرگوار مدت‌ها نیز چنین بوده است و طرح فتوحات و سیاسات از آن 2 مرکز بزرگ سیاسی - عبادی ریخته می‌شده است، اکنون به واسطه کج‌فهمی‌ها و غرض‌ورزی‌ها و تبلیغات وسیع ابرقدرت‌ها کار را به آنجا بکشانند که دخالت در امور سیاسی و اجتماعی‌ که مورد احتیاج مبرم و از اهم امور مسلمین است‌ در حرمین شریفین جرم شناخته شود و پلیس سعودی در داخل مسجد الحرام و در جایی که به حکم خدا و به نص قرآن مجید برای همه کس حتی منحرفان محل امن است با چکمه و سلاح به مسلمانان حمله کرده و آنان را مضروب و دستگیر کنند و به زندان بفرستند. جرم این مسلمانان شعار بر ضدآمریکا و اسرائیل، این دشمنان خدا و رسول بوده است... اگر دولت حجاز از این فریضه عبادی – سیاسی‌ که هر سال در مواقف کریمه حرمین شریفین با حضور میلیونی مسلمانان تشکیل می‌شود، استفاده سیاسی - اسلامی می‌کرد، احتیاج به آمریکا و هواپیماهای آواکس آن و دیگر ابرقدرت‌ها نداشت و مشکلات مسلمانان حل می‌شد. اخیرا به این نکته تاکید می‌کنم که از مکتوب شما ظاهر می‌شود که گزارش‌های دروغ و انحرافی به شما داده می‌شود. چنانکه نوشته‌اید شعارهای زائران ایرانی موجب نارضایتی و تنفر زائران بیت‌الله شده است. بهتر بود شما اشخاص امینی را مامور گزارش‌ها کنید تا معلوم شود شعار ضداسرائیل و آمریکا موجب تنفر و نارضایتی زائران نشده، بلکه برخورد ماموران دولت سعودی و ضرب و هتک و به حبس کشیدن میهمانان خدای متعال‌ به جرم شعار علیه اسرائیل و آمریکا، موجب تنفر و نارضایتی مسلمانان جهان و بویژه زائران بیت‌الله الحرام و حرم معظم رسول‌الله – صلی‌الله علیه و آله و سلم - شده است. از خداوند متعال خواستارم که مسلمانان را از خواب غفلت بیدار و عظمت اسلام را روز افزون فرماید‌ و مسلمانان و بویژه دولتمردان را به آنچه صلاح اسلام و مسلمین است، هدایت فرماید...».


شجاعت امام‌ به خالد فهماند که از این راه طرفی نمی‌بندند و ایشان دست او را خوانده‌اند اما تا سال 1366 اتفاقی نیفتاد و مراسم برائت از مشرکین برگزار می‌شد تا این که سال 66 اتفاق که نباید، افتاد و کشتار خونین مکه به وقوع پیوست.  


مراسم برائت از مشرکین آن سال با تلاوت آیاتی از قرآن آغاز می‌شود و پلاکاردها که حاوی شعارهایی علیه آمریکا و اسرائیل و دعوت جامعه اسلامی به وحدت است، بالا می‌رود. بخش‌هایی از پیام امام خوانده و سپس ترجمه می‌شود. پس از سخنرانی مهدی کروبی به عنوان سرپرست حجاج ایرانی تظاهر‌کنندگان به آرامی به سوی سه‌راهی شعب ابوطالب حرکت می‌کنند؛ زنان و مردان در صفوفی جداگانه و جانبازان و زنان پیش روی جمعیت.


ساعت 18:40 راهپیمایی به نقطه پایانی خود می‌رسد و بلندگو‌ها خاموش می‌شود و مردم به شعارهای خود خاتمه می‌دهند و پلاکاردها جمع می‌شود. اما این آغاز کار ماموران امنیتی است که از زمان آغاز راهپیمایی در دو‌سوی خیابان ایستاده بودند. از فراز ساختمان‌ها بر سر و روی مردم آب سرد ریخته می‌شود، سپس آب ولرم و آب جوش، هرکس به سویی می‌گریزد. ماموران گارد سلطنتی و نیروهای امنیتی با باتوم به سوی مردم هجوم می‌آورند و بر سر و روی حجاج بی‌گناه می‌کوبند.


همزمان از فراز ساختمان‌ها آجر، شیشه و بلوک سیمانی است که بر سر مردم ریخته می‌شود. سوغات دیگر نیروهای امنیتی سعودی برای حجاج، شلیک گازهای سمی و خفه کننده است و رگبار گلوله. آنها حتی آمبولانس‌های حامل مجروحان را نیز مورد حمله قرار می‌دهند و از جمع‌آوری مجروحان جلوگیری می‌کنند.


حادثه فرو می‌نشیند اما دولت سعودی از اعلام هرگونه آماری خودداری می‌کند و تا48  ساعت بعد هیچ آماری از تعداد شهدا و مجروحان ارائه نمی‌دهد و کسی نمی‌داند که زائران گم شده را کجا باید جست‌و‌جو کرد. آنچه سکوت سعودی را تلخ‌تر و سنگین‌تر می‌کند حضور زنان و جانبازان در صفوف ابتدایی و حمله ماموران امنیتی به آنهاست.


هشتم ذیحجه، وزارت کشور سعودی بیانیه‌ای رسمی منتشر می‌کند و آمار شهدا و جانبازان را ارائه می‌دهد؛ 402کشته که 275 نفر ‌آنها ایرانی بودند و نیمی از شهدا را نیز زنان تشکیل می‌دادند و 649 زخمی. آنها اخلال در مراسم حج و هجوم با سنگ و چوب و چاقو به سمت مسجد‌الحرام را دلیل درگیری عنوان کرده و دلیل کشته شدن حجاج را زیر دست و پا ماندن آنها اعلام می‌کنند. در اطلاعیه رسمی وزارت کشور سعودی، علت درگیری ماموران با حجاج، جلوگیری از هرج و مرج عنوان می‌شود.


از دیگر سو، دولت سعودی از پذیرش هیات تحقیق ایرانی و تحویل اجساد شهدا و انتقال مجروحان تا مدتی جلوگیری می‌کند. این درحالی است که ماموران سعودی اجازه مداوای بخشی از مجروحان حادثه را در بیمارستان‌ها نمی‌دهند و کسانی که در صورت مداوا درمان می‌شدند، به شهادت می‌رسند.


در پیام امام خمینی (ره) که به مناسبت کشتار حجاج صادر شد آمده است:


«... اين حوادث، غيرمترقبه و شگفت‌آور نيست كه دوباره دست كثيف آمريكا و اسرائيل از آستين رياكاران و سردمداران كشور عربستان و خائنين به حرمين شريفين به درآيد و قلب بهترين مسلمانان و عزيزان و ميهمانان خدا را نشانه رود و مدعيان سقايت حاج و عمارت مسجدالحرام، خيابانها و كوچه هاى مكه را از خون مسلمانان سيراب كنند... اگر از صدها وسيله تبليغاتى استفاده مى‌كرديم و اگر هزاران مبلغ و روحانى را به اقطار عالم مى‌فرستاديم تا مرز واقعى بين اسلام راستين و اسلام امريكايى و فرق بين حكومت عدل و حكومت سرسپردگان مدعى حمايت از اسلام را مشخص كنيم، به صورتى چنين زيبا نمى‌توانستيم، و اگر مى‌خواستيم پرده از چهره كريه دست‌نشاندگان آمريكا برداريم و ثابت كنيم كه فرقى بين محمدرضاخان و صدام آمريكايى و سران حكومت مرتجع عربستان در اسلام‌زدايى و مخالفتشان با قرآن نيست و همه نوكر امريكا هستند و مامور خراب كردن مسجد و محراب و مسئول خاموش نمودن شعله فرياد حق‌طلبانه ملتها، باز به اين زيبايى ميسر نمى‌گرديد، و همچنين اگر مى‌خواستيم به جهان اسلام ثابت كنيم كه كليدداران كنونى كعبه لياقت ميزبانى سربازان و ميهمانان خدا را ندارند و جز تامين آمريكا و اسرائيل و تقديم منافع كشورشان به آنان كارى از دستشان برنمى آيد، بدين خوبى نمى‌توانستيم بيان كنيم و اگر مى‌خواستيم به دنيا ثابت كنيم كه حكومت آل سعود، اين وهابيهاى پست بي‌خبر از خدا بسان خنجرند كه هميشه از پشت در قلب مسلمانان فرو رفته‌اند، به اين‌اندازه كه كارگزاران ناشى و بى اراده حاكميت سعودى در اين قساوت و بى رحمى عمل كرده‌اند، موفق نمى‌شديم و حقا كه اين وارثان ابى سفيان و ابى لهب و اين رهروان راه يزيد روى آنان و اسلاف خويش را سفيد كرده‌اند. ... ما همه اين جنايتها را به حساب امريكا گذاشته‌ايم و به يارى خدا و در موقع مناسب به حساب آنان خواهيم رسيد و انتقام فرزندان ابراهيم را از نمرودها و شياطين و قارونها خواهيم گرفت...».