اما و اگرهای استانی شدن انتخابات؛ از مجلس پنجم تا نهم

به گزارش خبرنگار پارلمانی «خبرگزاری دانشجو»، صبح روز سه شنبه یکم اردیبهشت ماه ۹۴ نمایندگان مجلس در جلسه علنی کلیات طرح استانی شدن انتخابات مجلس شورای اسلامی را مورد بررسی قرار دادند.

وکلای ملت پس از استماع نظرات مخالفان و موافقان در ‌‌نهایت کلیات این طرح را با ۱۴۹ رای موافق به تصویب رساندند سپس طرح مذکور با رای مجدد بهارستانی‌ها به کمیسیون شورا‌ها کوچ کرد تا بعد از چکش کاری‌های کار‌شناسان برای بررسی نهایی به صحن علنی باز گردد البته پیش از این وکلای ملت در  اذرماه سال گذشته به فوریت طرح مذکور رای مثبت داده بودند.

قدمت طرح استانی شدن انتخابات به مجلس پنجم بازمیگردد بار‌ها این طرح به شورای نگهبان رفته است اما به دلیل ایرادات قانونی راه خیابان امام خمینی تا بهارستان را دوباره بازگشته است.

طرح استانی شدن انتخابات زوایای متفاوتی دارد این طرح هم از آن دسته طرح‌هایی است که حرف و حدیث درباره‌اش زیاد است اما قبل از شنیدن نظرات موافقان و مخالفان طرح مذکور باید ببینم که این طرح چیست؟ و چه می‌خواهد؟

این طرح همانطور که از اسمش مشخص است، نامزد‌ها برای یک شهرستان نامزد نمی‌شوند، بلکه برای استانشان نامزد می‌شوند و رقابت بین تمام نامزدهای یک استان به صورت می‌گیرد و از هر حوزه انتخابیه موجود در حوزه استانی نامزد یا نامزدهایی که حداقل ۱۵ درصد آرای صحیح مأخوذه حوزه انتخابیه را کسب کنند و بالا‌ترین رای را در کل استان بدست آوردند، نماینده یا نمایندگان استان از آن حوزه انتخابیه محسوب می‌شوند.

موافقان و مخالفان استانی شدن چه می‌گویند؟

عباس حاجی دلیگانی نماینده مردم اصفهان در خانه ملت در مخالفت با طرح مذکور به خبرنگار ما گفته است: این طرح باعث خواهد شد تا نقاط محروم از چشم نمایندگان بیفتد و ارتباط مردم با نمایندگان کاهش پیدا خواهد کرد.

وی در ادامه می‌گوید: عدم حضور مردم در پای صندوق‌های رای از دیگر آسیب‌های طرح استانی شدن انتخابات است و حتی باعث خواهد شد تا نظارت مجلس بر مشکلات مردم و دستگاه‌ها اداری کاهش یابد و همچنین رصد نمایندگان به مشکلات مردم نیز از دیگر آسیب‌های این طرح به شمار می‌آید، با اجرایی شدن طرح استانی شدن انتخابات نمایندگان دیگر پناهگاهی برای مردم نخواهند بود و مردم نمی‌توانند مشکلات خود را به نمایندگانشان انتقال دهند و حالت اشرافی‌گری در مجلس افزایش خواهد یافت.

حاجی دلیگانی همچنین معتقد است که با اجرایی شدن این طرح دست مظلومین برای رسیدن به خواسته‌هایشان به مسئولان کشوری کاسته خواهد شد و این طرح به نوعی برای نمایندگان تداخل کاری نیز به وجود خواهد آورد.

این نماینده مجلس شورای اسلامی به دیگر اثرات منفی اجرایی شدن طرح استانی شدن اشاره می‌کند و می‌افزاید: با اجرا شدن استانی انتخابات هزینه‌های انتخاباتی نمایندگان بالا‌تر می‌رود و افرادی در مجلس حضور خواهند یافت که با لابی‌های اشرافی‌گری در ارتباط هستند و افرادی که نخبه و توان علمی دارند دیگر نخواهند توانست به مجلس راه پیدا کنند.

 
وی در ادامه ایجاد حامیان مالی جدید را از دیگر آسیب‌های طرح استانی شدن انتخابات برشمارد و ادامه می‌دهد: با اجرایی شدن طرح استانی شدن انتخابات حامیان مالی جدیدی بر روی کار خواهند آمد که بعد‌ها همین اسپانسر‌ها برای نمایندگان مشکلات جدی ایجاد خواهند کرد.

مهدی دواتگری، نماینده مراغه یکی دیگر از مخالفین کلیات طرح استانی شدن انتخابات مجلس است که می‌گوید: ما امروز در برابر یک آزمون بزرگ قرار گرفته‌ایم، این طرح این شائبه را در اذهان عمومی ایجاد می‌کند که نمایندگان برای تثبیت دوره نمایندگیشان به دنبال این طرح هستند، حال سوال این است که آیا چنین طرحی می‌تواند جامع باشد؟

نماینده مردم مراغه در مجلس شورای اسلامی با اشاره به جزئیات این طرح، می‌افزاید: طبق این طرح فردی پیروز انتخابات می‌شود که ۱۵ درصد رای در سطح شهرستان و ۸۵ درصد رای را از سطح استان کسب کند؛ حال اینکه ما احزاب قوی در کشور نداریم که در سطح استان فعال بوده و نمایندگان در ذیل آن شناخته شوند.

وی همچنین گفته است: در چنین شرایطی نماینده چگونه برای کل استان تبلیغ کند. نمایندگان پل ارتباطی مردم و نظام هستند که با تصویب این طرح این پل قطع می‌شود.

شکرخدا موسوی نماینده مردم اهواز در مجلس شورای اسلامی به عنوان مخالف سر سخت طرح استانی شدن، تصریح می‌کند: این طرح ضمن کاهش مشارکت مردم در انتخابات باعث قطع ارتباط مردم با نمایندگان می‌شود. حال اینکه اکنون نمایندگان رابط بین حاکمیت و مردم هستند.

نماینده مردم اهواز در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه استانی شدن انتخابات باعث به قدرت رسیدن صاحبان قدرت و ثروت می‌شود، گفت: این طرح حساسیت‌های قومی دارد. در دوره‌های قبلی شورای نگهبان با آن مخالفت کرده بود و آن را قابل پذیرش ندانست.

وی تاکید کرد که باید طرحی به تصویب مجلس برسد که به نفع مردم باشد و نه برای آن‌ها مشکلاتی ایجاد کند

علی مطهری نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی در تشریح موافقتش با طرح استانی شدن می‌گوید: پرداختن به مسائل جزئی باعث شده وقت نمایندگان برای انجام امور نمایندگی خود کم شود، این طرح باعث می‌شود نمایندگان در زمینه قانونگذاری وقت بیشتری داشته باشند و وقت خود را صرف مسائل کلان، ملی و استانی کنند که این موضوع ارتقای سطح کاری مجلس را در پی خواهد داشت. همچنین از خرید و فروش احتمالی آرا در حد بالایی جلوگیری می‌کند، زیرا خرید و فروش آرا در استان‌ها کار بسیار مشکلی است.

این نماینده مردم در خانه ملت می‌افزاید: طرح مذکور باعث می‌شود که از وعده‌های محلی کاندیدا‌ها در جریان انتخابات جلوگیری شود و همچنین از اینکه یک نماینده به دلیل رأی‌های طایفه‌ای چند دوره نماینده مجلس شود، جلوگیری می‌کند و نتیجه آن ایجاد احزاب قوی و تشکیل اتاق فکرهایی است که می‌توانند کاندیدا در انتخابات معرفی کنند.

مطهری ادامه می‌دهد: ایجاد وحدت بیشتر بین نمایندگان استانی از مزایای دیگر طرح مذکور است. طرح استانی شدن انتخابات مجلس باعث کاهش حضور مردم در انتخابات نمی‌شود و با اصل قانون اساسی تناقضی ندارد، چون در اصل ۶۲ قانون اساسی، شرایط و کیفیت انتخابات را قانون تعیین می‌کند. البته در طرح مذکور کاستی‌هایی وجود دارد که در صورت تصویب کلیات می‌توان به صورت دوشوری آن‌ها را بررسی کرد.

احمدعلی مقیمی نماینده مردم بهشهر نیز به عنوان موافق کلیات استانی شدن انتخابات، گفته است: این طرح از مجلس پنجم در دستور کار بوده تا در ‌‌نهایت به مجلس نهم رسیده است و در هر مرحله ایراداتی در مورد آن مطرح می‌شد.

نماینده مردم بهشهر در مجلس شورای اسلامی می‌افزاید: این طرح ایرادات گذشته را برطرف کرده و کاندیدا‌ها با پشتوانه رای حوزه‌های انتخابیه و استان وارد مجلس می‌شوند و می‌توانند بهتر به کارهای ملی و امور نمایندگی بپردازند و این طرح باعث ارتقای سطح کیفیت قانونگذاری می‌شود.

با توجه به آنچه گفته شد به نظر می‌رسد که هدف اصلی طرح مذکور این باشد که نمایندگان تنها تعلق خاطر به یک حوزه نداشته باشند اما از سوی دیگر مفاد اعتبارنامه نمایندگان  (اصل ۸۴ قانون اساسی) مرتفع کننده این دغدغه هم است چرا که براساس اعتبار نامه نمایندگان علاوه بر نظارت مضاعف، سبب می‌شود نماینده‌ای که از نظر انتخاب حقانیت محلی داشته حقانیت ملی پیدا نماید و بدین گونه در برابر تمام ملت مسئول است و حق دارد در همه مسائل داخلی و خارجی اظهار نظر نماید.

گزارش : سحر بخشی روشن