آقای مشاور دولت اعتدال! خودکفایی «مزخرف» است یا طرح «نکاشت»؟

به گزارش خبرنگار اقتصادی «خبرگزاری دانشجو»، امنیت غذایی و ایمنی غذا از واژه‌هایی مهم و کاربردی است که امروزه در اسناد توسعه‌ای به آن پرداخته شده و از سوی مسئولان به کار گرفته می‌شود.

امنیت غذایی به دسترسی همه افراد یک جامعه، در تمام ادوار عمر به غذای کافی و سالم برای داشتن زندگی سالم و فعال گفته می‌شود و در آمد خانوار از عوامل مهم در تامین امنیت غذایی در یک نظام اجتماعی می‌باشد. عامل مهم دیگر در تامین امنیت غذایی جامعه، ذائقه و دانش تغذیه‌ای خانواده‌ها در نحوه تخصیص بودجه برای تهیه بهترین نوع غذای در دسترس و چگونگی تقسیم غذا در خانواده می‌باشد.

امنیت غدایی زمانی تامین می‌شود که سرانه سبد غذایی خانواده به صورت صحیح انتخاب و تهیه شود، برای افراد خانواده کافی و به صورت صحیح طبخ شود تا عناصر و مواد غذایی سالم و صحیح به سلولها و اندام‌های بدن برسد.

برای تامین امنیت غذایی در یک کشور و نظام اجتماعی باید سازمان‌ها و نهادها با هم همکاری داشته باشند و با هماهنگی یک سازمان متولی امنیت غذایی، بر تولید یا واردات مواد و محصولات غذایی، آموزش و تبلیغ و آگاهی دادن به جامعه و سیاست گذاریهای کلان اقتصادی نقش ایفا کنند. سازمان متولی امنیت غذایی باید نسبت به نوع مواد غذایی، میزان و قیمت آنها همیشه مطلع باشد و بررسی کند که همه مردم از نظر فیزیکی به این غذا دسترسی داشته باشند و درآمدشان به قدری باشد که بتوانند این غذا را بخرند و این سازمان در صورت بروز بحران باید زنگ خطر را به صدا در آورد و اندازه گیری این امنیت را بر عهده بگیرد.

رهایی از گرسنگی حق اساسی مردم است. گرسنگی حرمت انسان را خدشه دار می‌سازد و مانعی در راه پیشرفت اجتماعی، سیاسی و اقتصادی و فرهنگی جامعه‌است. سرمایه گذاری در کشاورزی از اهمیت بالایی برخوردار است. با سرمایه گذاری در بخش کشاورزی و حمایت و توسعه آموزش و بهداشت در جامعه می‌توان به امنیت غذایی در جامعه کمک کرد تا همه دنیا از آن سودمند خواهند شد.

ضرورتی که در کشور ما بسیار احساس می‌شود و نیازمند برنامه‌ای جامع و کاملی در خصوص تولید محصولات کشاورزی و خودکفایی در تولیداین محصولات است چرا که وابستگی در تامین غذای مردم به معنای به خطر انداختن امنیت غذایی جامعه در مواقع بحرانی به خصوص زمان تحریم است.

خودکفایی که حال عیسی کلانتری، مشاور آب معاون اول رئیس‌جمهور دولت یازدهم آن را مزخرف می‌داند و در گفتگویی می‌گوید: «همین الان آقایان هنوز دارند درباره خودکفایی در محصولات کشاورزی صحبت می‌کنند. برای نوشتن برنامه ششم دوباره موضوع خودکفایی را به میان کشیدند که من برگشتم به آقای نوبخت گفتم تو را به دین و ایمانت بگو این مزخرفات را کنار بریزند.»

وی ادامه می‌دهد: «من حتی در این زمینه به مقام معظم رهبری نیز نامه نوشتم و آمار و ارقام و گزارش علمی خدمت‌شان ارایه دادم. گفتم اگر می‌خواهیم به جمعیت ١٥٠‌میلیون نفر برسیم قبل از هر چیز باید منابع آبی را نجات دهیم و پس از آن توان تولید ما در کشاورزی، تأمین غذا برای ٣٣‌میلیون نفر است برای تأمین غذای بقیه جمعیت باید به واردات فکر کرد.»

خودکفایی در تولید محصولات کشاورزی ضرورتی بود که در دولت هشتم یعنی زمان وزارت وزیر کشاورزی فعلی مورد توجه قرار گرفت و  در سال 83 منجر به قطع واردات گندم شد. سطح خودکفایی محصولات کشاورزی در سال 1385 به بیش از 92 درصد رسید و این در حالی است که بخش عظیمی از ارزش افزوده‌ بخش کشاورزی خود مصرفی است و یا بازاری برای آن تعریف نشده و در محاسبات تولید ناخالص ملی نمی‌آید.

تمامی این اتفاقات در دوره‌ مدیریت یک فرد جهادی به‌عنوان مجری طرح گندم اتفاق افتاد. همین رویکرد جهادی سبب شد تا کشورمان بتواند بیش از نیاز مصرفی تولید کند. محمدرضا اسکندری وزیر کشاورزی دولت نهم مجری این طرح بسیار با ارزش بود.

وی در این خصوص به خبرنگار اقتصادی «خبرگزاری دانشجو» گفت: من قبل از دولت نهم مجری طرح گندم بودم یعنی در دولت هشتم که آقای حجتی وزیر جهاد کشاورزی بود. در آن دوره ما به خودکفایی و قطع واردات گندم که خواست مقام معظم رهبری بود رسیدیم. حداقل انتظاری که ایشان در آن ایام از دولت وقت داشتند این بود که ما در زمینه غذای اصلی مردم که همان گندم بود خودکفا شویم. در آن دوره من به عنوان مجری طرح خودکفایی گندم بودم و خدا لطف کرد و در سال 83 به نقطه قطع واردات گندم رسیدیم. در سال 89 که به عنوان وزیر جهاد کشاورزی منصوب شدم، روند افزایش تولید ادامه یافت تا جایی که در سال 86 به نقطه صادرات گندم رسیدیم. در آن ایام 14.5 میلیون گندم در کشور تولید شد که از آن میزان 11 میلیون و 560 هزار تن گندم توسط شرکت بازرگانی دولتی از کشاورزان خریداری شد و حدود 500 هزار تن نیز شرکت خدمات حمایتی، گندم بذری از کشاورزان خریداری کرد. یعنی بیش از 12 میلیون تن گندم خوراکی و بذری خریداری شد که با توجه به حدود 2 تا 2.5 میلیون تن گندم شامل موارد خودمصرفی می‌شود، نشان دهنده درست بودن آمار تولید در آن زمان است.

اسکندری افزود: در محصولات دیگر نیز ما اعتقاد داشتیم باید برنامه تهیه شده و در چارچوب این برنامه‌ها عمل شود. به همین صورت برای همه محصولات برنامه تدوین شد که اگر ادامه پیدا می‌کرد به ظرفیتی که باید برسیم، می‌رسیدیم. در راس برنامه‌های ما انتقال دانش و تکنولوژی به مزارع کشاورزی کشور در موضوعات مختلف وجود داشت تا از همه ظرفیت‌های کشور استفاده کنیم و به آن نقطه برسیم.

به گفته مجری طرح خودکفایی گندم، نیروهای فنی ما، مهندسان کشاورزی در سراسر کشور بودند که امکان جذب همگان توسط دولت وجود نداشت. به همین دلیل برنامه‌ای تحت عنوان برنامه شبکه شرکت‌های فنی و مهندسی که در زمینه کشاورزی فعالیت داشت، طراحی شد. این برنامه طرحی 5 ساله بود که از مهرماه 86 آغاز شد و قرار بود تا سال 90 این شبکه در بخش کشاورزی و مناطق مختلف کشاورزی کشور مستقر شود. حدود 6200 شرکت فنی مهندسی با جذب حدود 54 هزار فارغ‌التحصیل بخش کشاورزی باید تشکیل می‌شد. وظیفه این نیروها انتقال وظایف تصدی گری دولت به این شبکه خصوصی و بعد انتقال دانش به مزارع در موضوعات مختلف زراعی، باغی و دامی بود تا از ظرفیت‌های کشور به درستی استفاده شود. اما متاسفانه این طرح نیز در دولت دهم تعطیل شد و ادامه پیدا نکرد. روند افزایشی تولید در محصولات مختلف نیز متوقف شد.

وی معتقد است، اگر وزیر دولت یازدهم قرار باشد از ظرفیت‌های کشور استفاده کند که قاعدتا در برنامه‌هایشان نیز اعلام کرده‌اند خودکفایی محصولات اساسی است، باید تکنولوژی و دانش فنی را منتقل کند و فارغ‌التحصیلان بخش کشاورزی را به کار گیرد.

طبق پیش‌بینی سازمان جهانی فائو، هر دو گروه کشورهای در حال توسعه و توسعه‌یافته با افزایش جمعیت و تقاضای محصولات کشاورزی مواجه خواهند بود و این در حالی است که تراز تجاری گندم در کشورهای در حال توسعه در سال 2050 برابر با منفی 113 میلیون تن و تراز تجاری شیر و محصولات لبنی در کشورهای در حال توسعه در سال 2050 برابر با منفی 25 میلیون تن برآورد شده است و در کنار آن تغییرات اقلیمی، خشکسالی‌ها، کمبود منابع تولید و وضعیت منابع آبی به‌ویژه در کشورهای خشک و نیمه‌خشک غرب آسیا، کاهش سرانه‌ زمین قابل کشت در آینده، افزایش جمعیت و تقاضا برای غذا در جهان، وضعیت ویژه‌ای را در بازارهای محصولات کشاورزی به ارمغان خواهد آورد.

شاید بهتر باشد گریزی نیز به سخنان حضرت امام بزنیم. ایشان بر استقلال اقتصادی به‌عنوان یک ضرورت تأکید کرده‌اند؛ تا آنجا که ایشان دستیابی به استقلال اقتصادی حتی با تحمل هزینه‌ اجتماعی محاصره‌ اقتصادی را سودمند می‌دانند و می‌فرمایند: «این محاصره‌ی اقتصادى را که خیلى از آن مى‏ترسند، من یک هدیه‏اى مى‏دانم براى کشور خودمان، براى اینکه محاصره‌ی اقتصادى معنایش این است که مایحتاج ما را به ما نمى‏دهند. وقتى که مایحتاج را به ما ندادند، خودمان مى‏رویم دنبالش‏.»

حضرت امام در جای دیگر می‌فرمایند: «...من اعتقادم این است که انسان اگر با هر زحمت و مرارتی زندگی کند و زندگی‌اش مال خودش باشد، مستقل باشد... و نان جو خودش را بخورد... ارزشش صدها مقابل این است که انسان در آپارتمان‌های عظیم بنشیند و دستش پیش دیگران دراز باشد.»

و نیز می‌فرمایند: «من دست و بازوى همه‌ی کسانى که بى‏ادعا و مخلصانه درصدد استقلال و خودکفایى کشورند را مى‏بوسم‏.»

آیا به گفته امام برای مسلمانان جهان ننگ نیست که با این همه سرمایه‌های انسانی و مادی و معنوی، با داشتن مکتب مترقی و پشتوانه‌ی الهی، تن به سلطه‌ قدرتمندانه‌ مستکبر و دزدان دریایی و زمینی قرن می‌دهند؟