به گزارش گروه فرهنگی «خبرگزاری دانشجو»؛ داریوش اسدزاده در ابتدای این مراسم ضمن تقدیر از برگزارکنندگان بیست‌وهشتمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران گفت: در ایام نوجوانی که من شروع به خواندن کتاب و رمان کردم، کتابهای بسیار کمی وجود داشت، مانند «امیر ارسلان رومی» و «حسین کرد شبستری» که بهترین رمانهای آن زمان بودند. اما امروز بسیار خوشحالم که می‌بینم هزاران هزار کتاب در این نمایشگاه وجود دارد و مردم با اشتیاق برای تهیه کتاب به اینجا مراجعه می‌کنند.
این بازیگر پیشکسوت با اشاره به ارتباط هنرمندان با کتاب افزود: ما هنرمندان باید کتاب خواندن و مطالعه کردن را در برنامه‌های همیشگی خود قرار دهیم؛ چراکه کار بازیگری همواره با متن و خواندن در ارتباط است که البته بازیگران باید اطلاعات جامعی در حوزه کاری خود داشته باشند و این امر هم با مطالعه مستمر محقق می‌شود.
وی با اشاره به آثار مکتوب منتشرشده خود، افزود: من اولین کتابم را با عنوان «سیری در تاریخ تئاتر ایران» نوشتم که به بررسی تئاتر قبل از اسلام تا سال 1357 اختصاص دارد. از آنجا که تئاتر در برهه‌های مختلف، به اشکال مختلفی اجرا می‌شده، من در این کتاب ثابت کردم که ما قبل از اسلام هم دارای تئاتر بوده‌ایم. البته ممکن است برخی هم با این موضوع مخالف باشند.
اسدزاده گفت: دومین کتابم را در حوزه تاریخ با عنوان «برگهایی از تاریخ» نوشتم و کتاب «تماشاخانه طهران» سومین کتاب من است؛ «تماشاخانه تهران» حدود سال 1320 به همت سیدعلی خان نصر در خیابان لاله‌زار تأسیس شد. او در کنار این تماشاخانه، هنرستان هنرپیشگی را هم راه‌اندازی کرد که خود من هم از شاگردان همان هنرستان بوده‌ام.
وی درباره مطالب ارائه‌شده در کتاب «تماشاخانه طهران» گفت: این کتاب به تاریخچه تماشاخانه تهران از سال 1320 تا 1350، یعنی بازه زمانی که خود من در آنجا حضور داشتم، می‌پردازد و سعی کرد‌ه‌ام در این کتاب خاطراتم را از بازیگران، کارگردانان، نمایشها و نمایشنامه‌های آن زمان بازگو کنم که البته انتشار این کتاب بدون همکاری آقای دولت‌آبادی و خانم افراز ممکن نبود.
این بازیگر پیشکسوت با اشاره به اینکه تئاتر در سال 1320 با تئاتر به شکل امروزین خود بسیار متفاوت بوده است، گفت: ما در دهه 20 کار خودمان را در تئاتر با آثار مولیر، نمایشنامه‌نویس فرانسوی شروع کردیم و سعی می‌کردیم شکلی ایرانیزه‌شده از این متون خارجی را به نمایش بگذاریم.
اسدزاده ادامه داد: اما از آنجا که مردم در آن زمان با تئاتر و اجرای نمایشنامه‌های خارجی مأنوس نبودند، استقبال از تئاتر بسیار پایین بود؛ بنابر این نمایشگران در آن دوران با آوردن ساز و آواز به تئاتر، سعی در جذب مردم به تماشاخانه کردند، به طوری‌که یکی از ویژگیهای اصلی بازیگری در آن دوران توانایی در خواندن و آواز بود.
اعظم کیان‌افراز نیز در این مراسم گفت: یکی از دغدغه‌ها و اهدافی که همواره در انتشارات افراز به دنبال آن بودیم این بود که بتوانیم تاریخ شفاهی تئاتر ایران را به خصوص در مقاطعی که اطلاعات کمتری در مورد آنها موجود است، چاپ و منتشر کنیم تا بتوانیم گامهای موثری در جهت تدوین تاریخ تئاتر ایران برداریم. این موضوع انگیزه‌ای شد تا به تهیه یکی از بهترین مجموعه‌های منتشرشده در انتشارات افراز با عنوان «تئاتر ایران در گذر زمان» اقدام کنیم.
مدیر انتشارات افراز ادامه داد: اولین کتاب از این مجموعه را با عنوان «جادوی صحنه» که به زندگی حرفه‌ای استاد عزت‌الله انتظامی اختصاص داشت منتشر کردیم و با کمال افتخار امروز دهمین کتاب این مجموعه را با عنوان «تماشاخانه طهران» که شامل خاطرات استاد داریوش اسدزاده از این تماشاخانه است رونمایی می‌کنیم.
وی با بیان اینکه «تماشاخانه طهران» حاصل مجموعه پژوهش‌ها و گفت‌وگوهای خودش و دولت‌آبادی با داریوش اسدزاده است، گفت: به طور کلی روند تولید مجموعه کتابهای پژوهشی در کشور بسیار سخت و زمان‌بر هستند، به خصوص انجام این کار پژوهشی در بخش خصوصی هزینه و باری سنگین‌تر را بر دوش مولفان و ناشران می‌گذارد؛ امیدواریم با حمایت دولت و توجه مسئولان این‌گونه کارهای پژوهشی ادامه پیدا کند.
غلامحسین دولت‌آبادی که از دیگر سخنرانان این مراسم بود، به بررسی روند تاریخ‌نگاری تئاتر در ایران پرداخت و گفت: اولین تاریخ‌نویسی رسمی تئاتر در ایران در سال 1333 با کتاب «بنیادهای نمایش در ایران» نوشته ابوالقاسم جنتی عطائی آغاز شد و با آثاری از جمشید ملک‌پور و خسرو شهریاری تا دهه 60 ادامه پیدا کرد. بعد از آن، این روند متوقف شد تا اینکه در دهه 80 نسل جوان در پی کندوکاو گذشته تئاتر این روند را ادامه دادند.
وی با بیان اینکه انتشار کتاب «جادوی صحنه» در سال 1380 آغاز دوباره‌ای بر تاریخ‌نگاری شفاهی در ایران بود، افزود: از آن زمان تا کنون آثاری که در حوزه تاریخ شفاهی تئاتر منتشر شده بسیار گسترش پیدا کرده؛ مانند ادامه مجموعه «تئاتر ایران در گذر زمان» که از سوی انتشارات افراز منتشر شد، همین‌طور آثاری از شاهین سرکیسیان، آربی آوانسیان، حسین رهاورد و بسیاری دیگر که به بازسازی تصویر تئاتر گذشته کشور پرداختند.
این پژوهشگر در ادامه سخنان خود با اشاره به کتاب «تماشاخانه طهران» گفت: مجموعه خاطرات استاد داریوش اسدزاده که در کتاب «تماشاخانه طهران» ارائه شده تصویر دقیقی از تئاتر دهه 20 تهران به دست می‌دهد تا این کتاب و سایر کتابهای از این دست ابزاری برای تدوین تاریخ تئاتر ایران در آینده‌ای نزدیک باشند.
او با اشاره به تاریخ تأسیس تماشاخانه طهران، افزود: تماشاخانه طهران، اولین تماشاخانه دائمی تهران بوده که به همت سیدعلی خان نصر تأسیس شده است. او پس از یک سال هنرستان هنرپیشگی را در مجاورت این مکان راه‌اندازی کرد تا ضمن آموزش بازیگران متخصص، تولیدات خوب این هنرستان را در تماشاخانه طهران به نمایش درآورد.
دولت‌آبادی ادامه داد: این اقدام سیدعلی خان نصر آغاز شکل‌گیری رسمی تئاتر تهران بود. تأسیس تماشاخانه طهران، عبور از دوره‌ای بود که بازیگران نمایش را با عنوان «مطرب» می‌شناختند؛ هرچند در ادامه به رقابت با تئاتر عبدالحسین نوشین پرداخت. نوشین تئاتر علمی را دنبال می‌کرد، ولی تماشاخانه طهران نماینده تئاتر مردمی و عادی بود.
در پایان این نشست با حضور افشین داورپناه معاون فرهنگی و آموزشی خانه کتاب، ضمن رونمایی از کتاب «تماشاخانه طهران» از سالها تلاش داریوش اسدزاده در عصر فرهنگ و هنر کشور تقدیر شد.