امام موسی صدر بر قلب ها حکومت می کرد

به گزارش خبرنگار «خبرگزاری دانشجو» از مشهد، هادی خانیکی امروز در نشست امام موسی صدر و تجربه گفتگو در جهان دینی که توسط سازمان دانشجویان جهاد دانشگاهی در ساختمان مرکزی جهاد دانشگاهی مشهد برگزار شد، با طرح این پرسش که چه نیازی به گفتگو داریم گفت: چنانچه امام موسی صدر را در دهه ۵۰ در لبنان و در نوع نگاهی که انقلابیون ایرانی و غیرایرانی آن دوره با امروز نسبت به وی دارند مقایسه کنیم خواهید دید که درخشش امام موسی صدر امروز بیش از گذشته است و این نشان می دهد که جامعه امروز به اندیشه امام موسی صدر نیاز دارد.

وی یادآور شد: طی سفری که در اوایل دهه ۶۷ به الجزایر داشتم با یکی از چهره های برجسته انقلاب الجزایر به نام محمد یزید آشنا و باوی گفتگو کردم این فرد بعد از انقلاب ایران به دیدن امام راحل می آید و پیام حمایت انقلاب الجزایر را از انقلاب ایران با خود همراه می آورد در ابتدای گفتگوی که با این فرد داشتم به من گفت من از معدود یزیدیانی هستم که دوستدار شیعیانم و سخن خود را این گونه ادامه داد که من پتانسیل تحول را در امام موسی صدر مشاهده کردم.

عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی تهران با اشاره به اینکه جهت شناختن شگفتی های اندیشه امام موسی صدر تنها نمی توانیم به این یک جلسه و جلسات آیند کفایت کنیم اظهار داشت: چطور می شود یک جوان روحانی در سن ۳۰ سالگی به لبنان می رود و کمتر از ۲۰ سال محور تحول آن کشور می شود و چطور می شود که یک نفر در آنجا محور تعادل و تأثیرگذاری باشد.

خانیکی افزود: من مانند هر جوانی که به دنبال آرمان های دینی و انقلابی خود بود در اواسط دهه ۵۰ که زندگی مخفی داشتم به سوریه رفتم تا در نهایت وارد فلسطین شوم.

وی تصریح کرد: محدودیتی که وجود داشت این بود که در دمشق نمی توانستم ویزا بگیرم و تنها یک روش داشت آن هم متوسل شدن به امام موسی صدر به طوری که شنیده بودم مأموران خودروی وی را بازرسی نمی کنند و همیشه دو ایرانی انقلابی نیز در خودروی وی وجود دارند به همین دلیل تصمیم گرفتم این گونه وارد لبنان شوم هنگامی که در خودروی امام موسی صدر قرار گرفتم وی از من نپرسید که که هستی، به کجا می رود و یا به کدام جریان سیاسی تعلق داری.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه اساسا امام موسی صدر فردی خوشبین بود و انسان را محترم می دانست مگر اینکه عکس آن ثابت شود گفت: این تفکر برای یک عارف آسان است اما برای فرد سیاسی مانند امام موسی صدر داشتن چنین بینشی بسیار سخت است.

خانیکی با بیان این مطلب که امام موسی صدر بر قلب ها حکومت می کرد گفت: روزی من در دمشق بودم که نشست سران جبهه پایداری برگزار شد و قذافی نیز در آن نشست حضور داشت در آن زمان امام موسی صدر را ربوده بودند یک دفعه مشاهده کردم تمام خیابان های دمشق مملو از جمعیت است و همه مردم با هر وسیله نقلیه ای خود را به این مکان رسانده بودند تا اعتراض خود را نسبت به ربوده شدن موسی صدر به قذافی برسانند.

وی ضمن اشاره به اینکه در آن روز هر کس به دنبال گمگشده خودش بود گفت: آیا با اتکا به تفکر دینی می توان گفتگو کرد چه نوع نگاه و برداشتی از تجربه دینی امکان گفتگو را فراهم می کند به طور حتم بین داعش و نئومحافظه کاران امریکایی که هر دو مدعی دینداری هستند امکان گفتگو وجود ندارد زمانی که از گفتگو سخن می گویم منظورمان شکل جدید از اثربخشی است وگرنه گفتگو به اندازه تاریخ بشریت نمود دارد.

خانیکی افزود: این گفتگوی جدید باید منجر به نوعی شنیدن و گفتن باشد گفتگو گاهی در ادبیات به معنی خفه کردن طرف مقابل است گفتگو نیازمند معرفت است یعنی با معرفت، اخلاق، دانش و مهارت گفتگو کردن که باید با این چهار ویژگی آشنا باشیم و این چهار عنصر را می توان در امام موسی صدر مشاهده کرد. همچنین امام موسی صدر نمی خواهد از گفتگو ابزاری برای تحمیل اندیشه ای به دیگری استفاده کند.

وی خاطرنشان کرد: در نظام دینی زمینه و مولفه های گفتگو فراهم است به این معنا که در نظام دینی گفتگو ممکن است نه ممتنع.

وی با بیان اینکه این گونه سخن گفتن بسیار سخت است اما امام موسی صدر این گونه سخن می گفت تصریح کرد: در قرآن اهل عذاب کسانی هستند که خود را از شنیدن و خرد ورزیدن محروم کرده اند بنابراین مشاهده می کنید این دو مسئله تا چه میزان از اهمیت برخوردارند.

استاد دانشگاه علامه طباطبایی بااشاره به اینکه اسلام، قرآن و سیره نبوی انسان را به گفتگو دعوت می کنند گفت: در سال ۱۳۴۹ من و یکی از دوستان به خدمت شهید مطهری رفتیم و به وی انتقاد کردیم و گفتیم چرا با مجله زن روز همکاری می کنی وی در جواب گفت من می خواهم با این زنان صحبت کنم اینان که حسینه ارشاد نمی آیند چنانچه در این مجله با آنان وارد صحبت نشوم در کجا با آنان سخن بگویم این شیوه را امام موسی صدر در لبنان نیز پیاده کرد.

وی تأکید کرد: در اسلام خودمان هم کدام اصلاح طلب و اصولگرایی حاضر است در رسانه ای که متعلق به گروه مقابل است سخن بگوید این درحالی است که مطهری و امام موسی صدر این گونه بودند.

خانیکی گفتگو را به سه نوع گفتگوی انسان با انسان، گفتگوی انسان با خدا و گفتگوی انسان با طبیعت تقسیم کرد و گفت: امام موسی صدر نماینده گفتگوی جدید در عصر معاصر می توان قرارداد و ما در صددیم از تجربه وی برای امروزمان راهی را بیابیم.

این استاد دانشگاه ضمن بیان اینکه خاندان صدر انسان های اهل گفتگو بودند خاطرنشان کرد: نوع آموزش صدر به گونه ای بود که وی را اهل گفتگو تربیت کرد همچنین امام موسی صدر به فضاهای باز بسیار اهمیت می داد به همین اعتبار است که وی در لبنان شیعه را همسان دیگر طوایف می داند و نه مقدم بر آنان.

وی تأکید کرد:امام موسی صدر گفتگوی ادیان را به عنوان یک فضیلت نگاه نمی کند بلکه به عنوان یک ضرورت می نگرد.

خانیکی ادامه داد: این شخص با حکومت وقت هم گفتگو می کرد بدون اینکه از عوامل حکومت باشد زمانی که به لبنان می رود گفتگوی دینی و تقریب مذاهب را به عنوان لازمه توانمند کردن جامعه شیعه و محرومیت زدایی می داند به همین دلیل است که سطح اول حرکت امام موسی صدر این است که به سمت توانمند سازی جامعه حرکت می کند.

وی یادآور شد: زمانی که در لبنان امام موسی صدر اقدام به برگزاری جلسه ای می کند امکان ندارد که علمای سنی و مسیحی در این جلسه حضور نداشته باشند به همین دلیل همیشه عنوان می شود گفتگوهای وی مسئله محور هستند و به نیازهای زمانه جواب میدهد.

وی با بیان اینکه یکی دیگر از ویژگی های امام موسی صدر گوش شنوا داشتن وی است خاطرنشان کرد: رواداری و توان با دیگران فعالیت کردن یافتن پرسش های زمانه یافتن نقاط مشترک فکر نکردن به حذف مخالفین خود و اصل به رسمیت شناختن دیگران از دیگر ویژگی های مهم امام موسی صدر است.