تشریح ابعاد مختلف جمع بندی مذاکرات هسته‌ای

به گزارش خبرنگار «خبرگزاری دانشجو» از بیرجند، انجمن اسلامی دانشجویان مستقل دانشگاه بیرجند طی بیانیه ای به تشریح ابعاد مختلف جمع بندی مذاکرات هسته ای پرداخت.

متن این بیانیه به شرح ذیل است؛

مذاکرات هسته ای پس از گذشت قریب به ۱۲ سال تلاش تیم‌های مذاکره کننده در چندین دولت، امروز به نقطه ای رسیده است که تلاش‌های دوطرف مذاکره سبب شده که «برنامه برجام» حول خواسته‌های طرفین توافق شکل بگیرد و برای تایید به کشورهای مقصد و همچنین شورای امنیت سازمان ملل فرستاد شود.

راهی که در۲۳ ماه، دولت یازدهم در چند مرحله پیمود، موجب ایجاد چارچوب بیانیه لوزان برای این توافق شده بود. بیانیه لوزان که به گفته بسیاری ازکارشناسانِ منتقد آن بسیاری از خطوط قرمز جمهوری اسلامی را نادیده گرفته و منافع جمهوری اسلامی را در نظرنگرفته بود و حتی سبب تهدیدی برای امنیت جمهوری اسلامی شده بود.

اما امروز « توافق برجام»که طرفین از آن به عنوان یک توافق خوب یاد می کنند، نیازمند تحلیل بیشتری است و لازم است تا به دقت بررسی گردد که آیا در این توافق منافع جمهوری اسلامی ایران که همان خطوط قرمز ترسیمی توسط رهبر معظم انقلاب می باشد رعایت شده است؟

انجمن اسلامی دانشجویان مستقل دانشگاه بیرجند ضمن تشکر از زحمات مجاهدانه­‌ی تیم مذاکره کننده در طول ۲۳ ماه فعالیت شبانه روزی، بر اساس مواردی که در ۱۵۹ صفحه متن اصلی منتشر شده و همچنین متن ترجمه شده یا همان فکت شیت ایرانی که توسط وزارت امورخارجه جمهوری اسلامی در اختیار عموم قرار گرفته است، اقدام به بررسی و تحلیل این توافق و تطبیق آن با خطوط قرمز ترسیمی و همچنین قانون «الزام دولت به حفظ دستاوردهای هسته‌ای» کرد که به صورت مشروح این نکات در ادامه منتشر می‌شود:

الف ) اولین خط قرمزی که توسط رهبرمعظم انقلاب در جهت حفظ دستاوردهای هسته ای و همچنین پیش گیری از عهد شکنی دولت های طرف مقابل ترسیم شده، عدم تعیین محدودیت های بلند مدت چندین ساله در غنی سازی و همچنین در سایر موضوعات می باشد ایشان در این باره در آخرین اظهار نظر خود فرمودند«ما برخلاف آمریکایی ها محدودیت های بلند مدت ۱۰ و ۱۲ ساله را قبول نداریم….در این سالهای محدودیت نیز باید تحقیق و توسعه ادامه داشته باشد… زمان های ۱۵ سال و ۲۵ سال را هم قبول نداریم»

اما با بررسی توافق نامه در هر دو متن منتشر شده به نکات ذیل بر می­خوریم که به وضوح این خط قرمز را زیر پا گذاشته است:

۱ آژانس برای ۲۰ سال لوله های سانتریفیوژ ایران را مورد نظارت و مهار قرار خواهد داد. (صفحه ۱۰(

۲ ایران برای ۱۵ سال به بازفرآوری سوخت دست نخواهد زد و هیچ تاسیساتی را برای این کار نخواهد ساخت. (صفحه ۲5)

۳ ایران برای ۱۵ سال در تولید فلزات اورانیوم و پلوتونیوم و همچنین متالوژی این فلزات شرکت نخواهد کرد. (صفحه ۲۶)

۴ ایران برای ۱۰ سال فقط ۵۰۶۰ سانتریفیوژ نسل ۱ و فقط در نطنر خواهد داشت. (صفحه ۲۷)

۵ ایران برای ۱۵ سال فقط ۳٫۶۷% غنی سازی خواهد کرد. (صفحه ۲۷)

۶) ایران برای ۱۰ سال به تست سانتریفیوژ IR-4 به صورت تک آبشار ۱۰ تایی ادامه خواهد داد. (صفحه ۲۸)

۷) ایران برای ۱۵ سال همه تست های همراه با اورانیوم سانتریفیوژهای خود را تنها در نطنز و همه تست های مکانیکی سانتریفیوژهای خود را تنها در مجتمع تهران و نطنز انجام خواهد داد. (صفحه ۲۹)

۸ ایران برای ۱۵ سال هیچ غنی سازی و هیچ ماده هسته ای در فردو نخواهد داشت. (صفحه ۳۱)

۹ایران برای ۱۵ سال تنها ۱۰۴۴ سانتریفیوژ نسل ۱ را در فردو خواهد داشت. (صفحه ۳۱)

۱۰ ایران بعد از ۱۰ سال به نصب زیرساختهای ضروری سانتریفیوژهای IR-8 در نطنز اقدام خواهد کرد. (صفحه ۳۳)

۱۱ ایران برای ۱۵ سال ذخایر اورانیوم غنی شده ۳٫۶۷% خود را به ۳۰۰ کیلوگرم محدود خواهد کرد. (صفحه۳۴)

لازم به ذکر است که هم اکنون ایران دارای ذخایر عظیم ۱۰ هزارکیلویی اورانیوم غنی شده می باشد و آمریکاییها با این بند خواستار خروج ۹۸درصدی این مواد از ایران هستند.

۱۲ ایران برای ۱۵ سال تاسیساتی برای تبدیل سوخت گاز UF6 نخواهد ساخت. (صفحه ۳۵)

۱۳ آژانس برای ۱۵ سال از فناوری های مدرن بر روی خط اندازه گیری غنی سازی و مهر و موم الکترونیکی استفاده خواهد کرد. (صفحه۱۰)

ب) دومین خط قرمزی که رهبر معظم انقلاب در این باره بسیار بر آن تاکید داشتند تحریم ها و چگونگی لغو آن بود که ایشان در این باره به صورت مشخص فرمودند:«تحریم‌های اقتصادی، مالی و بانکی چه مربوط به شورای امنیت، چه کنگره امریکا و چه دولت امریکا باید فوراً هنگام امضای موافقتنامه لغو و بقیه تحریم‌ها هم در فواصل معقول برداشته شود»

اما متاسفانه با بررسی متن توافق هیچ عبارتی مبنی بر اینکه در هنگام امضای توافق و یا همان روز پذیرش طرفین بخشی از تحریم ها لغو می شود، وجود ندارد. در حالی که در متن توافق پس از ۹۰ روز ، روز«پذیرش» ‌فراخواهد رسید. یعنی نیمه دوم مهرماه ۹۴ را می توان به عنوان روز پذیرش در نظر گرفت. در این روز ایران رسما به آژانس اعلام خواهد کرد که در «روز اجرا» پروتکل الحاقی را پذیرفته و کد اصلاحی ۳٫۱(مربوط به اعلان پیش از اجرای هر برنامه هسته ای) را کاملا اجرا خواهد کرد،‌ همچنین رسما اعلام خواهد شد که تهران اقدامات لازم را در رابطه با حل و فصل مسائل فیمابین خود و آژانس انجام داده است. در روز پذیرش، اتحادیه اروپا آئین نامه‌ای مبنی بر لغو تحریم‌ها از «روز اجرا» تصویب کرده و رئیس جمهور آمریکا نیز بخشنامه‌ای را مبنی بر «تعلیق» تحریم‌های مشخص شده در برجام از«روز اجرا»‌صادر خواهد کرد، اما هیچ تحریمی در این مقطع لغو یا تعلیق نخواهد شد. حتی قطعنامه‌های تحریم شورای امنیت نیز در روز پذیرش(نیمه دوم مهر) لغو نخواهند شد.

ج)- سومین خط قرمزی که رهبری درباره ی نوع رفتار جمهوری اسلامی با آژانس انرژی هسته ای و همچنین اجرای تعهدات تعیین کردند، عدم اعتماد به آژانس هسته ای و راستی آزمایی توسط آن می باشد،ایشان در این باره در دیدار مسئولین فرمودند:« لغو تحریم ها نباید به اجرای تعهدات ایران منوط شود، نگویند شما تعهدات خود را انجام دهید بعد آژانس گواهی دهد تا تحریم ها لغو شود، ما این مسئله را مطلقا قبول نداریم. اجرائیات لغو تحریم ها باید با اجرائیات تعهدات ایران متناظر باشد….ماموکول کردن اجرای تعهدات طرف مقابل با گزارشات آژانس مخالفیم. چون آژانس بارها و بارها ثابت کرده مستقل و عادل نیست، بنابراین ما به آن بدبین هستیم. می گویند آژانس باید اطمینان پیدا کند. این چه حرف نامعقولی است؟»

خط قرمز فوق نیز در متن برجام بصورت متعدد نقض شده است که به برخی از این موارد اشاره می کنیم:

۱۴- تحریم های شورای امنیت توسط قطعنامه جدیدی که برجام را تایید می‌کند همزمان با تایید آژانس بر اجرای اقدامات توافق شده هسته ای ایران خاتمه خواهد یافت. (صفحه ۱۱)

۱۵- اتحادیه اروپا تحریم های مرتبط با هسته ای، مالی و اقتصادی خود را همزمان با تایید آژانس بر اجرای اقدامات توافق شده هسته ای ایران خاتمه خواهد داد. (صفحه ۱۱(

۱6 اتحادیه اروپا تحریم های مرتبط با اشاعه (برنامه هسته ای و موشک های بالستیک(را در ۸ سال پس از روز تصویب و یا وقتی که آژانس به این نتیجه رسید که مواد هسته ای در ایران صلح آمیز است خاتمه خواهد داد (هرکدام که زودتر به پایان رسد). (صفحه ۱۲(

17 آمریکا در اجرای تحریم هایی که در پیوست ۲ آمده است همزمان با تایید آژانس بر اجرای اقدامات توافق شده هسته ای در ایران وقفه ایجاد می کند. (صفحه ۱۲(

د) اما چهارمین خط قرمزی که در زمینه ی غنی سازی جمهوری اسلامی نادیده گرفته شده است، از رده خارج شدن سایت غنی سازی فردو و تغییر کاربری آن می‌باشد. متاسفانه فردو به عنوان یکی از استراتژی ترین و همچنین مستحکم ترین و قوی ترین سایت های غنی سازی که به دلیل ساختار منطقه ای و همچنین نوع ساختمان از آن به عنوان محلی امن برای غنی سازی جمهوری اسلامی  بهره می برد. اما طبق توافق برجام این مرکز به سایتی با عنوان مرکز هسته ای، فیزیک و فنآوری تبدیل خواهد نمود همکاری بین المللی از جمله به شکل سرمایه گذاری های مشترک علمی در حوزه های تحقیقاتی مورد توافق ایجاد خواهد شد. و فقط این توافق ۱۰۴۴ ماشینIR-1 در قالب شش آبشار در یک بال در تاسیسات فردو باقی خواهد ماند که هیچ مواد شکاف پذیری نیز در این مرکز نگهداری نخواهد شد و همچنین غنی سازی نیز صورت نخواهد گرفت زیرا ایران حق تزریق اورانیوم به این سانترفیوژ را نخواهد داشت. و تنها نکته مثبت در این توافق مشترک این می باشد که در این مرکز همکاری بین المللی در حوزه های تحقیق و توسعه ی مورد توافق مورد «تشویق» قرار خواهد گرفت که متاسفانه فقط یک نمایش علمی خواهد بود و هیچ گونه فناوری و غنی سازی را به دنبال نخواهد داشت.

ه) پنجمین خط قرمزی ترسیمی توسط رهبرمعظم انقلاب که ایشان به صورت مشخص از آن به عنوان خط قرمز یادکرده اند، مسئله ی «راکتور آب سنگین اراک» می باشد. متاسفانه همانطور که در بیانیه لوزان طرفین به تخریب قلب راکتور و بازطراحی آن توافق کرده بودند، در این توافق نامه هم ساختاری را جهت اجرایی کردن همان ساختار مورد توافق در بیانیه لوزان می باشد ساختاری که ابتدا تخریب قلب اراک و همچنین بازطراحی آن به نحوی که نتوان در آن پلوتونیوم تولید کرد که خود این تخریب و بازطراحی آن هم تحت نظر کمیسیونی که فقط راس آن ایران می باشد به حداقل ۶ سال زمان نیاز دارد در حالی که امروز راکتور اراک حدود ۹۰ درصد پیشرفت فیزکی دارد وبا این تخریب و بازطراحی وآن هم در صورتی که موافقت این کمیسیون جلب شود و با نگاهی خوش بینانه به غرب،  و در این مدت هرگونه بهره برداری از آب سنگین اراک بی بهره خواهد بود که این خود یک نوع عقب ماندگی در علم و مصارف پزشکی و صنعتی از انرژی هسته ای خواهد بود.

خ) اما خط قرمزبعدی که توسط تیم مذاکره کننده در این توافق نادیده گرفته شده مبحث پذیرفتن پروتکل الحاقی می باشد اما این بار به شکل متفاوتی نسبت به لوزان مطرح شده است و به صورت جزئی تری مطرح شده است.در این توافق جمهوری اسلامی به صورت داوطلبانه اجرای پروتکل الحاقی را پذیرفته است اما با یک تفاوت که که در آن دسترسی به سایت‌های نظامی و دسترسی به افراد آمده و همچنین آژانس باید مطمئن شود که همه اطلاعات را دارد و علاوه بر آن رضایت آن جلب شود.

حال اگر ایران برای دسترسی به سایت‌های نظامی مانعی ایجاد کند آژانس اعلام نارضایتی خواهد کرد و بر همین اساس بحث تعلیق تحریم‌ها هم به وجود نمی‌آید.و تنها شرطی که در این مورد گذاشته شده است این می باشد که این نوع رفتار آژانس امنیت جمهوری اسلامی را تهدید نکند. که این نوع توافق با آژانس و دراختیار دادن اطلاعات به آژانسی که صراحتا رهبرمعظم انقلاب از بی اعتمادی نسبت به آن یاد می کند و سابقه ی آژانس نیز در انتشار اطلاعات کشور و نقش داشتن در شهادت دانشمندان هسته ای مشهود بوده است.چگونه این طور به راحتی با آژانس توافق به عمل می آید که اطلاعات مکان ها و افراد محرمانه را در اختیار آن قرار دهد و مرجع بررسی تهدید امنیت جمهوری اسلامی نیز به صورت ابهام باقی می‌ماند.

در آخر هم لازم می دانیم نکاتی مهم در جهت نوع رفتار رسانه ای و همچنین مردم و مسئولین مرتبط با این پرونده و همچنین نمایندگان محترم مجلس یادآورشویم:

۱- بی شک طبق روال قانونی و همچنین طبق روالی که در متن توافق برجام مورد توافق طرفین آمده است فرآیند پذیرش و یا عدم پذیرش و همچنین اجرای آن قریب به ۹۰ روز زمان نیاز دارد. نکته ای دقیق و مهم که در پاسخ رهبرمعظم انقلاب به نامه ی ریاست محترم جمهور نیز بدان اشاره شده است،رفتار متانت و به دور از هیجانات می باشد زیرا در واقع روند بررسی این توافق باید به طور عقلانی سپری شود و منافع و خط قرمزهای رهبری و قانونی به صورت دقیق بررسی شود.

۲- رسانه های نوشتاری و دیداری مخصوصا صداوسیما به عنوان پرمخاطب ترین رسانه به گونه ای رفتار نکنند که در صورت عدم پذیرش این توافق از سوی نظام و همچنین عدم تایید روند قانونی آن، سبب ایجاد هزینه ای منفی برای نظام شود که ثمره ی آن فاصله گرفتن بین مردم و نظام باشد و همچنین بر همدلی و زبانی ایجاد شده در زمان توافق ضربه وارد شود، زیرا هیجانات کاذب و به دور از دادن تحلیل مناسب و اطلاعات دقیق از محتوای مذاکرات، سبب ایجاد امیدواری های کاذب به آینده ی پس از توافق و رفع تحریم ها خواهد شد و بر رسانه ها فرض است به صورت دقیق و به دور از اغراق و نگاه جناحی این مساله را بررسی کنند.

۳- نمایندگان مجلس نیز که با تصویب قانون حفظ دستاوردهای هسته ای فعالیت های خود را در جهت حفظ این دستاوردها وارد مرحله ی عملیاتی کرده بودند باید در ادامه این روند به دور از هرگونه تسلیم شدن در برابر هیجانات کاذب و همچنین محدودیتی و فقط در چارچوب قانون اساسی به بررسی این توافق نامه اقدام کنند.

۴- دولت محترم و شخص ریاست جمهوری و همچنین تیم مذاکره کننده نسبت به پاسخ گویی در برابر سوالات منتقدین و مردم دغدغه مند نسبت به شفاف سازی آن تلاش نمایند و از هرگونه وعده و وعیدهایی که امیدواری کاذب به جامعه منتقل می کند دوری ورزند زیرا سبب ایجاد هزینه ها و انتظارات خارج از توان دولت و خلاف واقعیت خواهد شد و همچنین اظهارات خود را منطبق بر واقعیات توافق بیان کنند.

در آخر هم انجمن اسلامی دانشجویان مستقل دانشگاه بیرجند به عنوان بخشی از بدنه ی جنبش دانشجویی مسلمان با بررسی و تحلیل «توافق برجام» اعلام می‌دارد که این توافق خطوط قرمز ترسیم شده توسط مقام رهبری را رعایت نکرده و ابهامات در این توافق بسیار می باشد و متاسفانه این توافق با نوعی نگاهی خوش بینانه نسبت به غرب و آمریکا نوشته شده و این جمع بندی مذاکرات، منافع جمهوری اسلامی در عرصه ی برنامه ی هسته ای و سایر موارد فوق الذکر را رعایت نکرده است.

والعاقبه للمتقین