جایگاه مغفول بورس در توسعه کرمان

گروه اقتصادی «خبرگزاری دانشجو» - ایمان غیاثی*؛ رشد و توسعه و پيشرفت در تمام ابعاد سياسي، اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي نیاز به همت تمام یک جامعه است. اهميت پيشرفت و تعالي در جامعه امروز به گونه‏اي است كه گام برنداشتن يك جامعه در جهت پيشرفت، به منزله مرگ تدريجي و نابودي آن جامعه خواهد بود. بر همين اساس، زيربنا و اساس فكري رهبران و دولت‏مردان تمام جوامع ، گسترش پيشرفت همه‏جانبه از طريق ارائه راه‏كارهاي اساسي با شاخص‏هاي معين را تشكيل مي‏دهد. رسيدن و دست‏يابي به پيشرفت در هر جامعه‏اي مستلزم تعيين راهكار، بهره‏گيري از الگو و در نظر گرفتن شرايط و شاخص‏ها آن جامعه است.

رشد اقتصادی و در نهایت رفاه جامعه براساس پتانسیل های هر منطقه نیازمند برخورداری از زیر ساخت هایا قتصادی مناسب ، فرهنگ و بازار‌های پویا ،گسترده و کارا است.

و امروز با رشد و گسترش تکنولوژی در جهان پیرامون خود و ایجاد بازارهای متعدد مالی شاهد آن هستیم که بازار های مالی دنیا را به هم مرتبط و گردش مالی را به شدت افزایش داده و سرعت بخشیده است .

بورس اوراق بهادارایران در سال ۱۳۴۶با فلسفه وجودي ايجاد بازاري منصفانه و شفاف که در آن ابزارهاي متنوع ارائه گردد و عموم مردم با دسترسي آسان به‌ آن از ارزش افزوده اقتصادی خلق شده بهره مند گردند تشکیل شد.

بازار سرمایه مکانیزمی را فراهم می‌آورد تا براساس آن امکان تجهیز پس‌انداز‌های اندک به سرمایه‌گذاری‌های کلان اقتصادی فراهم شود که این اقدام براساس تخصیص بهینه منابع امکان‌پذیر می‌شود.

بازار سرمایه همچنین باید بتواند پاسخگوی نیاز اقتصاد ملی هم به لحاظ تأمین سرمایه هم به لحاظ ایجاد فرصت برای پس اندار و سرمایه گذاری باشد.

هرچند که بورس اوراق بهادار کشور از نظر نماگر‌های جمعیتی، صنعتی و اقتصادی از موقعیت ممتازی برخوردار است، اما در دسترس نبودن ابزار‌ها و زمینه‌های لازم برای مشارکت برابر و گسترده صاحبان منابع پس‌اندازی در بازار سرمایه ایران سبب شده تا درصد کمی از سرمایه تجهیز شده کنونی توسط این بازار به سهامداران جزء یا حتی بخش‌خصوصی تعلق داشته باشد.

یکی از مهمترین راه کارها به منظور فراهم ساختن امکان دسترسی آزادانه٬ برابر و آسان ساکنان مناطق مختلف کشور به امکانات بورس اوراق بهادار٬ گسترش جغرافیایی آن  و ایجاد بورس های منطقه ای بود که زمینه های لازم برای تسهیل شرایط پذیرش واحدهای متقاضی سرمایه و تنوع ترکیبهای ریسک و بازدهی ابزارهای مالی دادو ستدپذیر در بازار سرمایه و نیز شتاب دادن به سرعت رشد و شکوفایی اقـتصادی مـناطق مختلف کشور را فراهم مـی آورد.

بر همین اساس بورس منطقه‌ای کرمان از تاریخ 15 شهریور 83 با نگاه توسعه محور و ایجاد ظرفیت اقتصادی جهت استفاده از پتانسیل های بالقوه اقتصادی کرمان آغاز بکار نمود.

لازم به یاد اوری است در طی سال‌های گذشته شاهد تحولات زیادی در بازار سرمایه در زمینه زیرساخت‌ها به لحاظ عملیاتی، سیاستگذاری و نظارت بوده‌ایم و تغییر ساختار بازار سرمایه با تشکیل شورای عالی بورس، سازمان بورس، فرابورس و نیز بورس‌های انرژی و کالا از جمله ملزوماتی بودند که هم گام با اقتصاد کشور به پیش رفتند.

امروزه بورس های کالا و ابزارهای نوین مالی مورد استفاده در آنها را میتوان آخرین زنجیره از فرآیند گسترش و توسعه بازارها دانست که در پاسخ به نیاز اقتصاد به افزایش شفافیت و اطلاع رسانی، مدیریت ریسک های ناشی از نوسان قیمتها، سازماندهی بازارها در جهت ارتقاء کارایی و به بیان خالصه کاهش هزینههای مبادله، ظهور یافتهاند.

نوسان قیمت کالاها ، عدم سهولت درایجاد عرضه و تقاضا ، عدم نقد شوندگی مورد اطمینان و از دست دادن فرصت  و زمان از ویژگیها و اثرات منفی بازار سنتی و نوسانات بازارهای فیزیکی کالا هم اکنون بیش از پیش مورد توجه است که در استان کرمان به خوبی قابل لمس است و به طور مثال ی توان به مشکلات هرساله کشاورزان استان(محصولات گوجه فرنگی،سیب زمینی و ....) در عرضه محصولات خود به بازار  هستیم.

و اما خیلی از مردم ایران خصوصا صنعتگران و فعالین اقتصادی با پتانسیل های  کشاورزی و معدنی  کرمان  آشنا هستند.کرمان قطب معادن منحصربفرد کشور و یک قطب عظیم کشاورزی است .

بالغ بر 4،8 میلیارد تن اندیکس های معدنی شناسایی شده در قالب 40 نوع ماده معدنی و با استخراج سالانه 50 میلیون تن (2 میلیارد تن سنگ آهن 48 درصد ذخایر کشور، 1،5 میلیارد تن مس و 20 میلیون تن کرومیت، سرب و روی، تیتان، منگنز، سیلیس، بنتونیت، باریت،ذغالسنگ، منیزیت، فلورین و سنگ های ساختمانی)

با توجه به ظرفیت های فوق استان بهشت معادن نام گرفته است. 

تنوع آب و هوایی، وجود اقلیم های متفاوت چهار فصل در منطقه و اختلاف ارتفاع باعث شده 138 نوع گیاه زراعی و باغی در استان کشت و حدود شش میلیون تن محصولات کشاورزی تولید شود. 
 

بیش از 300 هزار هکتار سطح زیر کشت اراضی زراعی با تولید 4،2 میلیون تن انواع محصولات زراعی ( 80 نوع محصول از جمله گندم، جو، ذرت، حبوبات، 40 هزار هکتار محصولات جالیزی با تولید سالانه 1200 هزار تن ( رتبه اول کشور)، سیب زمینی و پیاز خارج از فصل و ... 

سطح زیر کشت 506 هزار هکتار اراضی باغی با تولید 1،5 میلیون تن حدود یک چهارم باغات کشور را به خود اختصاص داده است. از جمله محصولات صادراتی می توان به 300 هزار هکتار پسته با تولید سالانه 250 هزار تن ( تولید 65 درصد پسته کشور و رتبه اول )، 72 هزار هکتار خرما با تولید سالانه 450 هزار تن ( رتبه اول کشور)، سه هزار و 773 هکتار گل محمدی با تولید سالانه شش هزار و 818 تن گل محمدی، مرکبات (رتبه سوم کشور) و رتبه اول سطح زیر کشت گردو و ... را نام برد. 

اینها تنها نمونه ای از پتانسیل های اقتصادی استان است که می توان در جهت رشد و توسعه استان با مدیریت صحیح  شاهد گردش مالی عظیم در استان بوده و مصبب ایجاد یک  گام بلند و موثر در رضایتمندی در تولید و عرضه محصولات و شکوفایی استان کرمان باشیم .

بورس کالا به عنوان یکی از ساختارهای موجود در بازار سرمایه تجلی گاه خواسته های تولیدکنندگان و مصرف کنندگان است و در این بازار است که همه فعالان بازار، نیازهای خود را در یک فضای رقابتی، شفاف و قانونمند مطرح می کنند .

شاید به طور خلاصه بتوان اثرات یک بازار پویای کالا در بورس منطقه ای را بشرح ذیل عنوان نمود :

1. کاهش پیامدهای اقتصادي منفی ناشی از نوسان قیمت ها
2. فراهم كردن امكان مدیریت ریسک قیمت
3. کشف قیمت و اعلام قيمتهاي منصفانه و واقعي كالاها
4. عرضه گسترده اطلاعات بازار
5. تسهیل تأمین منابع مالی ، نقد شوندگیبالا، گردش شفاف مالی  و تقویت سرمایه گذاری و تولید
6. كمك به کاهش فقر و نابرابری در جامعه

گفتنی است راه اندازی و توسعه بورس کالا تنها با اراده و عزم قانونگذاران، دولتمردان و فعاالن اقتصادی به منظور فراهم ساختن بستر فعالیت و حمایت از توسعه بورس کالا در یک کشور میسر خواهد شد. توسعه بورس های کالا در هر کشور تابع عوامل بسیاری است که تنها بخشی از آنها در حوزه اختیارات و تصمیمگیری های بورسها قرار دارد.

امروز بورس منطقه ای کرمان پس از 11 سال اغاز بکار در استان بدون هیچ حمایت و نگاه توسعه محور و استفاده از شرایط ایده ال رشد تنها به یک ساختمان استیجاری با کمترین امکانات مناسب و در خور شان یک بازار پویا برای سرمایه گذاران و نهادهای مالی فعال در این عرصه اقتصادی است و جای سوال دارد که چگونه است مسولین استان به جایگاه و نقش موثر یک بورس منطقه ای پویا و فعال در استانی زرخیز نگاه حاشیه ای دارند.

حال می طلبد مسولین استان که امروزه شاهد یک همراهی و فهم مشترک اقتصادی از سوی مسولین به واسطه حضور افراد متخصص اقتصادی در سمت های کلیدی استان از جمله جناب رزم حسینی استاندار کرمان با نگاهی توسعه محور و اقتصادی به استان ، جناب جلال پور رئیس اتاق بازرگانی و صنایع معادن کشور و دکتر پورابراهیمی نماینده مردم کرمان و راور به عنوان یکی از اعضا متخصص مجلس و عضویت در کمیسیون های متعدد اقتصادی مجلس هستیم بتوانیم از پتانسیل و ظرفیت بورس های منطقه ای و تالارهای متعدد بازار سرمایه استفاده نماییم و موجب  رشد ، توسعه و شکوفایی اقتصادی استان کرمان باشیم.

امروز عدم نگاه موثر و پررنگ به بورس منطقه ای کرمان باعث شده است بورس منطقه ای کرمان از همراهی در رشد و توسعه استان مقفول بماند.

* کارشناس بازار سرمایه