گروه دانشگاه «خبرگزاری دانشجو» یادداشت اساتید*؛ بحران هسته ای ایران در طول یک دهه تحریم نفسگیر، قبل از اینکه ایران را زمینگیر کرده باشد، غرب را نگران کرد. این نگرانی باعث شد قدرتهای بزرگ و بازیگران مغرور پای میز مذاکره آمده و بین موقعیت استراتژیک ایران و سایر کشورهای هم تیپ از نگاه ظاهری تفاوت قائل شوند؛ زیرا ایران تواناییهایی دارد که در جهان منحصر به فرد است.
بر طبق گزارش آماری بریتیش پترولیوم در ژوئن سال 2015 ایران با دارا بودن 8/157 میلیارد بشکه ذخایر نفت دارنده 3/9 درصد ذخایر نفت جهان بوده و مقام چهارم (از حدود 400 میلیارد بشکه نفت ونزوئلا و کانادا فقط 100 میلیارد بشکه آن قابل رقابت و ارزش با نفت ایران است؛ زیرا حدود300 میلیارد بشکه نفت استحصالی آنان نفت شل بوده که با قیمت بسیار گران استخراج میگردد) و 34 تریلیون متر معکب گاز یعنی2/18 مقام اول ذخایر گاز جهان را دارا است.
این ذخایر استراتژیک در مقابل 8/5 میلیارد بشکه یعنی 3/0 درصد نفت و 5/1 تریلیون متر معکب گاز یعنی 8/0 درصد ذخایر نفت و گاز اتحادیه اروپایی، به معنی گنجی است که خیل گدایان را به سوی خود میکشاند.
پس از یک دهه فشار بی رحمانه بر ملت شرافتمند ایران، امروز اروپاییها سینه خیز از زیر سیم خاردار و با عجله تمام خود را رساندهاند و در حال سبقت از یک دیگرند. این در حالی است که اگر منطقه نا امن میشد صنایع جهان دچار آسیبی میشد که خسارت آن بسیار فراتر از خسارات جنگ جهانی دوم بود؛ زیرا جهان صنعتی در حال حاضر آلترناتیوی برای چنین ماده حیاتی ندارد. سایر منابع انرژی هم گرانتر از نفت بوده و همچنین ارزش سوختی نفت را ندارند.
حوزه خلیج فارس به تنهایی 800 میلیارد بشکه نفت را در خود جای داده که این به معنی انبار باروت جهان است.
غرب علاوه بر نیاز به انرژی ایران و منطقه، میداند که ایران نیاز به سرمایه گذاری بزرگ اقتصادی در منابع و صنایع خود داشته و علاوه بر این موارد بازار بزرگی برای فروش محصولات آنها نیز میباشد. بازیگران عاقل نه تنها به انبار باروت آتش نمیافکنند بلکه همواره نگاهی محتاطانه به آن داشته و امنیت آن را نیز حفظ میکنند.
اما آن چیزی که میتواند باعث نگرانی ما شود، نه فروش نفت و گاز و منابعمان و نه حتی در اختیار گذاشتن بازارمان است. بلکه امنیتی است که این بازار بزرگ نیاز دارد. نباید به بهانه حفاظت از منافعشان شریک آن شوند.
پیشینه ورود و خروج آنها به حوزههای مختلف اقتصادی جهان نشان از آن دارد که آنها در صدد دخالت در امور مناطق بوده و سعی میکنند نگاهشان به اقتصاد را با امنیت گره بزنند. همیشه میتوان نگاه مثبتی به تحولات آتی داشته و مثبت نگری کرد، اما آیا میتوان اطمینان داشت که این مثبت نگری از جانب آنها نیز محترم انگاشته شود؟ آیا تاریخ گواه چنین رویدادی بوده است؟
سیاست «ورود آزاد، مداخله ممنوع» باید نگاه ما به غرب باشد. حراست و پاسداری از ارزشهای انقلاب، حفظ نظام و آرمانهای انقلاب، ارزشهای اسلامی، ایران و هویت ایرانی در کنار منافع ملی میتواند ما را در اتخاذ رویکردی برابر کمک کند.
*دکتر قربان خسروی- استاد علوم سیاسی دانشگاههای استان گلستان