هزینه گران علم‌آموزی در دانشگاه‌های پولی

گروه دانشگاه «خبرگزاری دانشجو» به نقل از کرد دانش، از اردیبهشت ماه 61 که دانشگاه آزاد به عنوان ریش سفید دانشگاه‌های غیردولتی پا به سیستم آموزشی کشورمان گذاشت تا امروز که علاوه بر دانشگاه آزاد، مجتمع‌های آموزش عالی غیرانتفاعی، علمی ـ کاربردی، پیام نور و پردیس‌های خودگردان دانشگاه‌های دولتی برای جذب داوطلبان کنکور گوی سبقت را از هم ربوده‌اند، 33 سال می‌گذرد.

کلنگ دانشگاه های پولی از سی و اندی سال پیش با احداث دانشگاه آزاد زده شد و با توجه به خیل عظیم جوانان و عطش ورود به دانشگاه به سرعت گسترش پیدا کرد تا امروز که دانشگاه های دولتی نیز با راه اندازی پردیس‌های خودگردان اقدام به جذب دانشجو می کنند.

همپای رشد سریع این مراکز ریز و درشت در سیستم آموزش عالی کشورمان، هزینه تحصیل در این مراکز هم هر سال بالاتر رفته؛ افزایشی که هیچ وقت بی حاشیه نبوده است.

شهریور در تقویم آموزشی دانشگاه ها ماه سرنوشت سازی است, زمزمه افزایش شهریه همیشه در روزهای اول این ماه شنیده می شود, از اینجا به بعد تکلیف دانشجوهای دانشگاه های آزاد، غیرانتفاعی، پیام نور، شبانه و... مشخص است؛ باید به فکر راه چاره ای برای تامین این هزینه ها باشند. وام بگیرند، دست در جیبشان بکنند، حساب پس انداز خودشان و نزدیکانشان را خالی کنند تا در نهایت سرمایه زیادی را صرف کسب علم و دانشی کنند که در کیفیتش هزار اما و اگر وجود دارد.

به طور کلی خیل عظیمی از دانشجویان کشور در مقاطع مختلف شهریه پرداخت می‌کنند و دانشجویان برای تهیه مخارج تحصیل خود با مشکل روبرو هستند جالب آن که انگار همین مسأله شهریه، دغدغه اصلی مسئولان دانشگاه‌های پولی هم هست؛ طوری که این روزها دانشگاه‌های پولی برای جذب دانشجوی بیشتر و درآمد بالاتر، رقابت تنگاتنگی با یکدیگر دارند, رقابتی میان دانشگاه آزاد، پیام نور، غیرانتفاعی، دانشگاه های دولتی و پردیس های پولی که باعث شده میزان پذیرش از داوطلبان پیشی بگیرد و دانشگاه ها به زیان دهی بیفتند و برای جبران زیان دهی ناچار به افزایش شهریه باشند.

بیش از 80 درصد دانشجویان کشور در مقاطع مختلف و دانشگاه های متفاوت غیردولتی با پرداخت شهریه درس می خوانند؛ اگر نگوییم همه آنها، اما خیلی هایشان برای تامین هزینه تحصیل با مشکلات زیادی روبه رو هستند.

موضوعی که هر سال همزمان با شروع سال تحصیلی جدید و اعلام رسمی میزان افزایش شهریه ها، به دغدغه خانواده هایی تبدیل می شود که یک یا چند دانشجو در خانه دارند؛ خانواده هایی که شهریه ها را از زیر سنگ هم که شده جور می کنند تا حاصل زندگی شان در دانشگاه به ثمر بنشیند؛ چراکه از نظر آنها هزینه کردن برای آموزش از دست دادن سرمایه که نه، یک جور سرمایه گذاری است؛ تفکری که باعث شده انگیزه زیادی در روانه کردن فرزندانشان به دانشگاه داشته باشند؛ بچه هایی که با درجازدن پشت سد کنکور دانشگاه های دولتی، چاره ای جز عبور از سردر دانشگاه های غیردولتی یا به اصطلاح خود این خانواده ها، دانشگاه های پولی ندارند.

سال جدید تحصیلی دانشگاه های کشور درحالی آغاز می شود که زمزمه افزایش شهریه دانشگاه ها از مدت ها پیش در حال شنیده شدن است و دانشجویان دانشگاه های پولی یعنی آزاد، پیام نور و… باید هرچه پس انداز کرده اند خرج کسب علم کنند آنهم درحالی که امیدی به یافتن شغل مناسب پس از فارغ التحصیلی ندارند.

حالا وزارت علوم، تحقیقات و فناوری با تصویب افزایش شهریه تا سقف 25 درصد در سال تحصیلی 95ـ94 برای تمام دانشگاه های غیردولتی، این حق قانونی را به آنها داده که با فراغ بال شهریه ها را بالاببرند.
نتیجه این تعیین سقف قانونی توسط متولی اصلی آموزش عالی در کشور، افزایش 15 تا 20 درصدی شهریه در تمام دانشگاه های پولی است
اسامی دانشگا ه های غیردولتی
نرخ افزایش شهریه نسبت به سال تحصیلی 94ـ93

دانشگاه آزاد اسلامی

15 درصد در شهریه ثابت و متغیر برای ورودی های جدید
15 درصد در شهریه متغیر برای ورودی های 93 و قبل ازآن ( شهریه ثابت تغییری نداشته )

دانشگاه پیام نور

15 درصد در شهریه ثابت و متغیر برای ورودی های جدید
15 درصد در شهریه ثابت و متغیر برای دانشجویان فعلی

دانشگاه جامع علمی و کاربردی

15 درصد در شهریه ثابت و متغیر برای ورودی های جدید
15 درصد در شهریه ثابت و متغیر برای دانشجویان فعلی

دانشگاه های غیرانتفاعی

20 درصد در شهریه ثابت و متغیر برای ورودی های جدید
20 درصد در شهریه متغیر برای دانشجویان فعلی( شهریه ثابت تغییری نداشته )

دوره های شبانه و پردیس های خودگردان

20 درصد در شهریه ثابت و متغیر برای ورودی های جدید
20 درصد در شهریه ثابت و متغیر برای دانشجویان فعلی

شهریه تمام دانشگاه های غیردولتی یعنی مراکزی که وابسته به دولت نیستند و با پول دانشجوها اداره می شوند، هر سال در حال افزایش است، اما به رغم این افزایش، سرویس دهی و کیفیت آموزش ها متناسب با افزایش شهریه ها ارتقا پیدا نکرده است, یعنی امکانات موجود در آزمایشگاه ها، تعداد اعضای هیات علمی، نسبت اعضای هیات علمی به دانشجو و... همه اینها به حال خودشان رها شده اند و مشخص هم نیست چه کسی باید بر اینها نظارت کند.

اگر این دانشگاه ها نتوانند به رسالتشان بخوبی عمل بکنند، باید وزارت علوم در مورد مجوزهای آنها تجدیدنظر کند؛ اما در عمل می بینیم امروز این اتفاق نمی افتد. یعنی مجوزی که بار اول صادر می شود تا قیامت اعتبار دارد. در حالی که همه این دانشگاه ها باید از یک سو ارزیابی شوند و از سوی دیگر ملاک ارزیابی تغییر کند و به سمت پژوهش محوری و ارتقای کیفیت آموزشی حرکت کنند اما در عمل اینطوری نیست.

در گذشته، هر فردی که در راه تحصیل و کسب علم مشقات بسیاری می کشید و به درجات بالای علمی می‌رسید، در توضیح شرایط خود می گفت: من با دود چراغ خوردن به این مرحله رسیده ام! اما این روزها اگر فردی تحمل دود چراغ خوردن و سختی کشیدن را نداشته باشد، در عوض جیبی پر پول داشته باشد می تواند با دست به جیب شدن، با وجود این همه شعب پولی، وارد یکی از معتبرترین و معروفترین دانشگاه های کشور شود؛ فقط کمی اراده و مقدار قابل توجهی پول ناقابل احتیاج دارد.

گستره فعالیت دانشگاه‌های پولی در حال حاضر به جایی رسیده که هم‌اکنون بیش از ۴۵ دانشگاه دولتی اقدام به تاسیس پردیس‌های بین‌المللی کرده‌اند. در حال حاضر مشکل اصلی در تاسیس پردیس‌های بین‌المللی این است که طبق قانون دانشگاه‌ها باید این واحدها را برای پذیرش دانشجویان خارجی تاسیس کنند, طرحی که به‌کلی شکست‌خورده و حالا که دانشجوی خارجی به کشور نیامده، دانشگاه‌ها با شهریه‌های چند ده میلیونی در مقطع ارشد و دکترا اقدام به پذیرش دانشجو می‌کنند, مسأله‌ای که با روح حاکم بر اصل۳۰‌ قانون اساسی ایران مبنی بر آموزش رایگان در کشور در تضاد است و چهره عدالت آموزشی در آموزش‌عالی ایران را به‌کلی خدشه‌دار می‌کند, هم‌اکنون بسیاری از شعب این دانشگاه‌ها در دانشگاه‌های دولتی به‌سادگی با حذف عنوان «بین‌المللی» با اخذ شهریه‌های گزاف اقدام به پذیرش دانشجویان داخلی می‌کنند و زیر سایه طرح پذیرش دانشجوی پولی عملا اهداف اولیه خود را فراموش کرده‌اند.

در هر حال، همیشه این انتقاد بر دانشگاه های پولی وارد بوده و هست که هزینه های مالی دانشگاه بر خلاف امکاناتی که به دانشجویان ارائه می شود بسیار زیاد است و از طرف دیگر قرار دادن دانشجو به عنوان منبع تغذیه و منبع مالی نمی تواند روش مناسبی برای رفع حاجت دانشگاه های پولی باشد.