اساتید دانشگاه‌ها از تریبون‌داران مؤثر جامعه هستند/ دانشگاهیان مراقب احزاب قارچ‌گونه‌ موسم انتخابات باشند

گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو؛ مقام معظم رهبری علاوه بر تاکید بر اهمیت نقش دانشگاه در تحولات بنیادین جامعه، در دیدارهای مختلف با اساتید و اعضای هیات علمی دانشگاهی و دیدارهای دانشجویی بر چند نکته مهم از قبیل تحول علوم انسانی، نقش تعیین کننده اساتید تریبون‌دار، آزاداندیشی در عین گرفتار نشدن در بازی‌های سیاسی و لزوم پیشرفت علمی کشور تأکید مکرر داشته‌اند.

آنچه در ادامه می‌آید مشروح گفتگوی خبرنگار گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو در استان گلستان با مصیب عباسی، عضو هیات علمی، مدیر گروه معارف و دبیر هماندیشی اساتید دانشگاه گلستان در خصوص محورهای اصلی بیانات مقام معظم رهبری در رابطه با دانشگاه است.

با توجه به تاکیدات مقام معظم رهبری در پیشرفت علمی، چرا رهبر معظم انقلاب پیشرفت علمی کشور را راهی برای مقابله با خصم دشمن خواندند؟ دشمن از افت علمی کشور چه سودی می‌برد؟

نکته‌ راهبردی که مقام معظم رهبری در زمینه‌ نظام سازی و احیای تمدن نوین اسلامی اشاره کردند، بحث پیشرفت علمی است. اولین کلمه‌ای که بر قلب رسول خدا نازل شد، هم خواندن است. در نخستین آیات، یاد دادن و آموختن است. رسالت رسول خدا بر آگاهی بخشی است و بر زبان رسول و ائمه‌ خدا علم تعبیر به نور و قدرت شده «العلمُ سلطان».

پس چگونه ممکن است یک تمدن اسلامی پا بگیرد و پیامش را منتشر کند؛ اما پیشرفت علمی نداشته باشد. علم زیر بنای پیشرفت همه جانبه‌ یک تمدن است. تاکید مقام معظم رهبری بر اینکه ما باید پیشرفت علمی را به یک گفتمان عمومی تبدیل کنیم، بر همین موضوع است.

اگر می‌خواهیم در جهان الگوساز باشیم، باید در ابتدا عالم شویم به همه‌ امور. علم روز در حوزه‌های متعددی که مورد نیاز انسان‌ها و جامعه است. از علوم دفاعی، زیستی، پزشکی، اجتماعی، انسانی، اقتصادی، ارتباطات، علم فهم نظام هستی است، علم اخلاق، علم تعالی بشریت است. پس در تمام ابعاد این پیشرفت حائز اهمیت است. ابهت نظام اسلامی به دانشمندی و دانش پروری است. ما آرزو می‌کنیم که تعداد دانشمندان ایران زمین برای کمک به سایر انسان‌ها روی زمین بیشتر باشند. تعداد موشک‌ها کم شود اما تعداد دانشمندان زیاد شود.

تاکید مقام معظم رهبری بر اساس اصول اساسی اسلام است که پیشرفت بدون علم ممکن نیست. اراده‌ هر فرد، اراده‌ی هر مسئول، اراده‌ هر دولت اگر بر این تعلق بگیرد که جلوی پیشرفت کشور را بگیرد، یک مانع بزرگی را سر راه قرار داده و تا مرز خیانت به کشور پیش خواهد رفت.

افت علمی دشمن شاد کن است و پیشرفت علمی، دشمن مایوس کن است. پس ما در نظام کلان دانشگاهی موظفیم این گفتمان را تحقیق ببخشیم و سر لوحه‌ عمل قرار دهیم. إن شاءالله که توفیق داشته باشیم. نامگذاری دهه‌ چهارم انقلاب اسلامی به دهه‌ پیشرفت و عدالت به همین راه استوار بود که علم تحقق بخش پیشرفت و عدالت است.

رهبر انقلاب در دیدار با اساتید دانشگاه‌ها فرمودند که باید روند شتاب علمی کشور مراقبه شود ایشان فرمودند: «متأسفانه ما در دوران‌هایی، نمونه‌های نامطلوبی را در دانشگاه‌ها داشتیم که جوانان نخبه را به ترک کشور تشویق می‌کردند و یا در سال‌هایی، افرادی در داخل وزارت علوم، در مقابل حرکت علمی مانع‌تراشی می‌کردند، این موارد به هیچ وجه نباید تکرار شوند.»، به نظر شما منظور رهبر معظم انقلاب کدام حرکت‌ها در وزارت علوم است؟ راه جلوگیری از تکرار این عوامل کدام است؟

وزارت علوم به عنوان یک نهاد متولی، وظیفه دارد بستر پیشرفت علمی را برای همه‌ دانشجویان، اساتید و محققان در هر نوع دانشگاهی که امکان تحقق آن وجود دارد مهیا کند. وزارت علوم در رسالت سازمانی خود وظیفه دارد که رقابت علمی بین جامعه‌ی دانشگاهی ما با دیگر دانشگاه‌ها برقرار کند حتی رقابت علمی درون دانشگاهی برقرار کند که شور پژوهش، ذوق یادگرفتن، انگیزه‌ی ابتکار و اختراع در نتیجه‌ی این بسترسازی روز افزون شود. دغدغه‌ی ارتقا کیفیت نظام پژوهشی و آموزشی کشور در حوزه‌ی آموزش عالی به جد داشته باشد. وزیر کارآمد در حوزه‌ی آموزش عالی کسی است که این انقلاب علمی را در همه‌ی سطوح به وجود بیاورد.

وزیر لایق باید سرعت خروج جامعه‌ نخبه‌ کشور را در نتیجه ایجاد این بسترها کم کند. نخبه‌ ما باید احساس کند که آنچه در دیگر کشورها به عنوان عوامل انگیزه بخش مطرح است در کشور خودش به راحتی مهیا است؛ به رابطه‌ آموزش و پژوهش با صنعت و جامعه معنا ببخشد. بین آنچه تخصصی است و آنچه در فرصت بازار است رابطه منطقی برقرار کند. از این جهت موجب می‌شود که جوانان جویای علم و نخبه‌های کشور به جای اینکه هوای خارج از کشور داشته باشند، قطعا بتوانند در داخل هم به نحو شایسته یاد بگیرند تا قابلیت رقابت را در عرصه‌ی بین الملل پیدا کنند و در ارائه‌ علم و در ارائه‌ نظریه‌ آینده سازان شایسته‌ کشور باشند.

هر مسئولی در هر دوره‌ای از این دولت‌های متعددی که در نظام جمهوری اسلامی بر سر کار آمده‌اند در این زمینه کم کاری کرد، قطعا سهمی بیشتر در فرار مغزها داشته است. اما اگر انگیزه و اراده‌اش قوی بوده قطعا توانسته میدان را برای همه‌ی جوانان در حوزه‌ی پژوهش و آموزش باز کند و ما باید این در مسیر پیش برویم. به همین خاطر حتما در نگاه انتقاد آمیز مقام معظم رهبری که در این فضا داشتند نکاتی بوده است که ایشان بیان کردند و افراد را متوجه کرده‌اند که اگر می‌خواهید سرافراز در این دنیا زندگی کنید در همه سطوح پیشرفت علمی حتی سبک زندگی اسلامی را به نحو علمی طراحی، تبیین و عملیاتی کنید.

با توجه به سخنان مقام معم رهبری راجع به برخی افراد تریبون‌دار که در اصل مسئله پیشرفت علمی ایران تردید ایجاد می‌کنند، شما به عنوان مدیر گروه معارف چه تدبیری دارید تا با استفاده از ظرفیت این کلاس‌ها با این معضل مقابله کنید؟

رسالت ما بر آگاهی بخشی و تبیین درست مسئله است. ما در نظام جمهوری اسلامی زندگی می‌کنیم، قوت‌های نظام را می‌دانیم، نقطه ضعف‌هایی را هم می‌دانیم. کارهایی که باید به نحو احسنت انجام شود را باید خوب تبیین کنیم. اگر می‌خواهیم با تابلوی نظام جمهوری اسلامی در دنیا زندگی کنیم و احیا بخش تمدن نوین اسلامی باشیم، باید جامعه‌ دانشگاهی رسالت خودش را به نحو احسنت در پیشرفت علمی و تربیت نیروی متخصص مورد نیاز جامعه در همه ابعاد، عملی بکند.

انگیزه‌ درونی جامعه‌ی دانشگاهی و باورها و گرایش‌های قلبی‌شان نسبت به اسلام و انقلاب اسلامی را باید با زبان رسا بیان کنند و جامعه‌ جوان را به سمت این مسیر که پله‌ ارتقا و ترقی جامعه‌ی ایران در گرو پیشرفت نظام جمهوری اسلامی است سوق دهند. پایه‌ پیشرفت نظام جمهوری اسلامی دانشگاه‌ها هستند؛ زیرا به تعبیر امام رحمه الله علیه دانشگاه مبدأ تحولات است.

یکایک اساتید دانشگاه‌ها یکی از تریبون داران بسیار مؤثر در جامعه‌ ما هستند. اساتید دانشگاه در تبیین و تشریح مستند، علمی و دقیق پیشرفت‌های نظام جمهوری اسلامی و ارائه‌ی راه حل‌ها برای حل مشکلات نقش دارند که إن شاالله بتوانند ایفای نقش بکنند و از این منظر فرموده‌ مقام معظم رهبری را که تحقق بخش پیشرفت علمی باشند، به نحو احسنت انجام دهند.

معنای تحول بنیادین در علوم انسانی که رهبری بر آن تأکید می‌ورزند از نگاه شما چیست؟ چگونه می‌توان به آن دست پیدا کرد؟

بالأخره اگر ما بخواهیم به عنوان یک دارنده‌ تمدن دارای پیشینه‌ کهن در این دنیا باشیم، باید سهمی بزرگ در تولید علم، اختراع و ابتکار داشته باشیم و صاحبان تفکر نو را ما روز افزون کنیم.

تحول بنیادین در علوم انسانی که مقام معظم رهبری بر آن تأکید دارند، به این معناست که آیا ما می‌توانیم علوم انسانی که امروز در دنیا هست را مورد نقد قرار بدهیم، اصلاح کنیم و تمدن جهانی را به سمت یک دریافت نو از علوم انسانی سوق بدهیم.

اگر جامعیت دین اسلام را قبول داریم، اگر سخت معتقدیم که اسلام دین سعادت دنیا و آخرت همه‌ انسان‌ها روی زمین است و این قوه و توان در درون منابع اصیل اسلامی، قرآن و سنت وجود دارد که در همه‌ سطوح انسان را تعالی بدهد، پس نباید بیکار بنشینیم باید این تحول بنیادین را که مقام معظم رهبری می‌گویند از سرچشمه اصیل اسلامی بگیریم و در جامعه شناسی، اقتصاد، روانشناسی، مدیریت، ارتباطات و حقوق ارائه دهیم.

معظم له می‌خواهد توانمندی اسلام را در این بخش نشان دهد که اسلام دین فردی، صرف موعظه و بیان مواعظ برای آخرت نیست؛ بلکه درون مایه‌ بسیار قوی و مؤثر برای حل مسائل بزرگ دارد؛ ایشان با این کلام نورانی جامعه‌ی دانشگاهی را جهت می‌دهد که می‌توانید علوم انسانی را متحول کنید.

باید بررسی کرد آنچه متفکران تلاش کردند سلسله‌ درست از علوم انسانی را نشر دادند، شاخص است یا قابل نقد است؟ امیدواریم سهم خودمان را افزایش دهیم.

و با توجه به نزدیکی انتخابات و هشدار رهبری که نگذارید دانشگاه تبدیل به باشگاه سیاسی شود، شما فکر می‌کنید فعالیت سیاسی دانشجویان باید در چه چارچوبی باشد؟ و راه مهار جوزدگی سیاسی در آنان چیست؟ آیا از کلاس‌های درس معارف می‌توان در این زمینه بهره برد؟

هر فعالیتی که در چهارچوب قانون در جامعه به ویژه در دانشگاه صورت بگیرد امر مطلوبی است؛ اما فراتر از قانون، بدون ضوابط اگر صورت گیرد، قطعا می‌تواند محلی از اشکال باشد. دانشگاه مرکز تبادلات نظریات علمی، دانش، یاد دادن و یادگرفتن است. قطعا حوزه‌ی سیاست حوزه‌ی مهمی است. ارتقا بینش دانشجویان یکی از وظایف دانشگاه‌هاست. نقد آرا و تبادل آرا در حوزه‌ی سیاسی، اجتماعی و اقتصادی در سطح دانشجویی، در سطح اساتید شکل بگیرد. هم اندیشی در این زمینه متعدد باشد، منتهی در چارچوب مقررات و قوانین، این حائز اهمیت است.

اما اگر افراد و فعالان سیاسی می‌خواهند دانشگاه را میدان بازی خودشان قرار دهند، در این جا دانشگاه و دانشگاهیان باید به هوش باشند که در این کلوپ سیاسی قرار نگیرند و دنباله روی افراد فعال سیاسی و یا احزاب قارچ گونه که در موسم انتخابات ظاهر می‌شوند قرار نگیرند.

شان دانشگاه شأن علم و فرهنگ و اخلاق است، شان بازی‌های سیاسی نیست. دانشگاه از این جهت که مقام معظم رهبری فرمودند باشگاه سیاسی نیست، به این جهت رسالت اصلی خودش را نباید فراموش کند. قطعا گروه معارف، تشکل‌های دانشجویی، بسیج اساتید، بسیج دانشجویان، مدیریت دانشگاه‌ها، شورای فرهنگی در این زمینه فعالیت می‌کنند و بر اساس قانون نظاره‌گر بر امور هم هستند و آن نشاط سیاسی اجتماعی که در جامعه باید باشد را در دانشگاه هم إن شاءالله خواهد بود و تلاش می‌شود که در مسیر صحیح پیش برویم.