غرب و آمریکا مخالفان جنگ سوریه را شارژ می‌کنند/ عربستان می‌خواهد جبهه ایرانی- روسی- سوری شکست بخورد

گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو؛ در پی استقرار گروهک تروریستی داعش در خاک سوریه و پشتیبانی آمریکا از تروریست‌ها و عدم تقابل درست دولت سوریه با تکفیری‌ها، به تازگی شاهد حملات روسیه به تروریست‌ها در حمایت از دولت اسد هستیم که مواضع بین المللی نسبت به این اقدام روسیه به تناسب منافع متفاوت بوده و به تبع تحلیل های گوناگونی را نیز شاهد هستیم.

آنچه در ادامه می‌آید، مشروح گفتگوی خبرنگار خبرگزاری دانشجو در استان گلستان با علی خسروی، استاد دانشگاه، کارشناس ارشد روابط بین الملل، دکترای جغرافیای سیاسی، رئیس سابق دانشگاه پیام‌نور گالیکش، معاون فعلی دانشگاه پیام‌نور گنبد کاووس و تحلیلگر مسائل سیاسی و بین الملل است.

با توجه به تحولات اخیر سوریه، چرا حملات و دخالت نظامی روسیه با تاخیر شروع شد؟ علت دخالت روسیه چیست؟

ورود روسیه به منطقه خاورمیانه، بخصوص تحولات سوریه می‌تواند به چند دلیل باشد. ابتدا می‌توان روسیه را یکی از متحدان قدیمی سوریه دانست. از زمان حافظ اسد این همگرایی روسی-سوری وجود داشته است و بر همین اساس سوریه نیز خط مبداء ورود به حیاط خلوت روسیه محسوب می‌شود. موقعیت ژئو استراتژیک سوریه هم برای روسیه و هم برای ایران دارای چنین وضعیتی است. برای روسیه ورود ناتو به منطقه نفوذ روس‌ها است. برای ایران خط مقدم مبارزه با صهیونیسم. با زمزمه مداخله ایالات متحده آمریکا و مداخله ناتو در بحران سوریه و نگرانی روس‌ها از ورود غرب به منطقه شامات، روس‌ها این مساله را زنگ خطری برای امنیت ملی خود دانسته و ورودی هر چند دیر هنگام داشته‌اند.

برخی از کارشناسان حمله روسیه را سرآغازی بر جنگ جهانی سوم می‌دانند، تحلیل شما چیست؟

اولاً برای شروع جنگی ویرانگر شبیه جنگهای جهانی با وجود بازیگران عاقل و بررسی‌های هزینه و فایده جنگ و ابعاد محدودیت ساز منازعات مثل دیپلماسی و مذاکره و تعیین حدود و خطوط قرمز برای طرفین منازعات، چنین وضعیتی  عاقلانه به نظر نمی‌رسد.

ثانیاً برای غرب بخصوص ایالات متحده آمریکا، هزینه برای این بحران، ارتباطی با فایده حضور در عراق و افغانستان و تسلط بر منطقه نفت خیز خلیج فارس را ندارد. ثالثاً  ورود به این منطقه، غرب را با روسیه، وارث ابر قدرت پیشین سرشاخ می‌کند که خطر روسیه می‌تواند برای غرب هزینه ساز باشد. رابعاً در این جنگ ویرانگر مفروض، بازنده حقیقی اروپا می‌باشد؛ زیرا نفت و بخصوص گاز اروپا از ناحیه روسیه تامین می‌شود.

ورود ناتو به این جنگ یعنی مرگ هزاران اروپایی در فصل سرما که در این زمان غیر عقلانی است. خامساً فروپاشی اقتصاد لیبرال و دمکراسی وابسته آن و بسیاری متغیرهای دیگر نیز نشان از آن دارد که غرب تمایلی برای شروع جنگ جهانی سوم نداشته و کاملاً بی میل به آن است.

 با توجه به اینکه بسیاری از تروریست‌های داعش چچنی هستند، آیا روسیه نگران مورد هجمه قرار گرفتن  نیست؟  پشتوانه روسیه چیست؟

امنیت ملی روسیه با تهدید تروریست‌های داعش نمی‌تواند مورد تهدید جدی قرار گیرد. بیشترین حدی که مبارزان بنیاد گرای قفقاز شمالی در طی سال‌های اخیر در چچن، داغستان و مناطق همجوار داشته‌اند، تهدید خطوط لوله‌های نفت و گاز خزر به سمت دریای سیاه و اروپا بوده است. با توجه به کنترل ارتش روسیه بر مناطق بحران خیز تا کنون بنیاد گرایان مسلمان قفقاز شمالی  موفقیت چشم گیری از این بابت نداشته‌اند. داعش نیز با تبلیغات و جذب جوانان و مبارزان بنیاد گرا توانسته است، سیل بنیاد گرایان آسیای مرکزی و قفقاز شمالی را به سمت تحولات عراق و سوریه معطوف کند.

اما این با توجه به بعد مکانی نمی‌تواند به طور مستقیم اهداف روسیه را مورد تهدید قرار دهد. ضمناً بیشتر کشورهای مسلمان بخصوص در آسیای مرکزی مخالف تروریسم بنیاد گرای منطقه بوده و نفوذ روسیه در آن کشورها بیش از حد متعارف بوده؛ به طوری که کشورهای آسیا مرکزی و قفقاز و حوزه کشورهای مستقل مشترک المنافع CIS را می‌توان حیاط خلوت روسیه دانست.

در این راه حوزه SCO  پیمان همکاری شانگهای نیز به عنوان متحد روس‌ها می‌تواند پشتوانه روس‌ها باشد که  شامل چین، روسیه، کشورهای آسیای مرکزی بوده، هند و ایران نیز از اعضای ناظر این پیمان هستند و یکی از ماموریت‌های این اعضا مبارزه با تروریسم و جدایی طلبی است.

 آیا ممکن است پس از اتمام عملیات روسیه، دوباره گروه تروریستی داعش در سوریه سر برآورد؟ ریشه پاسخ خود را توضیح دهید.

تروریسم در عصر جهانی شدن دارای ابعاد وسیع‌تری گشته و دارای اشکال مختلفی از جمله، تروریسم دولتی، گروه‌های تروریستی سازمان یافته شبه دولتی و گروهای تروریستی کوچک و پراکنده می‌باشد. شکست گروه‌های تروریستی کار چندان ساده‌ای نیست. چون اغلب آن‌ها سبکبار، برخوردار از عملیات‌های  پارتیزانی و نامنظم بوده و در مناطق عملیاتی دارای منافعی که ضربه پذیر باشد نیستند.

 از سال ۲۰۱۲ تاکنون نزدیک به ۴۸ هزار تروریست از ۵۲ کشور جهان در سوریه فعال هستند. گروه‌های تروریستی سازمان یافته القاعده، جبهه النصره و داعش در این زمان از جمله آن‌ها هستند.‌

 آمریکایی‌ها نیز با حمله به افغانستان توانستند دولت آن‌ها را با فروپاشی روبرو کنند؛ اما نتوانستند آن‌ها را ریشه کن کنند. این در حالی است که عملیات روسیه در سوریه هنوز به ابعادی نرسیده که بتوان آن را یک حمله تمام عیار فرض کرد. برای بیرون راندن داعش از منطقه انسجام جهانی لازم است. به نظر نمی‌رسد روسیه به تنهایی توان مالی ورود به یک جنگ تمام عیاری را داشته باشد که به طور قطع غرب و آمریکایی‌ها نه تنها به آن کمک نمی‌کنند؛ بلکه مخالفان این جنگ از جمله عربستان را نیز شارژ خواهند کرد.

نقش ایران در تحولات اخیر روسیه را چطور می‌بینید؟ آیا ایران دخالت مستقیم خواهد کرد؟ مدافعان حرم ایرانی چه نقشی در ثبات سوریه داشته‌اند؟

جمهوری اسلامی ایران به عنوان مدافع خط مقدم مبارزه با رژیم غاصب اسرائیل همواره سعی کرده است از سوریه حمایت کند. تا کنون نیز اگر روسیه سقوط نکرده است، از همت همین مدافعان حرم بوده است. اسد در سوریه با چند گروه همزمان می‌جنگد. داعش، النصره، مخالفان  داخلی دولت و برخی از دولت‌های عرب منطقه از جمله عربستان سعودی و قطر.

با وجود اینکه احتمالا اختلافات بین المللی بر سر سوریه بین روسیه و غرب نیز وجود دارد، به صلاح ایران نیست که خود را درگیر یک جنگ نظامی کند. اولاً به دلیل اینکه سوریه با  ما همچون عراق همسایه نیست که بتوان به راحتی به آن حمله کرده و یا کمک رسانی کرد. هر گونه حمله حتی هوایی ما را درگیر یک جنگ بلند مدت خواهد کرد که با اهداف توسعه اقتصادی ایران سازگار نیست.

بهترین رویکرد حمایت همه جانبه مادی و معنوی و همگامی با کسانی است که با ما در یک جبهه بوده و خود درگیر با تروریست‌ها در خاک سوریه هستند می‌باشد. وجود مستشارهای نظامی ما در خاک سوریه نیز می‌تواند موید حضور غیر رسمی و غیر مستقیم و حمایت ما از جبهه سوریه باشد که خود بهترین راهبردی است که تاکنون نیز دولت جمهوری اسلامی ایران با آن روبرو بوده است.

 به عنوان کلیدی ترین پرسش: رابطه آل سعود با تکفیری‌ها چگونه است؟ دلیل حمایت صهیونیست‌ها و غرب از تکفیری‌ها چیست؟

ریشه بنیاد گرایی اسلامی در دوران معاصر را باید در وهابیت عربستان و مکتب دیوبندی هند دانست که همه تحولات تروریستی چند دهه اخیر ناشی از این مکاتب فکری است. طالبان، القاعده و بیشتر تکفیری‌هایی که به نوعی خود را بنیادگرا می‌دانند با حمایت عربستان و چراغ سبز آمریکا برای تامین منافعش به میدان آمده‌اند. اهتمام آنها نیز ضد شیعی است. همانطور که عرض کردم سوریه خط مقدم مبارزه با صهیونیسم است. در سوریه علویان که دیدگاه آن‌ها شیعی بوده و گروهی از شیعیان هستند حکومت می‌کنند. سعودی‌ها نیز مخالف پیروزی ایران در این جبهه هستند. آن‌ها بر عکس ایران، از نیروهای مخالف اسد و تکفیری‌ها حمایت می‌کنند. برای عربستان خیلی اهمیت دارد که جبهه ایرانی- روسی -سوری شکست بخورد.

در عین حال رژیم صهیونیستی نیز با آمریکایی‌ها مجبور است هماهنگ باشند. هر گونه آشوب در سوریه به نفع این کشور است. در ثانی مترصد است اسد با شکست روبرو شده و حکومتی سرکار بیاید که تحت نفوذ غرب بوده و با ایران و روسیه همگرایی نداشته باشد. البته غرب به جهت حضور جوانان غربی و مسیحی در گروه‌های تکفیری خصوصاً داعش در دراز مدت از این گروه‌های تروریستی ضربات سهمگینی خواهند خورد و نگاه آن‌ها فعلا در جهت سقوط دولت اسد و مخالفت با جبهه ایران- روسی – سوری است.

تروریسم سازمان یافته، نسل جهش یافته ژن تروریسم در عصر جهانی شدن است. در عصر جهانی شدن که آرامش جزو مهم آن است، اقتصاد لیبرال که همه همت غرب بخاطر آن است با خطر تروریسم روندی کند به خود گرفته و دچار بحران می‌شود؛ این در حالی است که در طی یکصد سال اخیر خاور میانه همیشه آبستن چنین بحران‌هایی بوده است.